Θρυπτή

Θρυπτή
Ύψος	1.476 μέτρα
Νησί	Κρήτη
Ήπειρος	Ευρώπη
Χώρες	Ελλάδα
Χάρτης
	wikidata (π • σ • ε )

Συντεταγμένες: 35°4′48″N 25°52′32″E / 35.08000°N 25.87556°E / 35.08000; 25.87556

Η Θρυπτή ή τα Όρη της Θρυπτής είναι οροσειρά της ανατολικής Κρήτης. Η ψηλότερη κορυφή είναι ο Αφέντης Χριστός, με ύψος 1.476 μέτρα. Άλλες κορυφές περιλαμβάνουν τη ανατολική (Πάπουρα (1.187 μέτρα), δυτική Πάπουρα (1.010 μ.), Καψάς (997 μ.), Κλήρος (1.331μ.), Καταλύματα (802 μ.) και Κουφωτό (912 μ.). Η οροσειρά έχει κυρίως ασβεστολιθικά πετρώματα, με εξαίρεση την περιοχή του Αφέντη Χριστού όπου υπάρχει δολομίτης.

Η Θρυπτή χαρακτηρίζεται από τα φαράγγια, όπως το φαράγγι του Χα και το φαράγγι Μυλωνά, και τους γκρεμούς της.^[1] Η οροσειρά ανυψώνεται προς τα πάνω από το ενεργό ρήγμα της Ιεράπετρας, το οποίο έχει δημιουργήσει επίσης την πεδιάδα της Ιεράπετρας.^[2]

Ονομάζονται από τους ντόπιους "Αόρη" και σύμφωνα με αυτούς το όνομα της Θρυπτή οφείλεται στο καλό της κλίμα και το ρήμα θρέφω, αφού η χάρις σε αυτό η περιοχή λειτουργούσε ως αναρρωτήριο, όπου "θρέφαν" δηλαδή γιατρεύονταν οι αρρώστιες και ειδικά η φυματίωση. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή (ετυμολογική) θεωρείται ότι η ονομασία της είναι παραφθορά της λέξης "κρυπτή", δηλαδή κρυφή τοποθεσία.^[3]

Πανίδα και χλωρίδα

Η βλάστηση στη Θρυπτή συνήθως είναι φρυγανική και επηρεάζεται από τη βόσκηση. Υπάρχει επίσης δάσος από τραχεία πεύκη, ένα από τα ελάχιστα πευκοδάση της Κρήτης. Αν και μεγάλο τμήμα του δάσους έχει καταστραφεί από πυρκαγιές, σώζονται ακόμη μερικά δέντρα μεγάλης ηλικίας, περίπου 250 ετών.^[1] Στις κοιλάδες υπάρχουν αμπελώνες, ενώ σε κάποιες κοιλάδες υπάρχουν ρέματα και πηγές με μονίμως τρεχούμενο νερό. Σε κάποιες από τις δολίνες της περιοχής υπάρχει πυκνή βλάστηση, συμπεριλαμβανομένου και του ενδημικού φυτού πολύγονο το ιδαίο.^[1] Άλλα ενδημικά είδη της περιοχής περιλαμβάνουν τα στενοενδημικά Campanula hierapetrae, Helichrysum doerfleri και Minuartia wettseinii καθώς και το Eryngium amorginum, το οποίο πέρα από τη Θρυπτή απαντά στην Αμοργό.^[1]

Το όρος Θρυπτή καθώς και η σπηλιά Θεριόσπιλιος κοντά στον Θόλο Καβουσίου φιλοξενούν μια σχετικά μεγάλη αποικία της νυχτερίδας τρανομυώτιδα (Myotis myotis) καθώς και πολλά ενδημικά ασπόνδυλα, όπως τα στενοενδημικά είδη σαλιγκαριών Albinaria sturanyi και Albinaria teres. Η γεωμορφολογία της περιοχής και ο περιορισμένος αντίκτυπος από ανθρώπινες δραστηριότητες σημαίνει ότι ο πληθυσμός των θηλαστικών είναι σε εξαιρετική κατάσταση.^[1]

Η νοτιοδυτική Θρυπτή είναι σημαντική περιοχή για τα αρπακτικά πτηνά, όπως τα όρνια, ο αετός ο χρυσαετός, ο φιδαετός και ο γυπαετός.^[4]