Ιωάννης Ζ´ Παλαιολόγος

Βυζαντινός αυτοκράτορας

Ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Ιωάννης Ζ´ Παλαιολόγος (π.1370 - 22 Σεπτεμβρίου 1408) υπήρξε πρωτότοκος γιος του αυτοκράτορα Ανδρονίκου Δ' και της συζύγου του κυράς Μαρίας των Σισμάν.

Ιωάννης Ζ´ Παλαιολόγος
Mικρογραφία από τον κώδικα Mutinensis gr. 122 (folio 294v) της Βιβλιοθήκης των Έστε στη Μοδένα.
Περίοδος14 Απριλίου 1390 - 17 Σεπτεμβρίου 1390
ΠροκάτοχοςΙωάννης Ε΄ Παλαιολόγος (2η φορά)
ΔιάδοχοςΙωάννης Ε΄ Παλαιολόγος (3η φορά)
Γέννησηπερ. 1370
Θάνατος22 Σεπτεμβρίου 1408
Θεσσαλονίκη
ΣύζυγοςΕιρήνη Γατελούζου
ΕπίγονοιΑνδρόνικος Ε' Παλαιολόγος
ΟίκοςΠαλαιολόγοι
ΠατέραςΑνδρόνικος Δ΄ Παλαιολόγος
Μητέρακυράτζα Μαρία των Σισμάν
ΘρησκείαΟρθόδοξος Χριστιανός
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π  σ  ε )

Αυτοκράτορας για λίγους μήνες

Επεξεργασία

Ο Ιωάννης Ζ´ είχε νόμιμα δικαιώματα στο θρόνο με βάση τη συμφωνία που είχε επιτύχει (1381) ο πατέρας του Ανδρόνικος Δ', τα οποία όμως αμφισβητήθηκαν με τη νέα σύγκρουση με τον πατέρα του λίγο πριν το θάνατό του (1385). Κατέλαβε την εξουσία τον Απρίλιο του 1390 με πραξικόπημα κατά του παππού του Ιωάννη Ε' Παλαιολόγου, τον οποίο κατόρθωσε να περιορίσει σε θέση πολιορκούμενου σε ένα μικρό φυλάκιο κοντά στη Χρυσή Πύλη της Κωνσταντινούπολης. Το πραξικόπημα έγινε τη νύχτα της 14ης Απριλίου με τη βοήθεια του Σουλτάνου Βαγιαζήτ Α΄, ο οποίος επιθυμούσε την ανατροπή του Ιωάννη Ε', κυρίως για να προκαλέσει στο Βυζάντιο εσωτερική αναταραχή προς δικό του όφελος. Σύμμαχοι του Ιωάννη Ζ' ήταν και οι Γενουάτες, σταθερά αντίπαλοι του Ιωάννη Ε' και διαρκώς συντασσόμενοι με τον Ανδρόνικο Δ'. Είχε προηγηθεί μάλιστα ταξίδι του Ιωάννη Ζ' στη Γένουα το 1389 προς αναζήτηση πολιτικής υποστήριξης έναντι του θείου του Μανουήλ.

Ανατροπή

Επεξεργασία

Ενώ, λοιπόν, ο Ιωάννης Ε' υπερασπιζόταν το φυλάκιο, ο υιός του Μανουήλ Β' κατόρθωσε να ξεφύγει και να καλέσει βοήθεια από τους Ιωαννίτες Ιππότες της Ρόδου. Έτσι, το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους ο Ιωάννης Ε' επανέκτησε την εξουσία. Αμέσως μετά τον τερματισμό του πραξικοπήματος και την αποκατάσταση του Ιωάννη Ε', ο Ιωάννης Ζ' αλλά και ο Μανουήλ κλήθηκαν από τον Βαγιαζήτ (βάσει των όρων υποτέλειας που είχε συμφωνήσει ο Ιωάννης Ε') να συμμετάσχουν στην επόμενη στρατιωτική εκστρατεία των Τούρκων, κατά της Φιλαδέλφειας, που μέχρι εκείνη την ώρα ήταν σε Βυζαντινά χέρια. Βρέθηκαν έτσι σε κοινό στρατόπεδο, μαχόμενοι εναντίον του ίδιου του βυζαντινού κράτους. Ενώ βρίσκονταν στη Μ.Ασία τους αναγγέλεται (1391) η είδηση για το θάνατο του, απελπισμένου πια, Ιωάννη Ε'. Έτσι έμεναν μόνοι διεκδικητές του θρόνου ο Ιωάννης και ο Μανουήλ.

Άμυνα της πολιορκημένης πρωτεύουσας

Επεξεργασία

Ο σουλτάνος Βαγιαζήτ Α' όμως δε δίστασε να αποκλείσει και να πολιορκήσει την Κωνσταντινούπολη, με πρόσχημα τη θέλησή του να αποκαταστήσει το νεαρό Ιωάννη. Ο κλοιός γύρω από την πόλη έγινε ασφυκτικότερος μετά την αποτυχημένη Σταυροφορία του 1396, που τερματίστηκε με τη συντριπτική νίκη του σουλτάνου στη μάχη της Νικόπολης το ίδιο έτος. Το 1399 εισήλθε πανηγυρικά ο Ιωάννης Ζ' στην Πόλη, χωρίς όμως να επιτρέψει την παράδοσή της στους Οθωμανούς. Ο ίδιος τέθηκε επικεφαλής της άμυνας, ενώ ο Μανουήλ κατέφυγε στη Δύση με σκοπό να συγκεντρώσει πολυτιμη βοήθεια. Όλοι περίμεναν το θαύμα, το οποίο ήρθε με τη μορφή του Ταμερλάνου: το 1402 ο Βαγιαζήτ λύνει την πολιορκία για να αντιμετωπίσει τη Χρυσή Ορδή και ηττάται στην Άγκυρα.

Οριστικός συμβιβασμός

Επεξεργασία

Οι απόπειρες συμφιλίωσης ανηψιού και θείου μετά το θάνατο του Ιωάννη Ε' (1391) δε στέφτηκαν από επιτυχία, μέχρι που το 1403 συνομολογήθηκε ο μεν Μανουήλ Β' να αναλάβει τη διοίκηση της πρωτεύουσας, ο δε Ιωάννης να ελέγχει την περιοχή της Θεσσαλονίκης ως «ἒξαρχος πάσης Θετταλίας». Εκεί παρέμεινε για πέντε χρόνια ακόμη, έως δηλαδή το θάνατό του το 1408, που έδωσε τέλος στην τριαντάχρονη αλληλομαχία της οικογένειας.

Οικογένεια

Επεξεργασία

Νυμφεύτηκε την πρωτότοκη κόρη του Φραντσέσκο Β΄ Γκαττιλούζιο ηγεμόνα της Λέσβου, την Ευγενία, η οποία μετονομάστηκε σε Ειρήνη μετά το 1399. Μαζί απέκτησαν τον

[1].

Γενεαλογία

Επεξεργασία

Γενεαλογία Ρωμαίων Αυτοκρατόρων 717 - 1453

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Πολύμνια Κατσώνη, «Ο γάμος του Ιωάννη Ζ΄ Παλαιολόγου με την Ευγενία Gattiluzi (1396/1397)», Βυζαντιακά, τομ. 11(1991),σελ.183-201
  • Πολύμνια Κατσώνη, «Ο γάμος του Ιωάννη Ζ΄ Παλαιολόγου με την Ευγενία Gattiluzi (1396/1397)», Βυζαντιακά, τομ. 11(1991),σελ.183-201.
  • Πολύμνια Κατσώνη,«Δυο ταξίδια του αυτοκράτορα Ιωάννη Ζ΄ Παλαιολόγου (1390-1408) στη Δύση», στο: Πρακτικά ΙΓ΄ Πανελληνίου Ιστορικού συνεδρίου (29-31 Μαiου 1992), Θεσσαλονίκη 1993, σελ. 215-229

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Norwich, J.J. "Byzantium", Vol. III-The Decline and Fall
  • Vasiliev, A. "History of the Byzantine Empire, 324–1453"
  • Ostrogorsky, G. "History of the Byzantine State"
Βασιλικοί τίτλοι
Προκάτοχος
Ιωάννης Ε΄ Παλαιολόγος
(2η φορά)
Βυζαντινός Αυτοκράτορας
 

1390
Διάδοχος
Ιωάννης Ε΄ Παλαιολόγος
(3η φορά)