Κρητηνία

οικισμός της Ελλάδας
(Ανακατεύθυνση από Κρητηνία Ρόδου)

Συντεταγμένες: 36°12′N 27°51′E / 36.200°N 27.850°E / 36.200; 27.850

Η Κρητηνία είναι χωριό της Ρόδου[1] που ανήκει διοικητικά από το 2010 στη Δημοτική Ενότητα Ατταβύρου του Δήμου Ρόδου σύμφωνα με το Πρόγραμμα Καλλικράτης. Από το 1999–2010 ανήκε στον Δήμο Ατταβύρου του Σχεδίου Καποδίστρια.[2] Στην απογραφή του 2011, η Τοπική Κοινότητα Κρητηνίας είχε 503 κατοίκους, με 454 στην Κρητηνία και 49 στην Κάμειρο Σκάλα.[3]

Κρητηνία
Κρητηνία is located in Greece
Κρητηνία
Κρητηνία
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΝοτίου Αιγαίου
Περιφερειακή ΕνότηταΡόδου
ΔήμοςΡόδου
Δημοτική ΕνότηταΑταβύρου
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΔωδεκάνησα
Υψόμετρο240
Πληθυσμός
Μόνιμος347
Έτος απογραφής2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας851 08
Τηλ. κωδικός22460
http://www.kritinia.gr/
Commons page Σχετικά πολυμέσα
Κάστρο Κρητηνίας, Κάστελλος
Κάστρο Κρητηνίας, Κάστελλος

Μυθολογία

Επεξεργασία

Κατά την ελληνική μυθολογία, ο Αλθαιμένης ήταν πρωτότοκος γιος του Κατρέα, γιου του Μίνωα του βασιλιά της Κρήτης. Ο Κατρέας είχε λάβει χρησμό που τον πληροφορούσε ότι θα τον σκότωνε κάποιο παιδί του, χρησμό που έτυχε να μάθει και ο Αλθαιμένης. Για αυτό το λόγο, ο Αλθαιμένης έφυγε από την Κρήτη και έπλευσε προς τη Ρόδο, όπου ίδρυσε την Κρητηνία (Νέα Κρήτη) και έχτισε στο βουνό Αττάβυρο, το ναό του Ατταβύριου Διός, ερείπια του οποίου σώζονται μέχρι σήμερα. Μετά από χρόνια, και όταν ο Κατρέας γέρος πια, ήθελε να αφήσει τον θρόνο του στον πρωτότοκο γιο του, ταξίδεψε στη Ρόδο για να τον ενημερώσει. Εκεί, ο Αλθαιμένης και οι υπόλοιποι χωρικοί, πέρασαν τον Κατρέα και το πλοίο του για πειρατές, και μόλις αποβιβάστηκαν του επιτέθηκαν, με τον Αλθαιμένη να ρίχνει το ακόντιό του στον πατέρα του και σκοτώνοντάς τον να ολοκληρώνει τον χρησμό.[4][5]

Αρχικά, ο οικισμός ήταν παραθαλάσσιος, στην τωρινή θέση του οικισμού της Καμείρου Σκάλας, αλλά κατά τα μεταβυζαντινά χρόνια μεταφέρθηκε πιο ορεινά, για περισσότερη ασφάλεια από τους πειρατές. Ο αρχαίος οικισμός τελικά καταποντίστηκε. Σώζονται λίγα ερείπια, τα πιο πολλά μέσα στη θάλασσα. Στη ξηρά υπάρχουν μόνο τα ερείπια ενός παλαιοχριστιανικού ναού, ρυθμού Βασιλικής.

Το 1658, ο Φραντζέσκο Μοροζίνι αποπειράθηκε να κυριεύσει τη Ρόδο, αποβιβάζοντας στρατό στην παραλία της Καμείρου Σκάλας, αλλά η φρουρά, έγκαιρα ειδοποιημένη από τη Χάλκη, τον αποκρούει. Η μετέπειτα ασφάλεια του οικισμού στηριζόταν στο κάστρο του (Καστέλλο). Γι’ αυτό, μέχρι την απελευθέρωση της Δωδεκανήσου, το χωριό ονομαζόταν Κάστελλος, από το λατινικό Castellum, φρούριο, ή το Castel Nuovo, που αναφέρεται στα 1480.

Το κάστρο της Κρητηνίας είναι μείγμα βυζαντινής και μεσαιωνικής τεχνοτροπίας και μέσα υπάρχουν τα ερείπια της Καθολικής εκκλησίας του Αγίου Παύλου, καθώς και νεώτερα κτίσματα, γιατί το Κάστρο χρησιμοποιήθηκε επί Ενετοκρατίας σαν ναύσταθμος (Μαρινέρα).

Στο κάστρο εργάστηκαν σπουδαίοι μηχανικοί της εποχής, όπως ο Basilio della Scola, φροντίζοντας το κάστρο να ενισχυθεί ώστε να αντεπεξέλθει στις νέες εξελίξεις στην αμυντική τεχνολογία (να αντέχει στα κανόνια, με άλλα λόγια). Είναι γνωστό ότι ο Basilio della Scola (ειδικός επί των οχυρώσεων, μεγάλος τυχοδιώκτης και μισθοφόρος από τη Βιτσέντζα) ήταν στη Ρόδο μεταξύ 1520 και 1522 και η δουλειά του ήταν η ενίσχυση των φρουρίων για την αντιμετώπιση του Τουρκικού κινδύνου.[6]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. 18. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 312. 
  2. «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2023. 
  3. ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011 Αρχειοθετήθηκε 2021-10-04 στο Wayback Machine.», σελ. 10853 (σελ. 379 του pdf)
  4. «Ιστορία του χωριού». Πολιτιστικός Σύλλογος Κρητηνίας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-08-14. https://web.archive.org/web/20170814120449/http://kritinia.gr/%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1-%CE%BA%CF%81%CE%B7%CF%84%CE%B7%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82/. Ανακτήθηκε στις 2017-06-30. 
  5. https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0104%3Aalphabetic+letter%3DA%3Aentry+group%3D17%3Aentry%3Dalthemenes-bio-1
  6. Παπαθανασίου, Μανώλης. «Κάστρο Κρητηνίας». Καστρολόγος. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2023.