Κορύφωση παραγωγής πετρελαίου

Η Κορύφωση παραγωγής πετρελαίου ή κορύφωση πετρελαίου ή πετρελαιοπαραγωγική κορύφωση (γνωστή συνήθως με την αγγλική απόδοση Peak Oil), αναφέρεται στο σημείο όπου η παραγωγή πετρελαίου παγκοσμίως φτάνει σε ένα ανώτατο επίπεδο, από το οποίο και μετά σταδιακά μειώνεται. Η κρίσιμη σημασία του φαινομένου δεν γίνεται πλήρως αντιληπτή αν δεν αναλογιστούμε δύο ακόμα παράγοντες: Εάν η ζήτηση αυξάνεται ενώ η προσφορά μειώνεται λόγω του υπό συζήτηση φαινομένου, τότε οι τιμές του πετρελαίου εκτοξεύονται σε παγκόσμιο επίπεδο. Επίσης, η Ενέργεια δεν είναι όπως κάθε τυπικό αγαθό. Για παράδειγμα, εάν ένα προϊόν επίπλωσης ανέβει αισθητά σε τιμή τότε απλά έχουμε δυσκολία αγοράς και χρήσης επίπλωσης και δυσκολία εξυπηρέτησης των περιορισμένων αναγκών με τις οποίες η επίπλωση σχετίζεται. Εάν όμως η πρόσβαση σε ενέργεια γίνει δυσκολότερη - με την αύξηση τιμών ή ακραία, με την αποκοπή πρόσβασης σε αυτή - τότε ανεβαίνει το κόστος των μετακινήσεων, της παραγωγής τροφίμων, την χρήσης μηχανημάτων, της παραγωγής συνθετικών, της κατασκευής επίπλων, κτλ. Το κόστος ενός μεγάλου μέρους της παραγωγής αυξάνεται άμεσα. Τα έμμεσα συνεπακόλουθα είναι εύκολα αισθητά σε ολόκληρη την οικονομία μιας και η άμεση επίπτωση είναι τόσο ισχυρή. Φυσικά, πολιτισμοί που περιορίζουν την χρήση του πετρελαίου περιορίζουν και την επίπτωση του φαινομένου.

Η Καμπύλη του Χιούμπερτ για την παγκόσμια κορύφωση παραγωγής πετρελαίου όπως αρχικά εκφράστηκε το 1956.

Πολλαπλά σενάρια Κορύφωσης παραγωγής πετρελαίου από διαφορετικούς οργανισμούς και ομάδες

Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας παραδέχτηκε το 2010 πως η παραγωγή συμβατικού πετρελαίου είχε κορυφωθεί το 2006 [1].

Ιστορική Αναδρομή της Μελέτης του Φαινομένου

Η διαδικασία ακολουθεί τις μελέτες του Κινγκ Χάμπερτ (King Hubbert) πάνω στο θέμα οι οποίες εκφράστηκαν κυρίως το 1956 [2] Αρχειοθετήθηκε 2008-05-27 στο Wayback Machine., όπου πιστά προέβλεψε το «Peak» της Αμερικανικής παραγωγής πετρελαίου της δεκαετίας του 70 η οποία επέφερε μια μεσοπρόθεσμη παγκόσμια κρίση.

Παραδοχές από Διεθνείς Οργανισμούς και άλλα σώματα

Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας

Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας παραδέχτηκε το 2010 ότι τα συμβατικά κοιτάσματα πετρελαίου κορυφώθηκαν (ή έκαναν «peak») το 2006 [3]. Αυτό ήταν σε έντονη αντίθεση με προηγούμενές του θέσεις πως υπάρχει άφθονο πετρέλαιο για τις σημερινές ανάγκες για πολλές δεκαετίες. Παραμένει συντηρητικός στις προβλέψεις του σε σχέση με άλλα σώματα μιας και βλέπει μέλλον σε νέα κοιτάσματα και τεχνολογίες.

Wikileaks

Το Wikileaks ανέφερε πως σύμφωνα με έγγραφα που ήρθαν στην κατοχή του το παγκόσμιο «Peak» θα επέλθει το 2012 [4] Αρχειοθετήθηκε 2011-02-15 στο Wayback Machine..

Ο λόγος της μείωσης παραγωγής

Είναι σαφές πως το πετρέλαιο δεν θα σταματήσει να υπάρχει σε κοιτάσματα αφού μικρές ή μεγαλύτερες ποσότητες θα υπάρχουν πάντα, αλλά με υπέρογκο κόστος εξόρυξης που δε θα επιτρέπει την εκμετάλλευσή τους. Το φαινόμενο αναφέρεται κυρίως στην αύξηση της δυσκολίας εξόρυξης του, στην δυσκολία πρόσβασης σε κάποια κοιτάσματα και στην πτώση του ρυθμού ανακάλυψης νέων κοιτασμάτων.

Για παράδειγμα, ένα κοίτασμα στην Μέση Ανατολή όπου παράγει πετρέλαιο για πολλές δεκαετίες, θα έχει αυξημένο κόστος εκμετάλλευσης όταν το πετρέλαιο πρέπει να εξορυχθεί από βαθύτερα επίπεδα. Η διαδικασία απαιτεί ενέργεια και μιας και το πετρέλαιο έχει ως κύρια χρήση την ενεργειακή, τότε μπορεί να γίνει άμεσα σύγκριση της ενέργειας που παράγεται με εκείνη που απαιτείται. Όταν εκείνη που απαιτείται για την εξόρυξη αυξάνεται τότε η παραγόμενη μειώνεται και σε τελικά στάδια μπορεί να χαθεί κάθε όφελος.

Παράδειγμα δυσκολίας πρόσβασης σε συγκεκριμένα κοιτάσματα με συνεπακόλουθο το αυξημένο κόστος είναι τα κοιτάσματα σε μεγάλα βάθη ωκεανών.

Ο ρυθμός ανακάλυψης νέων κοιτασμάτων παγκοσμίως έχει μειωθεί με την κορύφωσή του να έχει γίνει την δεκαετία του '60.

Η σημασία του ότι το φαινόμενο αφορά Ενεργειακό αγαθό

Είναι τυπικό για κάποιον που μελετά το φαινόμενο αυστηρά υπό χρηματοοικονομική πλευρά να αγνοήσει πως τα Ενεργειακά προϊόντα μπορούν να επιφέρουν άμεσες αλυσιδωτές αντιδράσεις σχετικά με το κόστος μεγάλης γκάμας άλλων αγαθών, διότι πολύ απλά τα υπόλοιπα αγαθά απαιτούν ενέργεια για να παραχθούν και να μεταφερθούν. Η ενέργεια με άλλα λόγια δεν είναι ένα αγαθό που μπορεί απλά να αγνοηθεί ή να περιοριστεί στην χρήση του και να αντικατασταθεί με άλλα αγαθά όταν η τιμή του ανέβει, διότι η χρήση του προϋποθέτει την ύπαρξη και την εξυπηρέτηση εκείνων των αγαθών. Το γεγονός αυτό δείχνει πολλές φορές προς την κατεύθυνση εναλλακτικών πηγών ενέργειας όπως η αιολική, η ηλιακή αλλά και η υδροηλεκτρική και πυρηνική λόγω των μεγάλων αποδόσεων που επιφέρουν.

Σχετικά φαινόμενα

Η κορύφωση Φυσικού Αερίου είναι άμεσα σχετιζόμενο φαινόμενο διότι θεωρείται ότι μπορεί να συμβεί μόνο λίγες δεκαετίες μετά από την κορύφωση παραγωγής πετρελαίου λόγω του ότι παράγεται από τα ίδια ή παρεμφερή κοιτάσματα.

Η κορύφωση καυσίμων πυρηνικών αντιδραστήρων έχει θεωρηθεί πολύ πιθανή αν και πολλοί επιστήμονες διαφωνούν λόγω νέων τεχνολογιών που είναι υπό σχεδιασμό.

Υποστηρικτές και μη του φαινομένου

Μετά την παραδοχή του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας πως επήλθε Κορύφωση συμβατικού πετρελαίου το 2006, οι φωνές που καλούν τη θεωρία "θεωρία συνωμοσίας" έχουν λιγοστέψει, όμως υπάρχουν ακόμα πολλοί αναλυτές που βλέπουν μέλλον σε νέες τεχνολογίες και νέα κοιτάσματα.

Τα νέα κοιτάσματα έχουν μικρή υποστήριξη ως "διασώστες" διότι ακολουθούν τα ίδια φαινόμενα Κορύφωσης: Ο ρυθμός ανακάλυψης νέων κοιτασμάτων στην Αμερική είχε κορυφωθεί γύρω στο 1930 και η παραγωγή πετρελαίου εκεί κορυφώθηκε γύρω στο 1970, 40 χρόνια μετά. Ο ρυθμός σε παγκόσμιο επίπεδο κορυφώθηκε την δεκαετία του '60, και τουλάχιστον 40 με 50 χρόνια έχουν περάσει από τότε.

Πηγές

• Η μελέτη του Χάμπερτ - 1956 Αρχειοθετήθηκε 2008-05-27 στο Wayback Machine.
• Αναφορά της παραδοχής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας ότι έγινε Κορύφωση συμβατικών αποθεμάτων το 2006 - National Geographic
• Κείμενο στα Ελληνικά για την Κορύφωση Πετρελαίου από το aenaon.net (Πηγή τους: energybulletin.net) Αρχειοθετήθηκε 2013-05-24 στο Wayback Machine.
• To wikileaks αναφέρει πως σύμφωνα με έγγραφα που ήρθαν στην κατοχή του, το παγκόσμιο «Peak» θα λάβει χώρα το 2012 Αρχειοθετήθηκε 2011-02-15 στο Wayback Machine.