Κάστρο της Μυτιλήνης
Συντεταγμένες: 39°6′43.006″N 26°33′43.506″E / 39.11194611°N 26.56208500°E
Το Κάστρο της Μυτιλήνης, επίσης «Φρούριο της Μυτιλήνης», βρίσκεται στην Μυτιλήνη πρωτεύουσα της Λέσβου στο Βορείο Αιγαίο. Διατηρείται σε καλή κατάσταση και είναι το τρίτο μεγαλύτερο κάστρο της Μεσογείου και το μεγαλύτερο της Ελλάδας καλύπτοντας μια έκταση 60 στρεμμάτων. Στους αρχαίους χρόνους ενδεχομένως υπήρχε στη θέση αυτή ακρόπολη, της οποίας η μορφή δεν είναι γνωστή σήμερα. Η παλαιότερη επιβεβαιωμένη φάση κατασκευής τοποθετείται στον 6ο αιώνα επί Ιουστινιανού Α´. Η σημερινή μορφή του κάστρου οφείλεται κατά κύριο λόγο στην ανοικοδόμηση του Φραγκίσκου Γατελούζου Α΄ και των διαδόχων του τα χρόνια της ηγεμονίας τους στο νησί (1355-1462) και κυρίως των Οθωμανών στη συνέχεια (1462-1912). Από την Βυζαντινή περίοδο σώζονται μόνο μια μικρή πύλη στη βόρεια πλευρά, το ανατολικό τείχος του κεντρικού περιβόλου και η δεξαμενή (κινστέρνα) στο μεσαίο κάστρο. Από την οθωμανική περίοδο σώζονται χαμάμ, τεκές, μεντρεσές (ιεροσπουδαστήριο), πυριτιδαποθήκη και στρατιωτικό νοσοκομείο/φυλακές. Το κάτω κάστρο κατασκευάστηκε επί των ημερών του σουλτάνου Ιμπραήμ Χαν το 1644 για την καλύτερη οχύρωση του βόρειου λιμένα (Επάνω Σκάλα). [1] [2] [3]
| Κάστρο της Μυτιλήνης | |
|---|---|
| Κάστρο της Μυτιλήνης και Φρούριο της Μυτιλήνης | |
 | |
 | |
| Είδος | κάστρο |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 39°6′43″N 26°33′44″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Μυτιλήνης |
| Τοποθεσία | Μυτιλήνη |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Προστασία | αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Περιγραφή
ΕπεξεργασίαΤο Κάστρο χωρίζεται σε 3 μέρη [3]:
- Το Άνω Κάστρο στο νότιο και δυτικό μέρος. Εδώ βρίσκεται η Κεντρική Δυτική Πύλη, ο Πύργος της Βασιλοπούλας με το οικόσημο των Γατελούζων και τα ερείπια του Οθωμανικού τεμένους Κουλέ Τζαμί το οποίο χτίστηκε πάνω σε χριστιανικό ναό του Αγίου Ιωάννη που χρονολογείται από την Περίοδο των Γατελούζων. Βορείως του Κουλέ Τζαμί υπάρχουν ερείπια του αρχαίου Ιερού της Δήμητρας και Κόρης.
- Το Μεσαίο Κάστρο. Δυτικά της πύλης των Γατελούζων, που χρονολογείται από το 1373 σύμφωνα με την κτιτορική επιγραφή, υπάρχει η οθωμανική πύλη Ορτά Καπού. Σώζονται τα κτήρια οθωμανικής περιόδου: Πυριτιδαποθήκη, μουσουλμανικό ιεροσπουδαστήριο (Μεντρεσές), Μπεκτασικός Τεκές, Στρατιωτικό Νοσοκομείο-Φυλακές, Χαμάμ και Κρήνη. Υπάρχει ακόμη και υπόγεια δεξαμενή (κινστέρνα) με δυνατότητα αποθήκευσης 400 κυβικών νερού.
- Το Κάτω Κάστρο. Βρίσκεται στην βόρεια πλευρά και περιλαμβάνει τα οχυρωματικά έργα του Ιμπραήμ Χάν το 1644 στην Επάνω Σκάλα (βόρειο Λιμάνι). Το 1960 υπήρχε διπλή οθωμανική πύλη η οποία γκρεμίστηκε. Στην περιοχή υπάρχει οθωμανικό χαμάμ, οθωμανική κρήνη, το εξωκκλήσι της Παναγιάς Γαλούσας και κατοικίες οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν για την εγκατάσταση Ελλήνων προσφύγων από την Μικρά Ασία.
Ιστορία του Κάστρου
ΕπεξεργασίαΤο Κάστρο (ή Φρούριο) της Μυτιλήνης βρίσκεται σε ένα λόφο βορείως από το σημερινό λιμάνι, μέσα σε μια χερσόνησο η οποία στην αρχαιότητα μέχρι τους πρώτους βυζαντινούς χρόνους ήταν νησί και χωριζόταν από την ξηρά με το στενό Εύριπο των Μυτιληναίων. Ο Εύριπος βρισκόταν περίπου όπου σήμερα είναι σήμερα η οδός Ερμού που ενώνει τις βόρειες με τις νότιες περιοχές της πόλης (λιμάνι Επάνω Σκάλα και λιμάνι Μυτιλήνης) και επιχωματώθηκε το 1501 [4]. Το αρχικό φρούριο, σχεδιάστηκε κατά τον 5ο αιώνα από τον Ιουστινιανό Α´ και πιστεύεται ότι έχει κατασκευαστεί επάνω σε αρχαία Ακρόπολη. Τη σημερινή του μορφή το φρούριο άρχισε να παίρνει από τον Φραντσέσκο Α' Γκαττιλούζι (Φραγκίσκο Γατελούζο) το 1373. Σήμερα σώζεται λατινική επιγραφή η οποία βρίσκεται επάνω από τη μεσαία-δυτική πύλη, μαζί και με το οικόσημο των Παλαιολόγων, αφού η Λέσβος πέρασε στα χέρια των Γενουατών με επιγαμία με τον οίκο των Παλαιολόγων. Το 1384 δυνατός σεισμός δημιουργεί καταστροφές στο Κάστρο. Καταστροφές υπέστη το Κάστρο επίσης κατά τη διάρκεια του πολέμου μεταξύ Βενετών και Οθωμανών (1499-1503). Το 1462 οι Οθωμανοί κατέλαβαν την πόλη και το 1501 ο Σουλτάνος Βαγιαζίτ Β΄ επισκευάζει τα βόρεια τείχη και ενισχύει την οχύρωση με δύο μεγάλους στρογγυλούς πύργους με κανόνια. Νέα κατασκευή για τον εκσυγχρονισμό του κάστρου πραγματοποιήθηκε το 1643-1644 από τον Μπεκίρ Πασά, κατά τις ημέρες του σουλτάνου Ιμπραήμ Χαν, ίσως λόγω του Κρητικού Πολέμου (1645-1669) ή λόγω της καταστροφής από το σεισμό του 1765-1766. Στο πρώτο μισό του 16ου αιώνα στο Μεσαίο Κάστρο ο ναύαρχος Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα χτίζει το Μεντρεσέ του Βελή Πασά ο οποίος σώζεται μέχρι σήμερα και είναι από τα παλαιότερα οθωμανικά κτήρια του κάστρου [5]. Βορείως και ανατολικά του Μεντρεσέ χτίζεται την ίδια εποχή ένας Τεκές των Μπεκτασήδων, ο οποίος σώζεται μέχρι σήμερα [5]. Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα ενισχύεται ο στρατιωτικός χαρακτήρας του κάστρου, όπως φαίνεται από τους στρατώνες και τη θολωτή μπαρουταποθήκη. Το νησί ενσωματώθηκε στην Ελλάδα στις 8 Νοεμβρίου 1912. Μετά το 1912 το κάστρο χρησιμοποιήθηκε ως πηγή οικοδομικού υλικού για την κατασκευή προσφυγικών κατοικιών που επέφερε σταδιακά την καταστροφή του. [2]
Πινακοθήκη
Επεξεργασία-
Η είσοδος της κινστέρνας (υπόγειας δεξαμενής ομβρίων υδάτων). -
Το εσωτερικό της κινστέρνας. -
τμήμα από διακόσμηση εκκλησίας και οθωμανικό mezar από το κάστρο της Μυτιλήνης. -
Το μονόγραμμα και ο δικέφαλος των Παλαιολόγων, δεξιά ο αετός των Ντόρια και επάνω ο θυρεός των Γατελούζων. -
Ο αετός των Ντόρια, το μονόγραμμα των Παλαιολόγων και ο θυρεός των Γατελούζων. -
Είσοδος στο βόρειο μέρος του κάστρου. -
Μπάλες για τα κανόνια. -
Υπόγειοι χώροι. -
Το πιο οχυρωμένο μέρος του κάστρου. -
Επιτύμβια πλάκα από την εποχή των Γατελούζων.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ «Aρχαιολογικοί Χώροι - Μνημεία Λέσβου - Κάστρο Μυτιλήνης». Περιφέρεια Βόρειου Αιγαίου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2015. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 «Κάστρο Μυτιλήνης». Οδυσσεύς - Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2014.
- ↑ 3,0 3,1 «Το κάστρο της Μυτιλήνης» (PDF). Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2014.
- ↑ Η Οθωμανική Αρχιτεκτονική στην Ελλάδα. Υπουργείο Πολιτισμού (ΥΠ.ΠΟ.). 2008. σελ. 336. ISBN 978-960-214-792-4.
- ↑ 5,0 5,1 Η Οθωμανική Αρχιτεκτονική στην Ελλάδα. Υπουργείο Πολιτισμού (ΥΠ.ΠΟ.). 2008. σελ. 341. ISBN 978-960-214-792-4.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- (Αγγλικά) Διάγραμμα Κάστρο