Πρόκειται για μία σύλληψη του Κορνήλιου Καστοριάδη μέσω της οποίας ο Έλληνας στοχαστής αποπειράται να επικαιροποιήσει το αρχαιοελληνικό φιλοσοφικό σχήμα "φύσις-Λόγος-πόλις" με τέτοιο τρόπο, ώστε αυτό να μπορεί να γίνει αποδεκτό και λειτουργικό μέσα στο Μετανεωτερικό διανοητικό-θεωρητικό περιβάλλον. Ο Καστοριάδης ορίζει το κοινωνικό φαντασιακό ως ένα πλέγμα (ο Καστοριάδης χρησιμοποιεί τον όρο μάγμα) κοινωνικών σημασιών που προέρχονται από τη φαντασία -η φαντασία είναι που δίνει στον άνθρωπο τη δυνατότητα να δημιουργεί εκ του μηδενός-, μέσω των οποίων νοηματοδοτείται ο κόσμος και η κοινωνία. Η κοινωνία προκειμένου να θεσμιστεί, αντλεί τα απαραίτητα για τη θέσμιση μάγματα σημασιών από τη ριζική φαντασία της ψυχής (σε επίπεδο ατόμου) και από την κοινή πηγή του κοινωνικού φαντασιακού (σε επίπεδο κοινωνίας).[1] Στο καστοριαδικό σχήμα της κοινωνικής θέσμισης, ο όρος θεσμός δεν αφορά μόνον επί μέρους θεσμούς, φέρ' ειπείν τη νοσοκομειακή περίθαλψη, την ενημέρωση ή τον επαγγελματικό αθλητισμό, αλλά και όλα αυτά που δεν υπάρχουν εκ φύσεως, αλλά συνιστούν δημιουργήματα των ανθρωπίνων κοινωνιών.

Εισαγωγικά Επεξεργασία

Η καστοριαδική έννοια του κοινωνικού φαντασιακού είναι εντεταγμένη μέσα στη συνολικότερη σύλληψη της φαντασιακής θέσμισης της κοινωνίας, που με τη σειρά της είναι συνδεδεμένη με το πολιτικό πρόταγμα της αυτονομίας. Στο καστοριαδικό σχήμα η αυτονομία και η φαντασία είναι έννοιες συνυφασμένες μεταξύ τους, η δε σχετική συλλογιστική βασίζεται επάνω στη θεωρία περί μιας ουσίας του Είναι, την οποία ουσία ο διανοητής αποπειράται να συγκροτήσει ως έννοια μέσα στο έργο του. Πιο συγκεκριμένα, ο Καστοριάδης αντιλαμβάνεται την έννοια του Είναι ως δημιουργία και αλλοίωση νέων μορφών, κατανοεί δε την ικανότητα του ανθρώπου για δημιουργία ως μοναδική ιδιότητα του ανθρώπου σε σχέση με τα άλλα όντα.[2] Στην καστοριαδική σκέψη το αυτόνομο υποκείμενο θεσπίζει τους νόμους, έχοντας περάσει μέσα από μια συνειδητή ψυχαναλυτική διαδικασία αναδιαμόρφωσης της σχέσης του με τον εαυτό του, η αυτόνομη δε κοινωνία αυτοθεσμίζεται , καθιστώντας εαυτόν πηγή της θέσμισής της.

Παραπομπές Επεξεργασία