Μάξιμος ο Εφέσιος
Ο Μάξιμος ο Εφέσιος (π. 310 μ.Χ., Έφεσος – 372 μ.Χ., Κωνσταντινούπολη) ήταν νεοπλατωνικός φιλόσοφος, δάσκαλος[3] και σύμβουλος [4]του βυζαντινού αυτοκράτορα Ιουλιανού. Σπούδασε στην Πέργαμο κοντά στον φιλόσοφο Αιδέσιο ο οποίος είχε διατελέσει μαθητής του Ιάμβλιχου [5]. Λέγεται πως καταγόταν από πλούσια οικογένεια, και άσκησε μεγάλη επιρροή στον αυτοκράτορα Ιουλιανό. ο οποίος επαινέθηκε σε αυτόν από τον Αιδέσιο. Συνεισέφερε στην αγάπη του αυτοκράτορα για τη μαγεία και τη θεουργία, και με συνετή μελέτη των οιωνών κέρδισε μια υψηλή θέση στην Αυλή. Ο υπερβολικός του τρόπος ήταν αιτία να αποκτήσει πολλούς εχθρούς και, αφού φυλακίστηκε μετά τον θάνατο του Ιουλιανού, δολοφονήθηκε από τον Φλάβιο Ουαλέντιο.
| Μάξιμος ο Εφέσιος | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 310[1] Έφεσος |
| Θάνατος | 372[2] Έφεσος |
| Αιτία θανάτου | αποκεφαλισμός |
| Χώρα πολιτογράφησης | Αρχαία Ρώμη |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | αρχαία ελληνικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | φιλόσοφος αστρολόγος |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | καθηγητής πανεπιστημίου |
Η ζωή του Επεξεργασία
Η πιο λεπτομερής πηγή για τη ζωή του Μάξιμου είναι ο Ευνάπιος στο έργο του "Οι ζωές των σοφιστών", αλλά αναφέρεται και στον Αμμιανό Μαρκελλίνο, στον αυτοκράτορα Ιουλιανό, και στον Λιβάνιο. Χριστιανοί συγγραφείς αναφέρονται επίσης σε αυτόν, αν και με αρνητικό τρόπο.
Ο Μάξιμος γεννήθηκε περίπου στις αρχές του 4ου αιώνα. Ο Αμμιανός Μαρκελλίνος λέει ότι η πατρίδα του ήταν η Έφεσος. Αυτό όμως είναι αμφίβολο για κάποιους μελετητές, αλλά είναι βέβαιο πως η καταγωγή του έρχεται από τη Μικρά Ασία. Οι γονείς του ήταν πολύ πλούσιοι. Ο Μάξιμος είχε έναν αδελφό, τον Κλαυδιανό, που έγινε επίσης φιλόσοφος. Ένας άλλος αδελφός, ο Νυμφιδιανός, είχε αναγορευθεί από τον αυτοκράτορα Ιουλιανό Magister epistolarum graecarum (γραμματέας για την Ελληνική αλληλογραφία). Ο Αμμώνιος Ερμίας ανέφερε ότι ο Μάξιμος ήταν μαθητής του Νεοπλατωνιστή Ιέριου.
Από περίπου το 335 μ.Χ. έως το 350 μ.Χ. ο Μάξιμος ήταν στην Πέργαμο μαθητής του Αιδέσιου. Κατά την παραμονή του εκεί μαθήτευσε παράλληλα στους Χρυσάνθιο, Ευσέβιο της Μύνδου και τον Πρίσκο. Πολλοί νεοπλατωνιστές άσκησαν τη θεουργία (προσπάθεια επικοινωνίας με τον Θεό με ειδικά θρησκευτικά τελετουργικά), και υπάρχει πειστήριο σύμφωνα με το οποίο ο Μάξιμος με επιτυχία έσπασε ερωτικό ξόρκι που είχε γίνει πάνω στη φιλόσοφο Σωσιπάτρα από κάποιον συγγενή της. Γύρω στο 359, ο Μάξιμος άφησε την Πέργαμο προκειμένου να εργαστεί στην Έφεσο ως δάσκαλος φιλοσοφίας. Προφανώς, οι χριστιανοί συμμετείχαν επίσης στη διδασκαλία του: ένας χριστιανός με το όνομα Σισίνιος, ο οποίος αργότερα έγινε Νοβατιανιστής επίσκοπος στην Κωνσταντινούπολη, λέγεται ότι είχε σπουδάσει με τον Μάξιμο. Το 351, ο τελευταίος αυτοκράτορας Ιουλιανός πήγε στην Πέργαμο, προκειμένου να σπουδάσει στον Αιδέσιο. Εκεί, ο Ευσέβιος προειδοποίησε τον Ιουλιανό ώστε να μην ασχοληθεί με τις μαγικές τέχνες που ασκούσε ο Μάξιμος, αλλά η προειδοποίησή του είχε το αντίθετο αποτέλεσμα, και ο Ιουλιανός πήγε στην Έφεσο μεταξύ Μαΐου του 351 και Απριλίου 352, προκειμένου να συνεχίσει την εκπαίδευσή του εκεί με τον Μάξιμο.
Τον Νοέμβριο του 355, ο Ιουλιανός συναντήθηκε με τον Καίσαρα, και ο Ιουλιανός παρέμεινε σε επαφή με τον Μάξιμο. Το 361, ως αυτοκράτορας πλέον ο Ιουλιανός, προσκάλεσε τον Πρίσκο και τον Μάξιμο στην Κωνσταντινούπολη. Οι δυο φιλόσοφοι δέχτηκαν την πρόσκληση. Ο Μάξιμος δεν αφέθηκε να επηρεαστεί από δυσμενείς οιωνούς, αλλά λέγεται πως εξηγούσε ότι ήταν δυνατόν να πιέσει τους θεούς υπέρ του. Και οι δυο Νεοπλατωνιστές από τότε έμειναν κοντά στον αυτοκράτορα, που τους χρησιμοποιούσε σαν θρησκευτικούς - φιλοσοφικούς σύμβουλους και ανθρώπους με τους οποίους μπορούσε να συζητά. Ο Ευνάπιος ισχυρίζεται ότι ο Μάξιμος και ο Πρίσκος δεν είχαν πολιτική αυθεντία, αλλά γράφει επίσης ότι ο Μάξιμος έγινε αλαζονικά απροσπέλαστος και χρησιμοποίησε την επιρροή του για να πλουτίσει ο ίδιος. Ο Μάξιμος ταξίδεψε το καλοκαίρι του 362 με τον Ιουλιανό στην Αντιόχεια, κι έπειτα, τον Μάρτιο του 363 στην εκστρατεία κατά της Περσίας. Προτού ο αυτοκράτορας πεθάνει στις 26 Ιουνίου του 363 από τραυματισμό στη μάχη, είχε μια τελευταία συζήτηση με τον Μάξιμο και τον Πρίσκο.
Ο Μάξιμος συνέχισε να επωφελείται από τον αυτοκράτορα Ιοβιανό, ύστερα όμως από τον θάνατο του Ιοβιανού τον κυνήγησαν οι εχθροί του. Την άνοιξη του 364 κατηγορήθηκε ότι ήταν αίτιος για τη μακρά ασθένεια των νέων αυτοκρατόρων Βαλεντινιανού του 1ου και του Ουαλέντιου. Αυτή η κατηγορία δεν μπορούσε να επιβεβαιωθεί, και απέτυχε. Αλλά, οι πολλοί του εχθροί, δεν υποχώρησαν. Στα 365/366 συνελήφθη ξανά με την κατηγορία του παράνομου πλουτισμού. Τιμωρήθηκε με ένα υψηλό πρόστιμο, και τον έστειλαν "στην Ασία" - προφανώς στην πατρίδα του - για να μαζέψει το πρόστιμο. Επειδή δεν μπορούσε να το εξοφλήσει, βασανίστηκε. Ο Ευνάπιος ανέφερε ότι ο Μάξιμος ήθελε να αυτοκτονήσει, καθώς δεν μπορούσε να αντέξει άλλο τον πόνο, και η σύζυγός του παρασκεύασε δηλητήριο. Εκείνη ήπιε το δηλητήριο πρώτη, αλλά όχι ο Μάξιμος. Αργότερα, ο ανθύπατος της Ασίας, ο Κλέαρχος, που ήταν υποστηρικτής της παλιάς θρησκείας, βοήθησε τον φυλακισμένο. Ο Κλέαρχος φρόντισε για την απελευθέρωσή του και αποκατέστησε ένα μεγάλο μέρος των ιδιοκτησιών του που είχε χάσει. Ο Μάξιμος άρχισε πάλι να διδάσκει φιλοσοφία, και τόλμησε επιπλέον να επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη.
Περίπου στο 370, ο αυτοκράτορας Ουαλέντιος πληροφορήθηκε ότι κάποιοι είχαν συμβουλευτεί έναν χρησμό για να ανακαλύψουν ποιος θα ήταν ο νέος αυτοκράτορας και πως το όνομα αυτού θα άρχιζε από τα γράμματα "Θεοδ", και πως ο αυτοκράτορας Ουαλέντιος "θα πέθαινε με παράξενο θάνατο, και δεν θα είχε νεκρική πυρά ή την τύχη ενός τάφου". Ως αποτέλεσμα, ο Ουαλέντιος κατέφυγε στη σφαγή αυτών που το όνομά τους άρχιζε από "Θεοδ", με τη δίωξη ειδικά ανάμεσα στους πολυθεϊστικούς φιλοσόφους. Αυτή η εκτέλεση έκανε τον Ουαλέντιο μισητό στους υπηκόους του. Ο Ευνάπιος δηλώνει ότι ο Μάξιμος εμπλέχθηκε άδικα στην υπόθεση του χρησμού, αλλά παρ'όλα αυτά εκτελέστηκε από τον Φέστο, τον νέο ανθύπατο της Ασίας, το 372. Ο επόμενος Ρωμαίος Αυτοκράτορας ήταν ο Θεοδόσιος ο Α'.
Εργογραφία Επεξεργασία
Στη γραμμή του ερμηνευτικού έργου των νεοπλατωνικών φιλοσόφων ο Μάξιμος αναφέρεται και ως συντάκτης ενός υπομνήματος στο αριστοτελικό έργο Κατηγορίαι.
Το λεξικό του Σουίδα λέει ότι ο Μάξιμος ήταν ο συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο "Περί Καταρχών". ένα αστρολογικό κείμενο που έχει σωθεί. Επίσης έγραψε έναν αριθμό έργων όπου περιλαμβάνονται τα "Περί άλυτων αντιφάσεων", "Περί Προβλέψεων", "Περί Αριθμών", και ένα υπόμνημα για τον Αριστοτέλη. Άλλα δυο χαμένα σχολιαστικά κείμενα έχουν κατατεθεί από άλλες πηγές: ένα για τις "Κατηγορίες" του Αριστοτέλη όπου βρέθηκε ένα τμήμα, και ένα για τα "Αναλυτικά Πρότερα", στα οποία υπάρχει η ανταπάντηση του Θεμίστιου. Ο Μάξιμος φέρεται να συμφωνεί με τον Ευσέβιο, τον Ιάμβλιχο και τον Πορφύριο στην υποστήριξη της δεύτερης και της τρίτης μορφής συλλογισμού (σχετικά με τα Αναλυτικά Πρότερα του Αριστοτέλη).
Πηγές Επεξεργασία
Ευνάπιος, Βίοι φιλοσόφων και σοφιστών
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 uli
.nli .org .il /F /?func=find-b&local _base=NLX10&find _code=UID&request=987007582599805171. - ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 102398674. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ Κλέων Ραγκαβής, Ιουλιανός ο Παραβάτης σ. 14
- ↑ Χρήστος Ζαλοκώστας, Ιουλιανός ο Παραβάτης Κεφ. VII σελ. 44....
- ↑ Ευνάπιος, Αποσπάσματα ιστορικά
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με τη Φιλοσοφία χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |