Λεύκιος Κορνήλιος Σκιπίων Βαρβάτος
Ο Λεύκιος Κορνήλιος Σκιπίων Βαρβάτος, λατιν.: Lucius Cornelius Scipio Barbatus, (περί το 337 π.Χ - 270 π.Χ.) ήταν ένας από τους δύο εκλεγμένους Ρωμαίους υπάτους το 298 π.Χ. Οδήγησε τον ρωμαϊκό στρατό στη νίκη εναντίον των Ετρούσκων κοντά στη Βολτέρρα. Μέλος της ευγενούς ρωμαϊκής οικογένειας των Σκιπιώνων, ήταν πατέρας τού Λεύκιου Κορνήλιου Σκιπίωνα και τού Γναίου Κορνήλιου Σκιπίωνα Ασίνα και προπάππος τού Σκιπίωνα Αφρικανού.
| Λεύκιος Κορνήλιος Σκιπίων Βαρβάτος | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | L. Cornelius Cn.f. Scipio Barbatus (Λατινικά) |
| Γέννηση | 4ος αιώνας π.Χ. Αρχαία Ρώμη |
| Θάνατος | 3ος αιώνας π.Χ. Ρώμη |
| Τόπος ταφής | Τάφος των Σκιπιώνων |
| Χώρα πολιτογράφησης | Αρχαία Ρώμη |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | λατινική γλώσσα |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | Ρωμαίος άρχοντας Ρωμαίος στρατιωτικός |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Γναίος Κορνήλιος Σκιπίων Ασίνα[1][2] Λεύκιος Κορνήλιος Σκιπίων (ύπατος το 259 π.Χ.)[1][3] |
| Γονείς | Cnaeus Cornelius Scipio[4] |
| Οικογένεια | Κορνήλιοι Σκιπίωνες |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Ρωμαίος συγκλητικός (άγνωστη τιμή)[5] curule aedile (από άγνωστη τιμή) Ύπατος στην αρχαία Ρώμη (298 π.Χ.)[5] Λεγάτος (297 π.Χ.) Propraetor (295 π.Χ.) Λεγάτος (295 π.Χ.) Κήνσορας |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Στρατηγός του Γ΄ Σαμνιτικού πολέμου
ΕπεξεργασίαΟ Βαρβάτος αναδείχθηκε ως πατρίκιος αξιωματικός της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας κατά την κρίσιμη περίοδο του Γ΄ Σαμνιτικού Πολέμου, όταν η Ρώμη νίκησε τελικά έναν συνασπισμό των γειτόνων τους: τους Ετρούσκους, τους Ούμβριους, τους Σαμνίτες και τους συμμάχους τους, τους Γαλάτες. Η νίκη επέκτεινε την ηγεσία και την κυριαρχία της Ρώμης στο μεγαλύτερο μέρος της Ιταλίας.
Μάχη της Βολτέρρας, 298 π.Χ
ΕπεξεργασίαΠριν από το 298 π.Χ. ο πόλεμος είχε ήδη ξεκινήσει μεταξύ Ρώμης και Ετρουρίας, όταν οι Ετρούσκοι αποφάσισαν να εισβάλουν στη Ρώμη σε συνδυασμό με κάποιους Γαλάτες συμμάχους, που είχαν μισθώσει. Η σχεδιαζόμενη επίθεση ήταν παραβίαση μίας προηγούμενης συνθήκης με τη Ρώμη. Οι Γαλάτες αποκήρυξαν και οι Ετρούσκοι βρέθηκαν αντιμέτωποι με έναν ρωμαϊκό στρατό υπό τον ύπατο Τίτο Μάνλιο, ο οποίος όμως απεβίωσε μετά από πτώση από το άλογό του σε επίδειξη ιππασίας. Η εκλογή που έγινε για να τον αντικαταστήσει, έκανε ύπατο τον Μάρκο Βαλέριο Κόρβο. Κατατάχθηκε στο στρατό στην Ετρουρία και άρχισε να καταστρέφει τη χώρα, ελπίζοντας να προκαλέσει τους Ετρούσκους σε μάχη, την οποία αρνήθηκαν.
Το 298 π.Χ. ο Άππιος Κλαύδιος ακολουθούμενος από τον Πόπλιο Σουλπίκιο έγινε μεσοβασιλιάς (interrex) για άγνωστους λόγους. Ο Σουλπίκιος διεξήγαγε εκλογές, οι οποίες έφεραν τον Βαρβάτο και τον Γναίο Φούλβιο Μάξιμο Κεντουμάτο στο υπατικό αξίωμα. Οι Λουκανοί μίλησαν ενώπιον της Συγκλήτου λέγοντας, ότι οι Σαμνίτες κατέστρεφαν τη χώρα τους και ζητούσαν την προστασία της Ρώμης, με αντάλλαγμα μία συνθήκη και ομήρους. Η Σύγκλητος συμφώνησε μετά από συζήτηση λίγων στιγμών, και έστειλε κήρυκες να πει στους Σαμνίτες να αποσυρθούν. Όταν οι κήρυκες συνάντησαν τον Σαμνιτικό στρατό, ο στρατός τους είπε ότι αν μιλούσαν στο Σάμνιον, δεν θα έφευγαν ποτέ από εκεί ζωντανοί. Έτσι η Σύγκλητος κήρυξε τον πόλεμο στο Σάμνιον. Σε μία κλήρωση για το ποιος ύπατος θα έπαιρνε ποιον πόλεμο, ο Βαρβάτος έλαβε τη διοίκηση του στρατού στην Ετρουρία, ενώ ο Κεντουμάτος ανέλαβε την αρχική εκστρατεία στον Γ΄ Σαμνιτικό Πόλεμο.
Οι Ετρούσκοι επιτέθηκαν αμέσως πριν από τη Βολτέρρα. Μία ημερήσια μάχη δεν έφερε νίκη, αλλά τη νύχτα οι Ετρούσκοι αποσύρθηκαν στις οχυρωμένες πόλεις τους, αφήνοντας το στρατόπεδο και τον εξοπλισμό τους στους Ρωμαίους. Κατασκηνώνοντας τον στρατό του στα σύνορα της Ετρουρίας, ο Βαρβάτος οδήγησε μία ελαφρά ένοπλη δύναμη στην καταστροφή της υπαίθρου. [6]
Μάχη στο Τιφερνόν, 297 π.Χ.
ΕπεξεργασίαΤον επόμενο χρόνο οι Ετρούσκοι μήνυσαν για ειρήνη. Οι νεοεκλεγείς ύπατοι για το 297 π.Χ., ο Φάβιος Ρουλιανός και ο Δέκιος Μους οδήγησαν και τους δύο στρατούς εναντίον τού Σάμνιου, με τον Bαρβάτο να πηγαίνει ως υποστράτηγος (απεσταλμένος, legatus) υπό τον Μάξιμο. Καθώς προχωρούσαν στο Σάμνιον, καταστρέφοντας τη χώρα, οι Σαμνίτες ήλπιζαν να τους πιάσουν σε ενέδρα σε μία κοιλάδα στο Τιφερνόν (Σαμνιτικόν). Τοποθετώντας μία δύναμη εκεί για να δελεάσουν τους Ρωμαίους, έκρυψαν την κύρια δύναμή τους στους λόφους πίσω. Ο Φάβιος είδε το τέχνασμα, και έφερε τον στρατό του σε τετράγωνη διάταξη μπροστά στην «κρυψώνα» των Σαμνιτών, οι οποίοι στη συνέχεια κατέβηκαν για να πολεμήσουν μία συμβατική μάχη, γραμμή με γραμμή.
Μη μπορώντας να επιτύχει μία νίκη, ο Φάβιος απέσυρε τους ακοντιστές της Πρώτης Λεγεώνας από τη γραμμή, και τους έστειλε υπό τη διοίκηση του Βαρβάτους κρυφά γύρω από την πλευρά τού εχθρού στους λόφους πίσω, από όπου ο τελευταίος είχε κατέβει νωρίτερα. Διατάχθηκαν να συντονίσουν μία επίθεση από πίσω με μία ιδιαίτερα σθεναρή επίθεση ιππικού στο μέτωπο της γραμμής των Σαμνιτών. Το σχέδιο πήγε εντελώς στραβά: η επίθεση έγινε πολύ νωρίς και αποκρούστηκε. Μία αντεπίθεση άρχιζε να σπάει τη ρωμαϊκή γραμμή, όταν οι άνδρες του Βαρβάτου εμφανίστηκαν στους λόφους και θεωρήθηκαν λανθασμένα ως ο δεύτερος ρωμαϊκός στρατός υπό τον Μους, μία καταστροφή για τους Σαμνίτες, αν ήταν αλήθεια. Εγκατέλειψαν το πεδίο με βιασύνη, αφήνοντας πίσω τους 23 λάβαρα και 3400 σκοτώθηκαν, ενώ 830 αιχμαλωτίστηκαν. Στην πραγματικότητα ο Πόπλιος Δέκιος Μους ήταν πολύ μακριά, στο νότιο Σάμνιον. [7]
Εκστρατείες υπό τον Κλαύδιο και τον Φλάμμα, 296 π.Χ.
ΕπεξεργασίαΤο σημείο καμπής, 295 π.Χ.
ΕπεξεργασίαΟι εκλογές του 295 π.Χ. ήταν πλέον στην πόλη. Ο Φλάμμα ανακλήθηκε για να τις διευθύνει. Ο Μάξιμος και ο Μους εξελέγησαν, με τον Άππιο Κλαύδιο στο αξίωμα τού πραίτορα. Ο Μάξιμος επέμενε να διοικεί στην Ετρουρία χωρίς κλήρωση, που κανονικά επιμέριζε καθήκοντα στους υπάτους, και μετά από έντονη δημόσια συζήτηση η Σύγκλητος έκανε δεκτό το αίτημά του. Προχώρησε στην Ετρουρία, απάλλαξε τον Κλαύδιο από τη διοίκηση και τον έστειλε σπίτι, με την αιτιολογία ότι ήταν διοικητής που δεν έκανε τίποτε, που είχε επιτρέψει στους άνδρες του να κάθονται στο στρατόπεδο χωρίς καν να κάνουν πορείες για περιπολίες και εκπαίδευση. Χάρη στον Κλαύδιο, ο Μάξιμος ανακλήθηκε σύντομα για να λογοδοτήσει για τη συμπεριφορά του στην εκστρατεία στην Ετρουρία και να λάβει περαιτέρω εντολές. Ο Βαρβάτος εμφανίζεται ξανά ξαφνικά στην αναφορά, υποδεικνύοντας ότι ήταν υπό τις διαταγές τού Μάξιμου όλο αυτό το διάστημα. Ο Μάξιμος θέτει τον Βαρβάτο ως αντιπραίτωρα της Δεύτερης Λεγεώνας, που βρίσκεται προσωρινά στο Κλούσιον. Στη συνέχεια αναχωρεί για τη Ρώμη.
Πατρίκιος τιμητής
ΕπεξεργασίαΤην εποχή τού τέλους του ο Βαρβάτος ήταν ο πατρίκιος τιμητής (censor)τού 280 π.Χ. Η τιμητεία του είναι αξιοσημείωτη, διότι είναι η πρώτη από την οποία υπάρχει αξιόπιστη καταγραφή, αν και η θέση ήταν αρκετά παλαιά εκείνη την εποχή.
Η σαρκοφάγος και το επιτάφιο επίγραμμα
ΕπεξεργασίαΗ σαρκοφάγος τού Λεύκιου Κορνήλιου Σκιπίωνα Βαρβάτου ανακαλύφθηκε στον τάφο των Σκιπιώνων (ο μόνος που σώζεται πλήρης εκεί), και τώρα βρίσκεται στα Μουσεία του Βατικανού. Διατηρεί τον επιτάφιο του, γραμμένο σε παλαιολατινικό μέτρο κρονικό (για μετάφραση βλ. άρθρο για την κρονική μετρική).
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΣημειώσεις
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 628. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2021.
- ↑ «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 723. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2021.
- ↑ «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 722. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2021.
- ↑ 4,0 4,1 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 628. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2024.
- ↑ 5,0 5,1 Thomas Robert Shannon Broughton: «The Magistrates of the Roman Republic» (Αγγλικά) Αμερικανική Φιλολογική Εταιρεία. 1951. ISBN-10 0-89130-812-1.
- ↑ Livy (1853). «Book X Sections 10-12». History of Rome.
- ↑ Livy (1823). «Book X, Section 14». History of Rome. P. A. Mesier.
Πηγές
ΕπεξεργασίαΒιβλιογραφία
Επεξεργασία- Ramsay, William (1859). A Manual of Latin Prosody (2 έκδοση). London and Glasgow: Richard Griffin and Company.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Στη σύγχρονη εποχή, ο τάφος του Βαρβάτου έχει αντιγραφεί πολλές φορές. Εδώ βρίσκεται ο τάφος του στρατηγού ταχυδρομείου των ΗΠΑ Henry Payne, π. 1905, στο Forest Home Cemetery, Milwaukee