Ιαπωνικό αεροπλανοφόρο Σινάνο

Το Σινάνο (ιαπωνικά: 信濃‎‎), που ονομάστηκε έτσι από την αρχαία Επαρχία Σινάνο, ήταν αεροπλανοφόρο του Ιαπωνικού Αυτοκρατορικού Ναυτικού κατά την διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Αρχικά άρχισε η ναυπήγησή του ως το τρίτο θωρηκτό της κλάσης Γιαμάτο, όμως με μερικώς ολοκληρωμένη την γάστρα του μετατράπηκε σε αεροπλανοφόρο το 1942. Στα επόμενα δύο χρόνια το Σινάνο υπέστη μεγάλες μετατροπές ώστε να λειτουργήσει ως μεγάλο βοηθητικό αεροπλανοφόρο. Όταν ολοκληρώθηκε είχε εκτόπισμα με πλήρες φορτίο 72.000 τόνους, όντας το μεγαλύτερο αεροπλανοφόρο που είχε κατασκευαστεί μέχρι τότε.

Το Σινάνο κάνοντας δοκιμές στον Κόλπο του Τόκιο
Καριέρα (Ιαπωνική Αυτοκρατορία)
Όνομα:	Σινάνο
Αρχή ναυπήγησης:	4 Μαΐου 1940
Καθελκύστηκε:	5 Οκτωβρίου 1944
Τέθηκε σε υπηρεσία:	19 Νοεμβρίου 1944
Απονηολογήθηκε:	31 Αυγούστου 1945
Μοίρα:	Βυθίστηκε στις 29 Νοεμβρίου 1944 από το Αμερικανικό υποβρύχιο USS Archer-Fish
Γενικά χαρακτηριστικά
Κλάση:	κλάση Γιαμάτο, μετασκευασμένο θωρηκτό
Τύπος:	Αεροπλανοφόρο
Εκτόπισμα:	62.000 t 72.000 t (με πλήρες φορτίο)
Μήκος:	266 m
Πλάτος:	36.3 m (ίσαλος) 40 m στο κατάστρωμα
Εγκατεστημένη ισχύς:	114.000 kW
Ταχύτητα:	27 κόμβοι
Εμβέλεια:	10.000 ναυτικά μίλια στους 27 κόμβους
Πλήρωμα:	2,400
Οπλισμός:	16 × 127 mm πυροβόλα διπλού σκοπού 145 × 25 mm Αντιαεροπορικά 12 × 28-καννου 127 mm εκτοξευτές αντιαεροπορικών ρουκετών
Θωράκιση:	Κύρια ζώνη: 12.7 cm Κατάστρωμα: 10 cm (κύριο κατάστρωμα); 7.9 cm (κατάστρωμα πτήσης)
Αεροσκάφη:	47 (ικανό να αποθηκεύσει 139)

Τέθηκε σε υπηρεσία τον Νοέμβριο του 1944, και επρόκειτο να μεταφερθεί από το Ναυτικό Οπλοστάσιο της Γιοκοσούκα στη Ναυτική Βάση του Κούρε ώστε να ολοκληρωθεί η μετασκευή. Στην διαδρομή το Σινάνο βυθίστηκε από το Αμερικανικό υποβρύχιο USS Archer-Fish 10 μέρες αφότου τέθηκε σε υπηρεσία. Η βύθιση είχε να κάνει με σημαντικά σχεδιαστικά σφάλματα, την απειρία του πληρώματος και τον κακό έλεγχο καταστροφών. Μέχρι σήμερα είναι το μεγαλύτερο πολεμικό πλοίο που έχει βυθιστεί από υποβρύχιο.

Σχεδίαση και κατασκευή

Το Σινάνο αρχικά σχεδιάστηκε ως το τρίτο θωρηκτό της κλάσης Γιαμάτο. Η καρίνα του άρχισε να ναυπηγείται τον Ιούνιο του 1940 στο ναυπηγείο της Γιοκοσούκα. Ονομάστηκε έτσι από την αρχαία Ιαπωνική Επαρχία Σινάνο, και θα ήταν ένα από τα τρία μεγαλύτερα θωρηκτά που κατασκευάστηκαν ποτέ. Στα μέσα του 1941, η κατασκευή του Σινάνο αναστάλθηκε προσωρινά, ώστε να χρησιμοποιηθεί το προσωπικό και ο εξοπλισμός για άλλα ναυτικά σχέδια εξ αιτίας των επικείμενων εχθροπραξιών. Αν είχε ολοκληρωθεί ως θωρηκτό, ο οπλισμός του θα ήταν σχεδόν πανομοιότυπος με αυτόν του Γιαμάτο και του Μουσάσι.

Μετά από τις καταστροφικές απώλειες της Ιαπωνίας στην Ναυμαχία του Μίντγουεϊ, στην οποία χάθηκαν τέσσερα από τα έξι αεροπλανοφόρα του στόλου, πάρθηκε η απόφαση να μετατραπεί το μη ολοκληρωμένο Σινάνο σε αεροπλανοφόρο. Η μετατροπή άρχισε τον Ιούνιο του 1942. Κατά την μετατροπή δόθηκε μεγάλη έμφαση στην θωράκιση του καταστρώματος πτήσης, παρόμοια με την σχεδίαση της Βρετανικής κλάσης Illustrious. Το κατάστρωμα πτήσης σχεδιάστηκε να αντέχει βόμβες 454 κιλών, τις μεγαλύτερες στο οπλοστάσιο του Αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού που μπορούσαν να φέρουν τα βομβαρδιστικά καθέτου εφορμήσεως. Το Σινάνο σχεδιάστηκε πρωταρχικά ως αεροπλανοφόρο υποστήριξης, με εκτεταμένες εγκαταστάσεις για επισκευές και μετασκευές αεροσκαφών. Το Σινάνο αυτό καθεαυτό, επρόκειτο να έχει ένα μικρό στόλο μαχητικών για αμυντικούς λόγους, αλλά δεν υπήρχε σκοπός να δρα ως αεροπλανοφόρο, παρά το μέγεθός του. Καθελκύστηκε επίσημα στις 5 Οκτωβρίου 1944, με Πλοίαρχο τον Τόσιο Άμπε. Με εκτόπισμα σε πλήρες φορτίο, 72.000 τόνους, το Σινάνο ήταν το μεγαλύτερο αεροπλανοφόρο που φτιάχτηκε ποτέ, μέχρι που ξεπεράστηκε με την καθέλκυση του USS Forrestal το 1954, το οποίο είχε εκτόπισμα 80.000 τόνους.

Η ίδια η ύπαρξη του πλοίο φυλάσσονταν ως μυστικό. Χτίστηκε ένας ψηλός φράκτης στις τρεις πλευρές της δεξαμενής, και αυτοί που εργάζονταν για την μετατροπή ήταν περιορισμένοι στο σύμπλεγμα των ναυπηγείων. Όποιος μιλούσε για το νέο αεροπλανοφόρο αντιμετώπιζε σοβαρές ποινές (έως και θάνατο). Και ως αποτέλεσμα αυτού, το Σινάνο είναι το μόνο μείζων πολεμικό πλοίο που κατασκευάστηκε τον 20ό αιώνα και δεν φωτογραφήθηκε επίσημα κατά την διάρκεια της κατασκευής του.

Οπλισμός

Ο οπλισμός του Σινάνο διέφερε δραστικά από αυτόν των υπολοίπων Ιαπωνικών αεροπλανοφόρων. Ο κύριος αμυντικός οπλισμός του ήταν 16 διπλής χρήσης πυροβόλα των 127 χιλιοστών. Ο αντιαεροπορικός οπλισμός ήταν επίσης σημαντικός: 125 αντιαεροπορικά πυροβόλα των 25 χιλιοστών, και 336 εκτοξευτήρες αντιαεροπορικών ρουκετών των 127 χιλιοστών σε 12 28καννους πύργους. Το Σινάνο φτιάχτηκε ώστε να μπορεί να χωράει 120 αεροσκάφη στην 265 μέτρων γάστρα του.

Ένταξη σε υπηρεσία και βύθιση

Στις 19 Νοεμβρίου 1944, το Σινάνο τέθηκε επίσημα σε υπηρεσία στη Γιοκοσούκα, έχοντας περάσει τους προηγούμενους δύο μήνες εξοπλιζόμενο και κάνοντας ελάσσονες δοκιμές. Ως αποτέλεσμα της αυξανόμενης ανησυχίας για την ασφάλειά του, εξαιτίας της υπερπτήσης ενός Αμερικανικού βομβαρδιστικού, η Ιαπωνική Ναυτική Διοίκηση διέταξε το Σινάνο να μεταβεί στο Κούρε, όπου θα ολοκληρώνονταν ο εξοπλισμός του. Η Ναυτική διοίκηση ήθελε το Σινάνο να μεταβεί στο Κούρε το αργότερο μέχρι τις 28 Νοεμβρίου. Ωστόσο, ο διοικητής του πλοίου, Πλοίαρχος Τοσίο Άμπε, ζήτησε παράταση της ημερομηνίας απόπλου. Η πλειοψηφία από τις υδατοστεγείς πόρτες δεν είχαν ακόμα εγκατασταθεί, και το πλοίο ελέγχονταν ακόμα για την υδατοστεγανότητά του. Ήθελε επίσης περισσότερο χρόνο για να εκπαιδεύσει το πλήρωμά του.

Η αίτηση του Άμπε δεν έγινε δεκτή, και το Σινάνο απέπλευσε όπως ήταν προγραμματισμένο στις 28 Νοεμβρίου, συνοδευόμενο από τρία αντιτορπιλικά. Υπό την διοίκηση του Άμπε βρίσκονταν 2.176 αξιωματικοί και ναύτες. Στο πλοίο βρίσκονταν επίσης 300 εργάτες των ναυπηγείων και 40 υπάλληλοι πολίτες. Μεταφέρονταν επίσης 6 βάρκες αυτοκτονίας Σίνιο και 50 ρουκέτες αυτοκτονίας Όχκα. Οι διαταγές ήταν το πλοίο να καταπλεύσει στο Κούρε όπου θα ολοκληρώνονταν ο εξοπλισμός του και να αρχίσει την υπηρεσία του στην Εσωτερική Θάλασσα. Το Σινάνο επρόκειτο να μεταφέρει τις ρουκέτες Όχκα ανατολικά για την «ανακούφιση των Φιλιππινών». Ο Άμπε επρόκειτο να γίνει υποναύαρχος μόλις το Σινάνο ολοκλήρωνε τον εξοπλισμό του, και να πάρει υπό τις διαταγές του ένα στόλο επιθετικών αεροπλανοφόρων που κατασκευάζονταν στα ανατολικά. Παρότι το Σινάνο προορίζονταν για υποστηρικτικό αεροπλανοφόρο, είχε τον δικό του αεροστόλο, τον οποίο διοικούσε ο πλωτάρχης Γόχιο Σίγκα, βετεράνος της επίθεσης στο Περλ Χάρμπορ. Ο αεροστόλος του Σίγκα επρόκειτο να βρίσκεται στο Σινάνο όταν αυτό απέπλευσε για το Κούρε, ωστόσο τέσσερις από τους 12 λέβητες ήταν εκτός λειτουργίας λόγω έλλειψης ανταλλακτικών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την μείωση της ταχύτητας από 27 σε 21 κόμβους, πολύ αργή για να απονηωθούν τα αεροσκάφη χωρίς επιπλέον άνεμο.

Στις 21:00 στις 28 Νοεμβρίου, το αμερικανικό υποβρύχιο USS Archer-Fish, διοικούμενο από τον πλοίαρχο Τζόσεφ Φ. Ένραϊτ, εντόπισε την ομάδα του Σινάνο στο ραντάρ του. Παρότι το Σινάνο ήταν ταχύτερο από το Archer-Fish, το υποβρύχιο κατάφερε να μην το χάσει λόγω της τεθλασμένης πορείας του Σινάνο και των συνοδών πλοίων. Επιπλέον το Σινάνο είχε μειωμένη ταχύτητα λόγω μη λειτουργίας των 4 από τους δώδεκα λέβητων. Το Σινάνο αναγκάστηκε να μειώσει επιπλέον ταχύτητα λόγω της υπερθέρμανσης ενός τριβέα στον άξονα μιας προπέλας, υποχρεώνοντας των αντίστοιχο κινητήρα να μειώσει στροφές. Ο Άμπε είχε επιλέξει τεθλασμένη πορεία λόγω της υπόθεσης του ότι το Archer-Fish ήταν τμήμα Αμερικανικής «αγέλης» υποβρυχίων (wolf pack). Πίστευε ότι το Archer-Fish χρησιμοποιούνταν ως δόλωμα ώστε να απομακρύνει ένα αντιτορπιλικό συνοδείας, επιτρέποντας στα υπόλοιπα υποβρύχια να βάλλουν κατά του Σινάνο. Στην πραγματικότητα διέτεξε ένα από τα αντιτορπιλικά του να γυρίσει πίσω όταν διαπίστωσε ότι αυτό προσπαθούσε να εμβολίσει το Αμερικανικό υποβρύχιο, εν μέρει γιατί πίστευε ότι είχε αφεθεί η πλώρη του Σινάνο εκτεθειμένη σε ενέδρα.

Στις 03:15 της 29ης Νοεμβρίου, το Archer-Fish καταδύθηκε , και δέκα λεπτά αργότερα εκτόξευσε έξι τορπίλες κατά του Σινάνο, με τις τέσσερις από αυτές να βρίσκουν στόχο στην δεξιά μεριά του πλοίου, μεταξύ του αντιτορπιλικού εξάρματος και της ισάλου. Ο Ένραϊτ αργότερα δήλωσε, ότι επίτηδες ρύθμισε τις τορπίλες ώστε να τρέχουν σε μικρό βάθος (3 μέτρα) ώστε να μπατάρει τον στόχο. Τα αντιτορπιλικά συνοδείας του Σινάνο καταδίωξαν το Archer-Fish, αναγκάζοντάς το να καταδυθεί βαθύτερα.

Παρότι σοβαρή, η ζημιά στο Σινάνο αρχικά κρίθηκε ότι ήταν διαχειρίσιμη, και το πλοίο συνέχισε την πορεία του. Ωστόσο, το προοδευτικό πλημμύρισμα τις επόμενες τέσσερις ώρες έκανε το Σινάνο να πάρει κλίση προς τα δεξιά. Το πλήρωμα του Archer-Fish αργότερα ανέφερε ότι το Σινάνο είχε ήδη κλίση προς τα δεξιά λίγα λεπτά μετά αφότου δέχτηκε την τελευταία τορπίλη. Την αυγή, ο Πλοίαρχος Άμπε διέταξε να πλημμυρίσουν τρία λεβητοστάσια από την άλλη πλευρά ώστε να ελεγχθεί η κλίση. Το Σινάνο βρίσκονταν 60 χιλιόμετρα από το σημείο που είχε δεχτεί τις τορπίλες. Όμως η απόπειρα να ελεγχθεί η πλημμύρα απέτυχε κυρίως λόγω του ότι το πλήρωμα ήταν ανεπαρκώς εκπαιδευμένο στην διαχείριση καταστροφών.

Στις 07:45, το Σινάνο έχασε όλη του την ισχύ ενώ έπαψε να κινείται λίγο μετά. ΣΤις 08:50, δύο από τα συνοδευτικά πλοία επιχείρησαν να το ρυμουλκήσουν από το πλάι μέχρι το Ακρωτήριο Ούσιο. Ωστόσο, τα δύο πλοία δεν ήταν αρκετά ώστε να διαχειριστούν την κλίση. Μετά από δύο προσπάθειες, το σχέδιο ρυμούλκησης εγκαταλείφθηκε. Στις 10:18, ο Άμπε έδωσε διαταγή να εγκαταλειφθεί το πλοίο, εκείνη την στιγμή το πλοίο είχε κλίση 30° προς τα δεξιά. Στις 10:57 στις 29 Νοεμβρίου το Σινάνο ανατράπηκε και βυθίστηκε 200 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Σίνγκου, παρασέρνοντας 1.400 ναύτες και πολίτες εργάτες μαζί του. Ανάμεσα στους νεκρούς ήταν και ο Άμπε καθώς και οι δύο πλοηγοί του.

Μεταπολεμική ανάλυση της βύθισης

Σύμφωνα με μεταπολεμική ανάλυση που έγινε από την Ναυτική Τεχνική Αποστολή των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ιαπωνία, το Σινάνο είχε σοβαρά ελαττώματα στη σχεδίαση. Ειδικότερα, ο σύνδεσμος της αντιβλητικής θωράκισης με το αντιτορπιλικό έξαρμα ήταν πολύ κακώς σχεδιασμένος. Όλες οι τορπίλες του Archer-Fish εξεράγησαν σε αυτό το σημείο. Επιπλέον η ισχύς από την έκρηξη των τορπιλών αποκόλλησε μία δοκό ή ένα από τα λεβητοστάσια. Η αποκολλημένη δοκός εμβόλισε τα τοιχώματα του πλοίου δημιουργώντας μία τρύπα ανάμεσα σε δύο λεβητοστάσια. Επιπροσθέτως, σημαντικό ρόλο έπαιξε η αποτυχία να ελεγχθεί η υδατοστεγανότητα. Οι επιζώντες ισχυρίστηκαν ότι δεν μπόρεσαν να ελέγξουν το πλημμύρισμα επειδή το νερό έμπαζε πολύ γρήγορα, ενώ μερικοί είπαν ότι είδαν ήλους ανάμεσα στις ραφές να σκάνε επιτρέποντας στο νερό να μπαίνει μέσα ορμητικά. Ο επιτελικός αξιωματικός ανέφερε ότι άκουσε τεράστιες ποσότητες νερού να εισέρχονται στο πλοίο λίγα μόλις λεπτά μετά που χτύπησε η τελευταία τορπίλη. Επιπλέον, η κλίση του πλοίου προς τα δεξιά είχε αποτέλεσμα οι αντλίες να ανέβουν πάνω από την στάθμη της θάλασσας, γεγονός που έκανε αδύνατη την διαχείριση της πλημμύρας και την μείωση της κλίσης ακόμα κι αν λειτουργούσαν κανονικά.

Πηγές

• Preston, Anthony (1999). The World's Great Aircraft Carriers. Brown Books. ISBN 1-897884-58-3
• «Reports of the US Naval Technical Mission to Japan, Ship and Related Targets» (PDF). United States Naval Technical Institute. Ιανουαρίου 1946. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 18 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2009. 
• Reynolds, Clark G. (1968). The Fast Carriers; The Forging of an Air Navy. New York, Toronto, London, Sydney: McGraw-Hill Book Company. 
• Wheeler, Keith (1980). War Under the Pacific. Time-Life Books. ISBN 0-8094-3376-1
• Enright, Joseph F, and James W. Ryan. 2000. Shinano: The Sinking of Japan's Secret Supership. St. Martin's Paperbacks. ISBN 0-312-97746-8

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Shinano (ship, 1944) στο Wikimedia Commons