Κρατικό Συμβούλιο της ΕΣΣΔ

Μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στη Σοβιετική Ένωση τον Αύγουστο του 1991, το Κρατικό Συμβούλιο της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ) (ρωσικά: Государственный Совет СССР‎‎), αλλά επίσης γνωστό ως Κρατικό Σοβιέτ σχηματίστηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 1991 και σχεδιάστηκε να είναι ένα από τα σημαντικότερα κυβερνητικά γραφεία στη Σοβιετική Ένωση του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. Τα μέλη του Συμβουλίου απαρτίζονταν από τον Πρόεδρο της Σοβιετικής Ένωσης και τους ανώτερους αξιωματούχους (οι οποίοι συνήθως ήταν πρόεδροι των δημοκρατιών τους) από τις Δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης. Κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου ήταν το ανώτατο όργανο της κρατικής εξουσίας, έχοντας την εξουσία να εκλέξει έναν πρωθυπουργό, ή ένα άτομο που θα έπαιρνε τη θέση του Γκορμπατσόφ εάν απουσίαζε. Το αξίωμα του Αντιπροέδρου της Σοβιετικής Ένωσης είχε καταργηθεί μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Αυγούστου το προηγούμενο μήνα.[1]

Κρατικό Συμβούλιο της ΕΣΣΔ
Государственный Совет СССР
Γενικές πληροφορίες
Σύσταση5 Σεπτεμβρίου 1991
Πρώην φορέαςΚογκρέσο των Λαϊκών Αντιπροσώπων της Σοβιετικής Ένωσης (ως ανώτατο κυβερνητικό όργανο)
Σοβιέτ της Ομοσπονδίας (ως συντονιστικό κυβερνητικό όργανο)
Κατάργηση26 Δεκεμβρίου 1991
Αντικαταστάθηκε απόΚρατικό Συμβούλιο της Ρωσικής Ομοσπονδίας
ΔικαιοδοσίαΈνωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών
ΈδραΜόσχα, ΡΣΟΣΔ, Σοβιετική Ένωση

Διακρατική Οικονομική Επιτροπή

Επεξεργασία

Με την εξουσία της κεντρικής κυβέρνησης να είναι κατά πολύ αποδυναμωμένη από το αποτυχημένο πραξικόπημα, ο Γκορμπατσόφ[2] ίδρυσε μια επιτροπή τεσσάρων ατόμων, στην οποία ήταν επικεφαλής ο πρωθυπουργός της Ρωσικής ΣΟΣΔ Ιβάν Σιλάγιεφ,που περιλάμβανε τον Γκριγκόρι Γιαβλίνσκι, τον Αρκάντι Βόλσκι και τον Γιούρι Λούζκοφ, για να εκλέξουν νέο υπουργικό συμβούλιο. Αυτή η επιτροπή μετατράπηκε αργότερα σε Επιτροπή για την Λειτουργική Διαχείριση της Σοβιετικής Οικονομίας (ΕΛΔΣΟ), υπό την προεδρία του Σιλάγιεφ, για τη διαχείριση της Σοβιετικής οικονομίας.[3] Η ΕΛΔΣΟ αντικαταστάθηκε γρήγορα στον βαθμό εξουσίας από την Διακρατική Οικονομική Επιτροπή της Σοβιετικής Ένωσης (ΔΟΕ), γνωστή και ως Οικονομική Κοινότητα, η οποία ιδρύθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου με την ονομασία Διαπεριφερειακή Οικονομική Επιτροπή. Η αποστολή του ήταν ο συντονισμός της οικονομικής πολιτικής στη Σοβιετική Ένωση. Ως πρόεδρος της ΕΛΔΣΟ και της ΔΟΕ, ο Σιλάγιεφ προέδρευσε μια Σοβιετική Ένωση που αποδιοργανωνόταν γρήγορα.[4] Στις 6 Σεπτεμβρίου 1991, ένα προεδρικό διάταγμα έδωσε προσωρινά στην ΔΟΕ την ίδια εξουσία με το Υπουργικό Συμβούλιο και ο Σιλάγιεφ έγινε ντε φάκτο πρωθυπουργός της Σοβιετικής Ένωσης.[5]

Όταν πρωτοανέλαβε το αξίωμα, ο Σιλάγιεφ ήθελε να μειώσει τις εξουσίες της κεντρικής κυβέρνησης και να δώσει περισσότερες εξουσίες στις σοβιετικές δημοκρατίες. Αυτή η άποψη άλλαξε,[4] και τελικά ζήτησε από τον Γέλτσιν να επιστρέψει ένα μεγάλο μέρος της εξουσίας της κεντρικής κυβέρνησης την οποία σφετερίστηκε μετά τον Αύγουστο. Σε αυτό απέτυχε, και η θέση του ως Πρωθυπουργός της Ρωσικής ΣΟΣΔ αποδυναμώθηκε ως αποτέλεσμα. Ο Όλεγκ Λόμποφ, Πρώτος Αναπληρωτής Πρωθυπουργός του Σιλάγιεφ, ηγήθηκε της αντι-Σιλαγιεφικής φράξιας στο Συμβούλιο Υπουργών της Ρωσικής ΣΟΣΔ και κατάφεραν να τον καθαιρέσουν στις 26 Σεπτεμβρίου 1991, Ο Λόμποφ διαδέχτηκε τον Σιλάγιεφ ως πρωθυπουργό της Ρωσικής ΣΟΣΔ.[4] Ο Σιλάγιεφ, ως επιτηρητής της οικονομίας, έλαβε το καθήκον να ξεκινήσει οικονομικές μεταρρυθμίσεις στη Σοβιετική Ένωση με ένα τρόπο που να ταιριάζει τόσο στην κεντρική κυβέρνηση όσο και στις σοβιετικές δημοκρατίες.[6] Ο Σιλάγιεφ προσπάθησε να δημιουργήσει μια ενσωματωμένη οικονομία ενώ ξεκινούσε την μετάβαση της οικονομίας στην αγορά.[7] Η ΔΟΕ έδειξε τη διεθνή πρόθεσή της υπογράφοντας τον Ευρωπαϊκό Χάρτη Ενέργειας στις 16/17 Δεκεμβρίου 1991 με άλλες 35 χώρες, αλλά αυτό υπονομεύθηκε από την υπογραφή του χάρτη και από εννέα από τις δώδεκα υπόλοιπες δημοκρατίες.[8]

Διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης

Επεξεργασία

Στις 19 Δεκεμβρίου, η ΕΛΔΣΟ διαλύθηκε με προεδρικό διάταγμα,[5] και ο Γκορμπατσόφ παραιτήθηκε από το αξίωμα του Προέδρου της Σοβιετικής Ένωσης στις 25 Δεκεμβρίου. Την επόμενη ημέρα, 26 Δεκεμβρίου 1991, ο Σιλάγιεφ παραιτήθηκε από τη θέση του ως πρόεδρος της ΔΟΕ.[9] και η Σοβιετική Ένωση διαλύθηκε επισήμως από το Συμβούλιο των Δημοκρατιών.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. (Ρωσικά) Κυβέρνηση της ΕΣΣΔ: Μιχαήλ Γκορμπατσώφ (5 Σεπτεμβρίου 1991). «ЗАКОН СССР: Об органах государственной власти и управления Союза ССР в переходный период». sssr.su. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2019. 
  2. (Αγγλικά) Garcelon, Marc (2005). Revolutionary Passage: From Soviet to Post-Soviet Russia, 1985–2000. Φιλαδέλφεια: Temple University Press. σελ. 167. ISBN 1-59213-362-2. 
  3. (Αγγλικά) Jeffries, Ian (1993). Socialist Economies and the Transition to the Market: A Guide. Λονδίνο και Νέα Υόρκη: Routledge. σελ. 100. ISBN 0-415-07580-7. 
  4. 4,0 4,1 4,2 Shevchenko 2004, σελ. 66.
  5. 5,0 5,1 (Ρωσικά) «Silaev, Ivan Stepanovich» [Силаев, Иван Степанович]. praviteli.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2011. 
  6. (Αγγλικά) Sakwa, Richard (2008). Russian Politics and Society. Λονδίνο και Νέα Υόρκη: Taylor & Francis. σελ. 33. ISBN 0-415-41527-6. 
  7. (Αγγλικά) Sakwa, Richard (2008). Russian Politics and Society. Λονδίνο και Νέα Υόρκη: Taylor & Francis. σελ. 228. ISBN 0-415-41527-6. 
  8. (Αγγλικά) Hansard, 19 Δεκεμβρίου 1991, c242W Αρχειοθετήθηκε 2021-01-31 στο Wayback Machine.
  9. (Ρωσικά) «Силаев, Иван Степанович». warheroes.ru. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2010.