Κυλικράνες
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Οι Κυλικράνες ήταν αρχαίος ελληνικός λαός που ζούσε στη περιοχή της Φθιώτιδας, περί την Τραχίνα, θεωρούμενος όμως αλλόφυλος.
Βασιλεύς του λαού αυτού φερόταν ο μυθικός και περίφημος τοξότης Εύρυτος και του οποίου την κύρια πόλη - πρωτεύουσα - Οιχαλία κατέστρεψε ο Ηρακλής στη θέση της οποίας ίδρυσε αργότερα την Ηρακλεία καθιστώντας τους Κυλικράνες παντοτινούς δούλους, που καλλιεργούσαν τους αγρούς των Ηρακλεωτών.
Κατά άλλη παράδοση οι Κυλικράνες που λέγονταν έτσι από το βάρβαρο έθιμο της δερματόστιξης (τατουάζ) με παράσταση κύλικα στο βραχίονα, δεν ήταν κάτοικοι της περιοχής αλλά σύρθηκαν εκεί από τη Λυδία ως αιχμάλωτοι του Ηρακλή μετά την απολύτρωσή του από την Ομφάλη. Έτσι οι Κυλικράνες στους ιστορικούς χρόνους, στερημένοι πολιτικών δικαιωμάτων ζούσαν ως είλωτες στη περιοχή την Ηρακλείας.
Οι αρχαίοι Αθηναίοι κωμικοί ποιητές με την ονομασία «κυλικράνες» αποκαλούσαν σκωπτικά τους Ηρακλεώτες, ως λακωνίζοντες.