Βικιπαίδεια

Κονσταντέν Σαμυέλ Ραφινέσκ

Ο Κονσταντέν Σαμυέλ Ραφινέσκ-Σμαλτς (γαλλ. Constantine Samuel Rafinesque-Schmaltz, 22 Οκτωβρίου 1783 – 18 Σεπτεμβρίου 1840) ήταν Γάλλος αυτοδίδακτος πολυμαθής, που γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και μεγάλωσε στη Γαλλία. Νεότατος ακομα ταξίδεψε στις ΗΠΑ και τελικώς εγκαταστάθηκε στο Οχάιο το 1815. Εκεί συνεισέφερε στη βοτανική, τη ζωολογία, τη μυκητολογία και τη μελέτη των προϊστορικών τύμβων της Βόρειας Αμερικής. Επιπλέον μελέτησε τις αρχαίες Μεσοαμερικανικές γλώσσες.

Κονσταντέν Σαμυέλ Ραφινέσκ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Constantine Samuel Rafinesque-Schmaltz (Αγγλικά)
Γέννηση22  Οκτωβρίου 1783[1][2][3]
Κωνσταντινούπολη
Θάνατος18  Σεπτεμβρίου 1840[1][2][3]
Φιλαδέλφεια
Αιτία θανάτουΚαρκίνος του στομάχου
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[4]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταβοτανολόγος
πτεριδολόγος
βρυολόγος
εντομολόγος
ζωολόγος
βιολόγος
αρχαιολόγος
σαλιγκαρολόγος
καρκινολόγος
μυκητολόγος
ιχθυολόγος
εξερευνητής[5]
μετεωρολόγος[6]
φυσιοδίφης
ζωγράφος[7]
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσειςμέλος στην Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Ραφινέσκ ήταν μια εκκεντρική ιδιοφυΐα.[8] Αν και αυτοδίδακτος, αρίστευσε σε διάφορες περιοχές της ανθρώπινης γνώσεως και συνέγραψε πολλές εργασίες ανθρωπολογίας, βιολογίας, γεωλογίας και γλωσσολογίας, αλλά δεν τιμήθηκε για το έργο του σε κάποια από αυτές τις επιστήμες όσο ζούσε. Στην πραγματικότητα ήταν μάλλον περιφρονημένος από την αμερικανική επιστημονική κοινότητα και οι εργασίες που υπέβαλε απορρίπτονταν αυτομάτως από τα κυριότερα επιστημονικά περιοδικά. Ανάμεσα στις θεωρίες του ήταν η άποψη ότι οι πρόγονοι των σημερινών Ινδιάνων της Αμερικής είχαν μεταναστεύσει στην ήπειρο από την Ασία διαβαίνοντας από τον Βερίγγειο πορθμό (αποδείχθηκε σωστή)[9][10], και ότι η αμερικανική ήπειρος κατοικείτο από μαύρους ιθαγενείς ήδη την εποχή της πρώτης ευρωπαϊκής αφίξεως (λανθασμένη).[11]

Η ζωή του Επεξεργασία

Ο Ραφινέσκ γεννήθηκε[12] στον Γαλατά, ένα προάστιο (νυν συνοικία) της Κωνσταντινούπολης[13][14], στην τότε Οθωμανική Αυτοκρατορία. Πατέρας του ήταν ο Φ.Ζ. Ραφινέσκ, Γάλλος έμπορος από τη Μασσαλία, και μητέρα του η M. Σμαλτς, γερμανικής καταγωγής αλλά γεννημένη στην Πόλη.[13] Ο πατέρας πέθανε στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ[15] περί το 1793. Ο Ραφινέσκ πέρασε τα νιάτα του στη Μασσαλία[13] και εκεί έγινε ένας αυτοδίδακτος μορφωμένος άνθρωπος, ενώ δεν σπούδασε ποτέ σε πανεπιστήμιο.[16][17] Σε ηλικία 12 ετών είχε ήδη αρχίσει να συλλέγει φυτά σε ένα φυτολόγιο.[18] Στα 14 είχε μάθει μόνος του την αρχαία ελληνική και τη λατινική γλώσσα, επειδή ήθελε να συμβουλεύεται τις υποσημειώσεις των βιβλίων που διάβαζε στη βιβλιοθήκη της γιαγιάς του. Το 1802 ταξίδεψε στη Φιλαδέλφεια μαζί με τον νεότερο αδελφό του. Περιηγήθηκαν την Πενσυλβάνια και το Ντέλαγουερ, όπου ο Κονσταντέν γνώρισε τους περισσότερους από τους λίγους βοτανολόγους της νέας τότε χώρας των ΗΠΑ.[19]

Το 1805 ο Ραφινέσκ επέστρεψε στην Ευρώπη με τη συλλογή βοτανικών δειγμάτων του και εγκαταστάθηκε στο Παλέρμο της Σικελίας, όπου έμαθε και την ιταλική γλώσσα.[14][20] Ασχολήθηκε με το εμπόριο, και σημείωσε τέτοια επιτυχία, ώστε είχε αρκετά χρήματα για να αφιερωθεί πλέον αποκλειστικά στη μελέτη της φυσικής ιστορίας. Για λίγο πάντως εργάσθηκε ως γραμματέας του Αμερικανού προξένου στην πόλη.[20] Κατά την παραμονή του στη Σικελία μελέτησε και εκεί τα φυτά και τα ψάρια[12], βαφτίζοντας πολλά νέα είδη τους. Το 1808 εκλέχθηκε εταίρος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών.[21]

Η κυρίως περίοδος στις ΗΠΑ Επεξεργασία

Ο Ραφινέσκ είχε μια «σύζυγο», με την οποία όμως δεν είχαν παντρευτεί επισήμως «με χαρτιά», και έτσι όταν ο γιος τους πέθανε το 1815, την εγκατέλειψε και επέστρεψε για πάντα στις ΗΠΑ. Αλλά το πλοίο του βούλιαξε κοντά στην ακτή του Κονέκτικατ και έχασε όλα του τα βιβλία (50 κούτες) και όλα τα δείγματα που είχε πάρει μαζί του (μόνο τα κοχύλια ήταν περισσότερα από 60 χιλιάδες).[22] Εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη και έγινε ένα από τα ιδρυτικά μέλη του «Λυκείου Φυσικής ιστορίας», της σημερινής Ακαδημίας Επιστημών της Νέας Υόρκης.[23] Το 1817 ωστόσο, το βιβλίο του Florula Ludoviciana (= «Χλωρίδα της Πολιτείας Λουιζιάνα») επικρίθηκε σφοδρά από τους βοτανολόγους, γεγονός που δημιούργησε κακό προηγούμενο για τα μετέπειτα έργα του. Το 1818 είχε συλλέξει περισσότερα από 250 νέα δείγματα φυτών και ζώων.

 
Το γένος φυτών Rafinesquia ονομάσθηκε έτσι προς τιμή του Ραφινέσκ.

Το θέρος του 1818, στο Χέντερσον του Κεντάκυ, ο Ραφινέσκ γνώρισε τον φυσιοδίφη Τζον Τζέιμς Οντιμπόν και μάλιστα διέμεινε στο σπίτι του τρεις περίπου εβδομάδες.[24]

Το 1819 ο Ραφινέσκ έγινε καθηγητής της βοτανικής στο «Τρανσυλβάνειο Πανεπιστήμιο» στο Λέξινγκτον, όπου παρέδιδε επίσης ιδιαίτερα μαθήματα γαλλικών, ιταλικων και ισπανικών.[25] Είχε μια γνωριμία με τον Τζων Ντ. Κλίφορντ, έναν έμπορο που ενδιαφερόταν για τους αρχαίους «τύμβους» που διασώζονταν σε όλη την κοιλάδα του ποταμού Οχάιο. Συνεργάσθηκαν έτσι επί του θέματος, με τον Κλίφορντ να διεξάγει την αρχειακή έρευνα, αναζητώντας την προέλευση αυτών των λοφίσκων, και τον Ραφινέσκ να τους μετρεί και να τους χαρτογραφεί.

Ο Ραφινέσκ άρχισε να καταγράφει όλα τα άγνωστα ως τότε είδη φυτών και ζώων που συναντούσε σε περιηγήσεις του σε όλο το Κεντάκυ. Την άνοιξη του 1826 παραιτήθηκε από το πανεπιστήμιο[26] και άρχισε να ταξιδεύει και να δίνει διαλέξεις σε διάφορα μέρη. Προσπάθησε να ιδρύσει περιοδικό και βοτανικό κήπο, αλλά χωρίς επιτυχία. Τελικώς εγκαταστάθηκε οριστικά στη Φιλαδέλφεια, καθώς ήταν τότε κέντρο εκδοτικής δραστηριότητας και επιστημονικής έρευνας. Εκεί εξέδωσε το περιοδικό The Atlantic Journal and Friend of Knowledge, a Cyclopædic Journal and Review[27], το οποίο επέζησε για μόλις οκτώ τεύχη (1832-1833).

Θάνατος Επεξεργασία

Ο Ραφινέσκ πέθανε από καρκίνο του στομάχου και του ήπατος στη Φιλαδέλφεια, σε ηλικία 56 ετών.[28] Είναι πιθανό ότι ο καρκίνος προήλθε από την αυτοθεραπεία του μερικά χρόνια νωρίτερα με ένα φαρμακευτικό μείγμα που περιείχε αδίαντο.[29] Τάφηκε στον πρόδρομο του σημερινού Κοιμητηρίου Ρόναλντσον[28], αλλά τον Μάρτιο του 1924, έγινε μετακομιδή των οστών του στο «Τρανσυλβάνειο Πανεπιστήμιο», όπου εναποτέθηκαν σε τάφο υπό την επιγραφή «Τιμή σε κείνον για τον οποίο αυτή καθυστέρησε.»[30][31]


Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12118409z. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Constantine-Samuel-Rafinesque. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) SNAC. w6r211c2. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12118409z. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  5. ↑ Ανακτήθηκε στις 14  Ιουνίου 2019.
  6. ↑ Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  7. ↑ Edna Talbott Whitley: Kentucky Ante-Bellum Portraiture. www.familysearch.org/library/books/records/item/652940-kentucky-ante-bellum-portraiture-illustrated-by-photos-from-the-collection-of-the-national-society-of-the-colonial-dames-of-america-in-the-commonwealth-of-kentucky.
  8. ↑ Flannery 1998
  9. ↑ Long 2005
  10. ↑ Gilbert 1999
  11. ↑ Rafinesque 1833, σελ. 85.
  12. ↑ 12,0 12,1 Belyi 1997
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Fitzpatrick 1911, σελ. 11
  14. ↑ 14,0 14,1 Wilson, J. G.; Fiske, J., eds. (1900). "Rafinesque, Constantine Samuel" . Appletons' Cyclopædia of American Biography. New York: D. Appleton.
  15. ↑ Fitzpatrick 1911, σελ. 12
  16. ↑ Discovering Lewis & Clark: biography of Rafinesque Αρχειοθετήθηκε 2013-12-31 στο Wayback Machine.; accessed : November 17, 2010
  17. ↑ «The oddest of characters» Αρχειοθετήθηκε January 8, 2009, στο Wayback Machine., American Heritage, Απρίλιος 1985; accessed November 17, 2010.
  18. ↑ Fitzpatrick 1911, σελ. 13
  19. ↑ Fitzpatrick 1911, σελίδες 15–17
  20. ↑ 20,0 20,1 Fitzpatrick 1911, σελ. 19
  21. ↑ «Book of Members, 1780-2010: Chapter R» (PDF). American Academy of Arts and Sciences. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2016. 
  22. ↑ Rafinesque, C.S. (1836). Life of Travels. σελίδες 46-49. 
  23. ↑ Fitzpatrick 1911, σελίδες 22-24
  24. ↑ Rhodes 2004, σελίδες 133–135.
  25. ↑ Fitzpatrick 1911, σελίδες 27-28
  26. ↑ Fitzpatrick 1911, σελ. 34
  27. ↑ Fitzpatrick 1911, σελ. 38
  28. ↑ 28,0 28,1 Fitzpatrick 1911, σελ. 42
  29. ↑ Ambrose 2010b
  30. ↑ Boewe 1987
  31. ↑ Barefoot 2004, σελ. 78

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κονσταντέν_Σαμυέλ_Ραφινέσκ&oldid=10297223"