Βικιπαίδεια

Ιππόδρομος του Μαξέντιου

Ο Ιππόδρομος του Μαξέντιου, λατιν.: Circus Maxentii (γνωστός μέχρι τον 19ο αι. ως ο Ιπππόδρομος του Καρακάλλα) είναι μία αρχαία κατασκευή στη Ρώμη της Ιταλίας. Είναι μέρος ενός συγκροτήματος κτιρίων, που ανεγέρθηκε από τον Αυτοκράτορα Μαξέντιο στην Αππία Οδό μεταξύ 306 και 312 μ.Χ. Βρίσκεται μεταξύ του 2ου και του 3ου μιλίου της Via Appia, ανάμεσα στη βασιλική και τις κατακόμβες του Σαν Σεμπαστιάνο εκτός των Τειχών και το επιβλητικό -της Ύστερης Δημοκρατίας- μαυσωλείο της Καικιλίας Μετέλλας που δεσπόζει στον λόφο, που υψώνεται αμέσως στα ανατολικά του συγκροτήματος. [2] Αποτελεί μέρος του περιφερειακού πάρκου της Αππίας Οδού (Parco Regionale Appia Antica).

Ιππόδρομος του Μαξέντιου
Χάρτης
Είδοςιππόδρομος και αρχαιολογική θέση
Γεωγραφικές συντεταγμένες41°51′17″N 12°31′14″E
Διοικητική υπαγωγήΡώμη[1]
ΧώραΙταλία[1]
Commons page Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Συντεταγμένες: 41°51′17.20444″N 12°31′14.47900″E / 41.8547790111°N 12.5206886111°E / 41.8547790111; 12.5206886111

Μέρος των ερειπίων του Ιπποδρόμου του Μαξέντιου.
Ο Ιππόδρομος του Μαξέντιου στην αρχαιότητα.

Ο ίδιος το Ιππόδρομος είναι ο καλύτερα διατηρημένος στην περιοχή της Ρώμης και είναι δεύτερος σε μέγεθος μετά τον Μέγιστο Ιππόδρομο στη Ρώμη. [3] Οι μόνοι αγώνες που καταγράφηκαν στον Ιππόδρομο, ήταν οι εναρκτήριοι και γενικά πιστεύεται ότι αυτοί είχαν ταφικό χαρακτήρα. [4] Θα τελέστηκαν προς τιμήν τού γιου τού Μαξέντιου, Βαλέριου Ρωμύλου, ο οποίος απεβίωσε το 309 μ.Χ. σε πολύ νεαρή ηλικία και πιθανώς ενταφιάστηκε στον παρακείμενο κυκλικό τάφο (μαυσωλείο του Ρωμύλου). Ο αυτοκρατορικός θώκος (pulvinar) του Ιπποδρόμου συνδέεται, μέσω μίας στεγασμένης στοάς, με τη βίλα του Μαξέντιου, της οποίας τα λιγοστά λείψανα καλύπτονται σήμερα από πυκνό φύλλωμα, εκτός από την αψίδα της βασιλικής αίθουσας ακροάσεων, που ξεπροβάλλει από τις κορυφές των δέντρων. Το συγκρότημα πιθανότατα δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ μετά το τέλος του Μαξέντιου το 312 μ.Χ.· αρχαιολογικές ανασκαφές δείχνουν, ότι τα ίχνη ήταν καλυμμένα με άμμο ήδη από την αρχαιότητα.

Περιγραφή Επεξεργασία

Ο Ιππόδρομος είναι κατασκευασμένος, σύμφωνα με τον συρμό πολλών ρωμαϊκών κτιρίων αυτής της περιόδου, με τσιμέντο επενδεδυμένο με opus vittatum (δόμοι λίθων και πλίνθων εναλλάξ). [5] Οι οπές δοκών που συγκρατούσαν τις σκαλωσιές, είναι εμφανείς σε πολλά σημεία στους τοίχους, οι οποίοι σε μερικά σημεία στέκονται σε ύψος πολλών μέτρων. Ο σύγχρονος επισκέπτης μπαίνει στον Ιππόδρομο από το δυτικό άκρο, όπου βρίσκονται τα ερείπια των δύο -επιβλητικών ακόμη- πύργων. Αυτοί θα περιείχαν τον μηχανισμό για την ανύψωση των πυλών εκκίνησης (carceres), οι οποίες ήταν τοποθετημένες σε μία τοξοειδή σειρά μεταξύ των πύργων. Μόλις έβγαιναν από τις πύλες, τα άρματα θα έτρεχαν στην αρένα μήκους 503 μ., που εξακολουθεί να διακρίνεται. Η αρένα ανασκάφηκε τον 19ο αι. από τον Αντόνιο Νίμπυ, του οποίου η ανακάλυψη μίας πλάκας με την επιγραφή «στον θεϊκό Ρωμύλο» οδήγησε στο να ταυτιστεί με ασφάλεια ο Ιππόδρομος με τον Μαξέντιο. [6] Η ράχη (spina), το φράγμα που υπάρχει στη μέση κατά μήκος της αρένας, είναι ακριβώς 1000 Ρωμαϊκά πόδια (296 μ.) μακρύ, και θα ήταν επενδεδυμένο με μάρμαρο. Η αρκετή διακόσμησή του, συμπεριλαμβανομένων των κώνων, των σημείων στροφής (metae) και των οβελίσκων, θα έριχναν παράξενες σκιές κατά το στυλ του Πιρανέζι στην αρένα από τον απογευματινό ήλιο. Στο κέντρο βρισκόταν ο οβελίσκος του Δομιτιανού, τον οποίο ο Μαξέντιος προφανώς είχε μετακινήσει από το Ισαίο (ναό Ίσιδας) ως μέρος του φόρου τιμής στον γιο του. Καλυμμένος με ιερογλυφικά και σπασμένος σε πέντε κομμάτια, συζητήθηκε πολύ κατά την Αναγέννηση και αποτυπώθηκε σε χαρακτικό μεταξύ άλλων από τον Eτιέν ντυ Περάκ. Ο συλλέκτης κόμης του Άρουντελ πλήρωσε μία προκαταβολή για τα κομμάτια τη δεκαετία του 1630 και προσπάθησε να τα μεταφέρει στο Λονδίνο, αλλά ο Ουρβανός Η΄ απαγόρευσε την εξαγωγή τους και ο διάδοχός του Ιννοκέντιος Ι΄ έστησε τον οβελίσκο στην πιάτσα Ναβόνα, συναρμολογημένο από τον Μπερνίνι. [7] Τα εξωτερικά τοιχώματα της αρένας ήταν πιο φαρδιά στην αρχή, για να επιτρέψουν στους αρματηλάτες να απλωθούν πριν φτάσουν στην ράχη, και γινόταν επίσης ευρύτερα στο σημείο της στροφής, το οποίο χωρούσε τον κύκλο στροφής των αρμάτων. Στο ανατολικό άκρο της διαδρομής (σφενδόνη) υπάρχει μία μικρή αψίδα θριάμβου, στην οποία διακρίνεται η τεχνική opus vittatum. Η έδρα των κριτών βρισκόταν περίπου στα δύο τρίτα της διαδρομής προς τα κάτω στη νότια πλευρά της αρένας, εκεί που θα ήταν καθαρά ορατή η γραμμή τερματισμού. Το αυτοκρατορικό θεωρείο, τα ερείπια του οποίου είναι αναγνωρίσιμα, τοποθετείται με τον συνηθισμένο τρόπο, για να βλέπει τις πιο δραματικές απόψεις του αγώνα. Ακριβώς απέναντι από το αυτοκρατορικό θεωρείο, στον νότιο τοίχο της αρένας, υπάρχει μία μικρή αψίδα, μέσα από την οποία διακρίνεται το μαυσωλείο της Καικιλίας Μετέλλας. Από το ύψος του θεωρείου το μαυσωλείο θα ήταν εξ ολοκλήρου ορατό, και έχει υποστηριχθεί ότι ο Ιππόδρομος, ο οποίος είναι περιέργως τοποθετημένος σε σχέση με τις σύγχρονες και υπάρχουσες κατασκευές, ήταν σκόπιμα λοξός, για να ενσωματωθεί το μαυσωλείο στο αρχιτεκτονικό σχήμα του Μαξεντίου.

Το συγκρότημα Ιπποδρόμου του Μαξέντιου όπως είχε αρχικά συλληφθεί, μπορεί εν μέρει να γίνει κατανοητό ως μια περίτεχνη αυτοκρατορική εκδοχή του τύπου των εκλεκτικών κατοικιών, που εμφανίζονται στη Ρώμη και σε όλες τις επαρχίες στην ύστερη αρχαιότητα, οι αξιώσεις των οποίων αποδεικνύονται από την τακτική παρουσία μεγάλων αιθουσών ακροατηρίου, οικογενειακών τάφων και κατασκευών σε σχήμα ιπποδρόμου· η Βίλα των Γορδιανών, επίσης στη Ρώμη, και το συγκρότημα στην πιάτσα Αρμερίνα στη Σικελία, είναι δύο παραδείγματα. [8] [9] Γενάρχης αυτών των κατοικιών ήταν φυσικά το Παλατινό συγκρότημα στη Ρώμη, όπου ο ίδιος ο Μαξέντιος έκανε κάποιες μετατροπές στο παλάτι, στο οποίο εκτυλισσόταν η δημόσια ζωή. [10] Το πιο διδακτικό αυτοκρατορικό παράλληλο για το συγκρότημα της Αππίας Οδού είναι αυτό του Γαλέριου, σύγχρονου του Μαξέντιου, στη Θεσσαλονίκη, αν και το Παλάτι του Διοκλητιανού στο Spalatum (Σπλιτ) παρέχει μερικές χρήσιμες συγκρίσεις. [11]

Το σύμπλεγμα μπορεί κάλλιστα να άλλαξε χρήση και χαρακτήρα μετά το τέλος του Ρωμύλου. Το μαυσωλείο, που σίγουρα προοριζόταν για τον ίδιο τον Μαξέντιο, όπως και τα μαυσωλεία που έκτισαν ο Γαλέριος και ο Διοκλητιανός, προορίζοντο για τους εαυτούς τους όσο ζούσαν, όμως αυτό του Μαξέντιου έλαβε ως ένοικο τον μονάκριβο γιο του Μαξέντιου. [11] Οι εναρκτήριοι αγώνες έγιναν νεκρικοί αγώνες· και αυτοί, όπως και ο Ιππόδρομος, ήταν αφιερωμένοι στον θεοποιημένο πλέον Ρωμύλο. Η διάχυτη έμφαση τού θανάτου και της αποθέωσης οδήγησε στο επιχείρημα, ότι όλο το συγκρότημα έγινε συντριπτικά ταφικού χαρακτήρα από αυτό το σημείο και ότι οι αναμνηστικές αναφορές που δημιουργήθηκαν από τον Ρωμύλο, εκτείνονται χωρικά και ιδεολογικά προς το κέντρο της Ρώμης. Ο Μαξέντιος απεβίωσε μόλις τρία χρόνια μετά τον Ρωμύλο, στη μάχη της Μιλβίας Γέφυρας, όταν ηττήθηκε από τον Κωνσταντίνο Α΄, ο οποίος στη συνέχεια απαλλοτρίωσε την ιδιοκτησία.

Ο Ιππόδρομος είναι υπό τη φροντίδα της Αρχαιολογικής Εποπτείας της Ρώμης (Soprintendenza Archeologica di Roma) και είναι ανοικτός για το κοινό. Είναι προσβάσιμος μέσω ενός λεωφορείου, που εκτελεί δρομολόγια τακτικά από τη στάση Mετροπολιτάνα, που ονομάζεται Colli Albani ή με το λεωφορείο 118 από την πιάτσα Βενέτσια. Οι πιο ενημερωμένοι οδηγοί, στα αγγλικά και στα ιταλικά, παρέχονται από την Coarelli, αλλά η περιγραφή του Claridge είναι επίσης σαφής και περιεκτική, καθώς και σχετικά πρόσφατη. Για εις βάθος έρευνα και αναφορές, ο πρώτος τόμος του Λεξικού Τοπογραφίας της Πόλης της Ρώμης (Lexicon Topographicum Urbis Romae) του Steinby είναι το σημείο εκκίνησης. [12] [13] [14] [15]

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Σημειώσεις Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 14237. Ανακτήθηκε στις 30  Ιουλίου 2018.
  2. ↑ Quilici, L.· S. Quilici Gigli· R. Talbert· S. Gillies· J. Åhlfeldt· T. Elliott· J. Becker. «Places: 423129 (Villa Maxentii)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2013. 
  3. ↑ For general size comparisons, see Humphrey, J H (1986) Roman Circuses: Arenas for Chariot Racing London: Batsford, pp. 56-131.
  4. ↑ For example, see Bertolotti, R. De Angelis (2001), "I Giochi Circensi", in R. De Angelis Bertolotti et al. (eds), La Residenza Imperiale di Massenzio. Rome: Fratelli Palombi, 60-64.
  5. ↑ See Adam, J.-P. and M. Fulford (1994). Roman Building Materials and Techniques. London: Batsford.
  6. ↑ CIL VI.1138; Nibby, A. (1825). Del Circo volgarmente detto di Caracalla. Rome: Tipografia delle Belle Arte.
  7. ↑ Edward Chaney, "Roma Britannica and the Cultural Memory of Egypt: Lord Arundel and the Obelisk of Domitian", in Roma Britannica: Art Patronage and Cultural Exchange in Eighteenth-Century Rome, eds. D. Marshall, K. Wolfe and S. Russell, British School at Rome, 2011, pp. 147–70.
  8. ↑ Steinby, M. (ed.) (1995). Lexicon Topographicum Urbis Romae, vol II, pp.34-25.
  9. ↑ Wilson, R. (1983). Piazza Armerina London: Granada.
  10. ↑ Carettoni, G. (1972). "Terme di Settimio Severo e terme di Massenzio in Palatio". Archeologia Classica 24: 96ff.
  11. ↑ 11,0 11,1 For references to Galerius' palace, which is scantily written about, see Vickers, M. (1973) Observations on the octagon at Thessaloniki Journal of Roman Studies 63, pp.111-20. The best shorter account of the history of Diocletian's Palace is: Wilkes, J J (1993) Diocletian's Palace, Split: Residence of a Retired Roman Emperor Sheffield: University Press.
  12. ↑ Coarelli, F. (2008). Rome and Environs. California: Berkeley University Press.
  13. ↑ Coarelli, F. (2008). Roma. Rome: Laterza.
  14. ↑ Claridge, A. (1998). Rome. Oxford: University Press.
  15. ↑ Steinby, E. M. (1993-2000). Lexicon Topographicum Urbis Romae, 5 vols.

Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ιππόδρομος_του_Μαξέντιου&oldid=9105623"