Οι Καραγκούνηδες ή Καραγκούνοι είναι Ελληνική πληθυσμιακή ομάδα που παλαιότερα κατοικούσε στα πεδινά της δυτικής Θεσσαλίας.

Ονομασία και προέλευση

Επεξεργασία

Ο Αλέξανδρος Φιλαδελφεύς και ο Νικόλαος Γεωργιάδης, ετυμολογούν τη λέξη Καραγκούνηδες από τη μέλαινα διφθέρα (= μαύρη γούνα). Κατά τον Αντώνη Ρίζο, η προέλευση της ονομασίας είναι αμιγώς τουρκική.[1] Ο Γιώργης Έξαρχος αναφέρει δύο επιπλέον ετυμολογήσεις· από τις τουρκικές λέξεις καρά (= μαύρος) και Γιουνάν (=Έλληνας) που εξελίχθηκε σε Καραγκούνηδες, και από τη βλάχικη λέξη Γκερκούνιοι (= Έλληνες) που εξελίχθηκε σε Γκαρκούνοι και μετέπειτα σε Καραγκούνοι.[2]

Κατά τον Ρίζο οι Καραγκούνηδες της νοτιοδυτικής Θεσσαλίας είναι εξελληνισμένοι Αρβανίτες, οι οποίοι στις αρχές του 14ου αιώνα είχαν εποικίσει τη περιοχή και την υπόλοιπη κεντρική Ελλάδα.[3] Με τον ισχυρισμό αυτό διαφωνεί η Σοφία Αλευρά-Κόκκαλη που γράφει:

«Οι Καραγκούνηδες και, γενικότερα, οι Θεσσαλοί, δεν έχουν καμιά σχέση με αλβανικά ή αρβανιτοβλάχικα στοιχεία. Οι Θεσσαλοί Καραγκούνηδες, λοιπόν, αποτελούν όχι απλώς ελληνικό φύλο, αλλά ένα από τα αρχαιότερα ελληνικά φύλα, που επιζούν ως τις μέρες μας.»[4]

Οι Καραγκούνηδες της Θεσσαλίας δεν σχετίζονται με την ομώνυμη βλαχόφωνη πληθυσμιακή ομάδα των Καραγκούνηδων ή Αρβανιτόβλαχων της Ακαρνανίας,[1] οι οποίοι χρησιμοποιούν το ενδώνυμο Ρμένοι ή Ρεμένοι, που ταυτίζεται με το όνομα Αρμούνοι, Αρωμούνοι ή Αρμάνοι.[5]

Οι Εζέ, Α. Καρκαβίτσας, Δ. Αναστασόπουλος, Μ. Καραγάτσης, Μ. Τριανταφυλλίδης και Η. Παπαδήμος, ταυτίζουν τους Καραγκούνηδες με όλους τους πεδινούς αγρότες ή κολίγους της Θεσσαλίας. Μάλιστα, ο Η. Παπαδήμος γράφει ότι οι Έλληνες Βλάχοι, τους αποκαλούν Γκρέτσι. Αναφορές στους Καραγκούνηδες, γίνονται από τους Ν. Κ. Σπάθη, Γ. Α. Βαλταδώρο και Ζ. Σκάρο. [εκκρεμεί παραπομπή]

Τα παλαιότερα χρόνια οι Καραγκούνηδες ζούσαν στον κάμπο της Καρδίτσας, των Φαρσάλων και των Τρικάλων και ήταν κολίγοι.[1]

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 1,2 Κουκούδης, Αστέριος Ι. (2000). «Μελέτες για τους Βλάχους». Οι Μητροπόλεις και η Διασπορά των Βλάχων. 2. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Ζήτρος. σελ. 270-271. 
  2. Έξαρχος, Γιώργης (2001). Οι Ελληνόβλαχοι (Αρμάνοι). Εκδόσεις Καστανιώτη. σελ. 42. ISBN 978-960-03-2784-7. 
  3. Ρίζος, Αντώνης (1998). «Αρβανίτες και Γκαραγκούνηδες τον 14ο αιώνα». Τα Ιστορικά 28-9: 231. «Πιστεύουμε πώς οι Γκαραγκούνηδες της νοτιοδυτικής Θεσσαλίας, τμήματος ποτέ της Μεγαλοβλαχίας, δεν είναι αρχικά άλλοι από τους στο μεταξύ εξελληνισμένους Αρβανίτες, που την κατέκλυσαν όπως και την υπόλοιπη κεντρική Ελλάδα στις αρχές του 14ου αι. ...». 
  4. Αλευρά-Κόκκαλη, Σοφία (2006). Συχνότητα αντιγόνων του μείζονος συστήματος ιστοσυμβατότητας σε ειδικούς πληθυσμούς του διαμερίσματος της Θεσσαλίας. Θεσσαλία: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας - Σχολή Επιστημών Υγείας - Τμήμα Ιατρικής. σελ. 103. 
  5. Κουκούδης, Αστέριος I. «Οι Αρβανιτόβλαχοι. Γενικά». Vlachs.gr. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2021.