Κυνδαλισμός

Κυνδαλισμός ονομαζόταν παιχνίδι που αναφέρεται κατά τον 2ο αιώνα μ.Χ., από τον Ιούλιο Πολυδεύκη, στο έργο του Ονομαστικόν (ix 120).

Η περιγραφή του παιχνιδιού από τον Πολυδεύκη έχει ως εξής:

Ο δε κυνδαλισμός δια πατταλίων εστί παιδιά. κύνδαλα γαρ τους παττάλους ωνόμαζον, ην δ'έργον ου μόνο αυτώ τινί παταπήξαι πάτταλον κατά της διύγρου , αλλά και τον καταπαγέντα εκκρούσαι πλήξαντα κατά την κεφαλήν ετέρω παττάλω, όθεν και η παροιμία
ήλω τον ήλον, παττάλω τον πάτταλον
ένιοι και των Δωριέων ποιητών τον ώδε παίζοντα κυνδαλοπαίκτην εκάλεσαν.

μετάφραση
Ο δε κυνδαλισμός είναι παιχνίδι με πασσάλους. Γιατί κύνδαλα ονόμαζαν τους πασσάλους. Ο σκοπός του παιχνιδιού είναι όχι μόνο να μπήξει κανείς τον πάσσαλο σε υγρή γη, αλλά και τον ήδη μπηγμένο να τον χτυπήσει στην κεφαλή του με άλλον πάσσαλο, από όπου βγαίνει και η παροιμία:
με καρφί το καρφί και με πάσσαλο τον πάσσαλον
ορισμένοι δε από τους Δωριείς ποιητές καλούσαν αυτόν που έπαιζε με αυτό το παιχνίδι κυνδαλοπαίκτη.

Η παροιμία που αναφέρει ο Πολυδεύκης επέζησε σε πολλές Ευρωπαϊκές γλώσσες, όπως Clavum clavo pellere (λατινικά) όπως ανέφερε ο Έρασμος.

Ο κυνδαλισμός αναφέρεται και τον 5ο αιώνα από τον Ησύχιο τον Αλεξανδρέα:

κυνδάλη παιδιά τις. καὶ οἱ μὲν ὑπομνηματισταὶ κυνδάλας τὰς σκυτάλας ἀπέδοσαν, οἱ δὲ τὰ γεωμετρούμενα σχήματα, κακῶς. Κυνδάλους γὰρ ἔλεγον τοὺς πασσάλους καὶ κυνδαλοπαίστην τὸν πασσαλιστήν

μετάφραση
Η κυνδάλη είναι ένα παιχνίδι. Κάποιοι υπομνηματιστές απέδωσαν τις σκυτάλες ως κυνδάλες, άλλοι δε τα γεωμετρούμενα σχήματα, κακώς. Κυνδάλους έλεγαν τους πασσάλους και κυνδαλοπαίστην τον πασσαλιστή

Από κάποιους, ο κόνδακας συσχετίζεται με τον κυνδαλισμό.