Κνοκ ή ο θρίαμβος της ιατρικής

Το Κνοκ ή ο θρίαμβος της ιατρικής (γαλλικός τίτλος: Knock ou le Triomphe de la médecine) είναι θεατρικό έργο σε τρεις πράξεις του Ζυλ Ρομαίν που παίχτηκε για πρώτη φορά στο Παρίσι το 1923. Το επόμενο έτος εκδόθηκε από τις εκδόσεις Γκαλιμάρ.

Κνοκ ή ο θρίαμβος της ιατρικής

Αφίσα του 1923
Συγγραφέας	Ζυλ Ρομαίν
Γλώσσα	Γαλλικά
Μορφή	θεατρικό έργο
Θέμα	ιατρική
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Είναι μια καυστική κωμωδία που καταγγέλλει την ψυχολογική χειραγώγηση, και την εμπορευματοποίηση της ιατρικής επιστήμης. Το έργο έχει μείνει διάσημο, μεταξύ άλλων, για το ρητό του Δρ. Κνοκ: «Κάθε υγιής άνθρωπος είναι ένας ασθενής που δεν το γνωρίζει».

Υπόθεση

Το έργο διαδραματίζεται στη γαλλική επαρχία, στις αρχές της δεκαετίας του 1920. Ο γιατρός Κνοκ φτάνει στο χωριό Σαιν-Μωρίς για να διαδεχθεί τον γιατρό Παρπαλαί, έναν έντιμο άνθρωπο αλλά του οποίου η πελατεία είναι ελάχιστη καθώς η κατάσταση της υγείας των κατοίκων της περιοχής είναι εξαιρετική. Ωστόσο, ο νέος γιατρός θέλει να εξασφαλίσει τον θρίαμβο της ιατρικής, την οποία βάζει πάνω από το συμφέρον των ασθενών, και επιθυμεί να γίνει κύριος των κατοίκων του χωριού και των περιχώρων του με σκοπό την αύξηση των κερδών του. Παρουσιάζει μια τόσο απίστευτη εικόνα των ιατρικών ισχυρισμών του, που ο γιατρός Παρπαλαί αναρωτιέται αν ο αντικαταστάτης του είναι πραγματικά γιατρός.

Σκηνή από τη θεατρική παράσταση του 1923

Χωρίς να αποθαρρύνεται ο Κνοκ, με τις δημόσιες σχέσεις και τη διπλωματία κερδίζει την εμπιστοσύνη της τοπικής κοινωνίας κι έτσι εξασφαλίζει την πελατεία του που εμπιστεύεται τις γνωμοδοτήσεις του. Ο συγγραφέας περιγράφει σχεδόν όλες τις τεχνικές χειραγώγησης που διδάσκονται στην αγορά και στις πωλήσεις. Ο Κνοκ, με φιλοφρονήσεις και κολακείες, συναναστρέφεται με όλες τις κοινωνικές ομάδες του χωριού και για να διαφημισθεί τους χρησιμοποιεί όλους: τον ντελάλη του χωριού, τον δάσκαλο, τον φαρμακοποιό, την αγροτιά, την επαρχιακή αριστοκρατία.

Επινοώντας φανταστικά συμπτώματα, ο Κνοκ καθιστά σαφές σε κάθε ασθενή που τον επισκέπτεται ότι όλοι όσοι έχουν καλή υγεία είναι στην πραγματικότητα άρρωστοι αλλά δεν το γνωρίζουν. Το αποτέλεσμα είναι άμεσο. Όλο το χωριό βρίσκεται στο κρεβάτι. Το ξενοδοχείο μετατρέπεται σε κλινική και ακόμη και ο προκάτοχός του γιατρός Παρπαλαί, που είχε επιστρέψει προσωρινά, αναγκάζεται να πάει να τον συμβουλευτεί, ανησυχώντας με τη σειρά του για την υγεία του, μετά τη «διάγνωση» του Κνοκ, ο οποίος κατάφερε να τον πείσει ότι η υγεία του ήταν σε κακή κατάσταση.

Ιστορικό

Η κωμωδία γράφτηκε το 1924, σε μια εποχή που η επιρροή της διαφήμισης σύμφωνα με το αμερικανικό μοντέλο είχε αρχίσει να εξαπλώνεται στην Ευρώπη. Έτσι, η ιδέα της εφαρμογής της σάτιρας της εμπορευματοποίησης της ιατρικής επιστήμης είχε κωμικό αποτέλεσμα. Πέρα από την κωμική πλευρά, μια άλλη άποψη είναι πιθανή. Το 1922 κυκλοφόρησε η ταινία του Μούρναου Νοσφεράτου, μια συμφωνία τρόμου. Σ' αυτή την ταινία, ο κτηματομεσίτης του κόμη Ορλόκ (Νοσφεράτου) ονομάζεται Κνοκ. Ο Νοσφεράτου ταξιδεύει με πλοίο, του οποίου το πλήρωμα αποδεκατίζεται, ενώ μεταφέρει την πανούκλα. Στο έργο του Ζυλ Ρομαίν, ο Κνοκ αρχίζει την ιατρική του καριέρα ως πρακτικός γιατρός πλοίου, του οποίου όλο το πλήρωμα αρρωσταίνει.

Σε μια από τις τελευταίες σκηνές της κωμωδίας, όλοι οι ασθενείς συνοδεύουν τον γιατρό Παρπαλαί στο δωμάτιό του ακολουθώντας τον στις σκάλες του ξενοδοχείου, με το έργο να προσεγγίζει περισσότερο τις ταινίες τρόμου παρά την κωμωδία.

Διασκευές

Το έργο γνώρισε διεθνή επιτυχία και από το 1925 έως και το 2017 διασκευάστηκε 5 φορές για τον κινηματογράφο και 3 φορές σε τηλεοπτική ταινία.

Ελληνικές μεταφράσεις - παραστάσεις

• Το θεατρικό έργο μεταφράστηκε από τον Γρηγόριο Ξενόπουλο το 1925 και δημοσιεύτηκε το 1927 σε συνέχειες στο περιοδικό Νέα Εστία.
• Έχει ανεβεί αρκετές φορές στην ελληνική θεατρική σκηνή σε παραστάσεις μεταξύ των οποίων του Βασίλη Λογοθετίδη.