Λαϊκή Βιβλιοθήκη της Καλαμάτας
Η Λαϊκή Βιβλιοθήκη της Καλαμάτας είναι μία από τις μεγαλύτερες και πιο παλιές βιβλιοθήκες της ελληνικής περιφέρειας. Ιδρύθηκε το 1933 [1]στη πόλη της Καλαμάτας, ως συμπλήρωμα της «Λαϊκής και Απόρων Παίδων Σχολής» και φιλοξενεί μια εκτεταμένη συλλογή παλαιών βιβλίων, κειμηλίων καθώς και ιδιωτικών και δημόσιων χειρογράφων.
 | |
| Χώρα | Ελλάδα |
|---|---|
| Τύπος | Δημόσια δανειστική βιβλιοθήκη |
| Εύρος | γενική βιβλιοθήκη |
| Ίδρυση | 1933 |
| Τοποθεσία | Καλαμάτα |
| Συλλογή | |
| Τεκμήρια | βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά, φωτογραφίες, χειρόγραφα, έργα τέχνης |
| Μέγεθος | 90.000 τίτλοι βιβλίων |
| Πρόσβαση και χρήση | |
| Πρόσβαση | Δανεισμός (σε βιβλία που έχουν εκδοθεί μετά το 1980) Αναγνωστήριο Αρχείο (κατόπιν αδείας) |
| Ιστότοπος | http://www.laikivivliothiki.gr/ |
Συγκεκριμένα στη βιβλιοθήκη υπάρχουν περισσότεροι από 85.000 τόμοι βιβλίων, 2.500 τίτλοι περιοδικών (60.000 τεύχη) και 200 τίτλοι μεσσηνιακών εφημερίδων (περισσότερα από 100.000 φύλλα), εκ των οποίων οι 42 χρονολογούνται στο 19ο αι. Επίσης, διαθέτει 450 δεμένους τόμους που καλύπτουν όλες τις εκδόσεις των κυριότερων μεσσηνιακών εφημερίδων από το 1935 μέχρι σήμερα.
Υπάρχουν ακόμη περισσότερα από 50.000 φύλλα μη μεσσηνιακών εφημερίδων (κυρίως προπολεμικών), καθώς και αρχείο που αφορά στο B’ Παγκόσμιο Πόλεμο. [2]
Ανάμεσα στα βιβλία ξεχωρίζουν, «Τα Άπαντα του Πλάτωνα» (1534), το «Μηναίον Αυγούστου» (Βενετία, 1558), «Μηναίον Σεπτεμβρίου» (Βενετία, 1556), o χάρτης «Civitates Orbis Terrarum» με έγχρωμες χαλκογραφίες του Georgius Bruin (1575), φύλλα του περιοδικού «Λόγιος Ερμής» (1811 - 1821) [3] και άλλα.
Το 1956 η Βιβλιοθήκη έλαβε, «δια την εν γένει εκπολιτιστικήν δράσιν της», το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών.
Η «Λαϊκή βιβλιοθήκη της Καλαμάτας» είναι Ν.Π.Ι.Δ. (πολιτιστικό σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα). Στεγάζεται στον 5ο όροφο του «Δημοτικού Πνευματικού Κέντρου - Πανταζοπούλειος Λαϊκή Σχολή», όπως είναι ο επίσημος τίτλος, στο ίδιο κτίριο μαζί με τη «Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Καλαμάτας» και την «Πινακοθήκη Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης». Σήμερα είναι πλήρως μηχανοργανωμένη, διατηρεί δανειστικό τμήμα (μόνο για βιβλία μυθοπλασίας), εξωτερικό και εσωτερικό κεντρικό αναγνωστήριο 50 θέσεων με φυσικό φωτισμό λόγω του γυάλινου θόλου που περιβάλλει το κτίριο.
Ιστορικό Επεξεργασία
Το 1910, η Ρεγγίνα Πανταζοπούλου, χήρα του εμποροκτηματία και τραπεζίτη Νικόλαου Πανταζόπουλου, αγόρασε οικόπεδο στο κέντρο της πόλης της Καλαμάτας στην οδό Αριστομένους όπου και οικοδόμησε κτίριο με σκοπό να στεγάσει ίδρυμα για άπορα παιδιά. Το ίδρυμα ολοκληρώθηκε το 1911 και την ίδια χρονιά συστάθηκε σε νομικό πρόσωπο με τον διακριτικό τίτλο «Λαϊκή και Απόρων Παίδων Σχολή Νικολάου και Ρεγγίνας Πανταζοπούλου». [4]. Ανάμεσα στις υπόλοιπες δραστηριότητες της σχολής, που είχε σαν στόχο τη μόρφωση και την εκπαίδευση των φτωχών νέων, αποφασίστηκε και η δημιουργία βιβλιοθήκης.
Η πραγματοποίηση όμως του έργου παρουσίασε ανυπέρβλητες δυσκολίες και χρειάστηκε να αναβληθεί για είκοσι περίπου χρόνια. Όλα αυτά τα χρόνια που μεσολάβησαν είχε συγκεντρωθεί σε αποθήκες, πλούσιο υλικό, κυρίως από δωρεές του Γυμνασίου της Καλαμάτας και της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος, οι οποίες όμως παρέμεναν ανεκμετάλλευτες καθώς δεν είχε δημιουργηθεί ο κατάλληλος χώρος, δεν είχε συσταθεί το σώμα που θα διοικούσε τη βιβλιοθήκη και δεν υπήρχαν οικονομικοί πόροι για τη συντήρηση και λετουργία της. Το 1933, ο δικηγόρος Παναγιώτης (Πότης) Οικονομάκης ανέλαβε να ηγηθεί μιας εκστρατείας μέσω των εφημερίδων της εποχής, για την δημιουργία της βιβλιοθήκης. Συνέταξε το καταστατικό του συλλόγου, της «Λαϊκής Βιβλιοθήκης Καλαμών» όπως ονομάστηκε, και αφότου αποφασίστηκε η εγκατάσταση της σε πτέρυγα του ιδρύματος της «Λαϊκής σχολής», η λειτουργία της ξεκίνησε τον Απρίλιο του 1935. Τον επόμενοο χρόνο κιόλας, 1936 ξεκίνησε και η συγκέντρωση αρχειακού υλικού, έντυπου αλλά και χειρόγραφου προς δημιουργία Μεσσηνιακού Αρχείου.
Το 1939 ο Σύλλογος προέβη στην αγορά και τη βιβλιοδέτηση βιβλίων, την κατασκευή βιβλιοστασίων, την οργάνωση διαλέξεων ενώ προγραμματίστηκε και η έκδοση του «Δελτίου της Βιβλιοθήκης». Με την έκδοση του Δελτίου, το διοικιητικό συμβούλιο πίστευε το έργο της βιβλιοθήκης θα γινόταν περισσότερο γνωστό, θα μπορούσαν οι Μεσσήνιοι να παρακολουθούν την κίνηση του ελληνικού βιβλίου, ενώ θα ενθαρρύνονταν η διανόηση της Καλαμάτας να δημοσιεύσει φιλολογικές και επιστημονικές της εργασίες. Όμως, λόγο της έναρξης του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, η έκδοση αναβλήθηκε επ΄ αόριστον.
Το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν φυσικά, ανασταλτικό για την εξέλιξη της προσπάθειας. Τον Μάρτιο του 1941 το κτίριο επιτάχθηκε από την ελληνική διοίκηση, και η αίθουσα βιβλιοθήκης μετατράπηκε σε στρατιωτικό νοσοκομείο για τους στρατιώτες του αλβανικού μετώπου. Το κτίριο και η αίθουσα υπέστησαν πολλές ζημιές, χάθηκαν γύρω στα 250 βιβλία, ενώ υπήρξαν πολλές παραβίασης του χώρου κατά τη διάρκεια της Κατοχής, με την ελπίδα εύρεσης κρυμμένων τροφίμων. Στις αρχές του 1944, οι εγκαταστάσεις του νοσοκομείου μεταφέρθηκαν σε άλλο χώρο, ωστόσο την αίθουσα της βιβλιοθήκης κατέλαβε το Αρχείο του Πρωτοδικείου Καλαμών. Τον Οκτώβριο του 1944 όταν ελευθερώθηκε η αίθουσα άρχισαν και πάλι, κάτω από πολύ δυσοίωνες προοπτικές- χωρίς οικονομικούς πόρους και με τον εξοπλισμό κατεστραμμένο, οι προσπάθειες επαναλειτουργίας της βιβλιοθήκης.
Ωστόσο, το 1946 η βιβλιοθήκη, με τις δωρεές και υλικού αλλά και χρημάτων από ιδιώτες, κατόρθωσε να γίνει και πάλι λειτουργική. Συγκεκριμένα αγοράστηκαν 50 καινούργια καθίσματα για το αναγνωστήριο, κατασκευάστηκαν νέες βιβλιοθήκες και έπιπλα , και εγγράφηκαν πολλά νέα μέλη. Το 1947 άρχισε η τελική ταξινόμηση του έντυπου υλικού και η επιστημονική δελτιοκαταλογογράφηση των βιβλίων, ενώ το 1948 η γενναιόδωρη προσφορά του μητροπολίτη Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων, Ιεζεκιήλ, προμήθευσε τη βιβλιοθήκη με χιλιάδες νέα βιβλία.
Το 1951 άρχισε και η συλλογή παλιών φωτογραφιών της πόλης, αφού πέρασαν στην κατοχή της περίπου 60 φωτογραφίες συνοικιών και δρόμων της Καλαμάτας. Το 1954 υπήρξαν νέες υλικοτεχνικές βελτιώσεις, καθώς και η δημιουργία του δανειστικού τμήματος. Αρχικά, διατέθηκαν προς δανεισμό μόνο 400 βιβλια τα οποία μπορούσαν να δανειστούν τα μέλη του Συλλόγου δωρεάν, με μικρό αντίτιμο τα μη μέλη. Το ίδιο έτος παραχώρηθηκε από την οικογένεια του Γεωργίου Βεντήρη η βιβλιοθήκη του συγγραφέα που εμπλούτισε τη συλλογή με αξιόλογο υλικό.
Το 1965 αποφασίστηκε από την δημαρχία Καλαμάτας, η ανέγερση στη θέση της παλιάς σχολής, η ανέγερση σύγχρονου πολυώροφου πνευματικού κέντρου που θα εξυπηρετούσε όλη την πολιτιστική κίνηση της πόλης. Στο νέο κτίριο θα στεγάζονταν η Λαϊκή Βιβλιοθήκη, η Πινακοθήκη, το Λαογραφικό Μουσείο που ήταν υπό δημιουργία, και άλλα κτίρια. Η δημοσίευση του Α.Ν. 372/1968 ολοκλήρωσε και τυπικά την πρώτη περίοδο της Λαϊκής Σχολής. Το κτίριο ωστόσο δεν θεμελιώθηκε παρά μόνο το 1984 (από το παλαιό κτίριο διατηρήθηκαν η δυτική πρόσοψη και η νότια πλευρά και συμπληρώθηκαν από μια μοντέρνα κατασκευή με γυάλινες επιφάνειες), ενώ η κατασκευή ολοκληρώθηκε τον φθινόπωρο του 1990. [5]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ .http://arxeiomnimon.gak.gr/browse/resource.html?tab=01&id=521921
- ↑ Μετεβελής 2005, σελ. 68.
- ↑ https://kalamatain.gr/new/vivliothiki-stolidi-sto-kentro-tis-kalamatas-photos/
- ↑ ΦΕΚ 252/8.9.1911
- ↑ Μετεβελής 2005, σελ. 73.
Πηγές Επεξεργασία
- Περί Βιβλιοθηκών Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ) https://www.aboutlibraries.gr/libraries/handle/20.500.12777/lib_2624
- Αλέξανδρος Μετεβελής (Οκτώβριος 2005). «Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ Τ.Α.: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ - ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΕΙΟΣ ΛΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ» (PDF). Τ.Ε.Ι. Καλαμάτας.