Ονομαστικόν
Το Ονομαστικόν είναι ονομαστικό λεξικό και θησαυρός λέξεων της ελληνικής γλώσσας -αττική διάλεκτος μέσω αττικισμού-[1] και είδος εγκυκλοπαίδειας, το οποίο δημιουργήθηκε τον 2ο αιώνα μ.Χ. από τον Ιούλιο Πολυδεύκη. Είναι το μόνο έργο που διασώζεται από τον συγγραφέα, αποτελείται από 10 τόμους,[2] και εκδόθηκε πριν το 177.[3][1]
 | |
| Συγγραφέας | Ιούλιος Πολυδεύκης |
|---|---|
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 2ος αιώνας |
| δεδομένα () | |
Περιγραφή Επεξεργασία
Το έργο προοριζόταν για χρήση από μαθητές για την εμπλούτιση του λεξιλογίου τους. Εντός του κάθε τόμου περιλαμβάνεται μια διαφορετική πραγματεία, η οποία περιέχει τις πιο σημαντικές λέξεις σχετικά με την περιγραφή του κάθε θέματος, με σύντομες αποδόσεις των εννοιών των λέξεων, οι οποίες συνοδεύονται επίσης και με ιστορικά παραδείγματα χρήσης τους μέσω αποφθεγμάτων αρχαίων συγγραφέων. Τα περιεχόμενα δεν είναι ταξινομημένα αλφαβητικά, αλλά θεματολογικά. Στο πρώτο κεφάλαιο του πρώτου βιβλίου γίνεται μια ευρεία εισαγωγή σε μια πλειάδα θεμάτων (Ἐν τοὐτω τῷ αἴ τὲ θεῶν καὶ δαιμόνων ὀνομασίαι, καὶ τῶν περί αὐτοὺς τιμῶν, καὶ τόπων, καὶ χωρῶν, καὶ τῶν περὶ τοὺς νεὼς καὶ τὰ ἔδη τεχνιτῶν, καὶ θεραπευτῶν[4]), και κατόπιν στα υπόλοιπα κεφάλαια τα θέματα γίνονται πιο συγκεκριμένα και αφορούν νομική, μουσική, θέατρο, και πολλά άλλα γνωστικά πεδία.[5][3]
Το σύγγραμμα είναι ιδιαίτερα πολύτιμο καθώς ως πηγές χρησιμοποίησε προγενέστερα του γραπτά τα οποία δεν διασώζονται πλέον, έτσι για πολλά θέματα αποτελεί την μοναδική πηγή σε ότι αφορά την γνώση σχετικά με τον αρχαίο κόσμο, καθώς και παραθέτει πολλά αποσπάσματα συγγραφέων που δεν βρίσκονται σε άλλα κείμενα.[3]Σημαντική πηγή του θεωρείται πως υπήρξε ο Πάμφιλος ο Αλεξανδρινός (1ος αιώνας).[6]
Εκδόσεις Επεξεργασία
Τα περιεχόμενα του έργου διασώζονται κυρίως μέσω της χειρόγραφης επιτομής του 10ου αιώνα η οποία συντάχθηκε από τον Αρέθα, σημαντικό βυζαντινό λόγιο και επίσκοπο Καισαρείας.[1][2]
Οι πρώτες έντυπες εκδόσεις του έργου περιείχαν μόνο το ελληνικό κείμενο χωρίς απόδοση στα λατινικά, και έγιναν από τους Άλδο Μανούτιο (Βενετία, 1502), B. Junta (Φλωρεντία, 1520), και S. Grynaeus (Βασιλεία, 1536). Το 1608 κυκλοφόρησε στην Φρανκφούρτη το έργο με λατινική μετάφραση και με διορθώσεις του περιεχομένου από τα χειρόγραφα (Wolfgang Seber) με την λατινική μετάφραση να βασίζεται σε αυτήν που είχε κάνει ο Walther στην Βασιλεία το 1541. Αξιοσημείωτη έκδοση είναι επίσης αυτή του 1706 στο Άμστερνταμ από τους J. H. Lederlin και Tib. Hemstershuis με μεγάλο αριθμό σημειώσεων και σχολίων. Κατά τον 19ο αιώνα, εκδόθηκε επίσης από τον Ιμμάνουελ Μπέκερ με μόνο το ελληνικό κείμενο.[3]
Σημαντική έκδοση του «Ονομαστικόν» είναι επίσης αυτή του Βίλχελμ Ντίντορφ (Wilhelm Dindorf) (Guilielmus Dindorfius), Libraria Kuehniana, Lipsiae (Λειψία), 1824, με εκτεταμένο ευρετήριο και σημειώσεις:
- τόμος 1: βιβλίο 1 - βιβλίο 5 (I-V) [1] (το αρχαίο κείμενο από σελ. [2])
- τόμος 2: βιβλίο 6 - βιβλίο 10 (VI-X) [3]
- τόμος 3: (Vol III): Indices (Ευρετήρια) [4]
- τόμος 4 (vol IV): Annotationes I-V (Σημειώσεις βιβλίων 1 - 5) [5]
- τόμος 5, μέρος 1 (vol V, pars I): Annotationes VI-VIII (Σημειώσεις βιβλίων 6 - 8) [6]
- τόμος 5, μέρος 2 (vol V, pars II): Annotationes IX-X (Σημειώσεις βιβλίων 9 - 10) [7]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Rance, Philip (2008-11). «Review of: L'Onomasticon di Giulio Polluce. Tra lessicografia e antiquaria. Contributi di storia antica, 5». Bryn Mawr Classical Review. ISSN 1055-7660. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-04-13. https://web.archive.org/web/20180413162515/http://bmcr.brynmawr.edu/2008/2008-11-28.html. Ανακτήθηκε στις 2018-04-04.
- ↑ 2,0 2,1 «Pollux's Onomasticon, the Oldest Specimen of Encylopedism Surviving from Antiquity (Circa 175 CE) : HistoryofInformation.com». www.historyofinformation.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2018.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology, Paca'rius, De'cimus, Pollia'nus, Pollux, Ju'lius». www.perseus.tufts.edu. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2018.
- ↑ Pollux, Julius· Dindorf, Wilhelm (1824). Onomasticon. Leipzig : Kuehn.
- ↑ «Julius Pollux | Greek scholar and rhetorician» (στα αγγλικά). Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/biography/Julius-Pollux#ref160476. Ανακτήθηκε στις 2018-04-04.
- ↑ Julius Pollux, Encyclopædia Britannica Online, ανακτήθηκε στις 10/7/2015
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Το κείμενο της έκδοσης του 1824, Λειψία - archive.org