Ματέι Μπασαράμπ της Βλαχίας

Ο Ματέι Μπασαράμπ, ρουμαν.: Matei Basarab (1588, Μπρανκοβένι, Oλτ – 9 Απριλίου 1654, Βουκουρέστι) ήταν βοεβόδας) της βλαχίας μεταξύ 1632 και 1654.

Ματέι Μπασαράμπ της Βλαχίας
Γενικές πληροφορίες
Προφορά
Γέννηση	1580 Brâncoveni
Θάνατος	25  Απριλίου 1654 Τιργκόβιστε
Τόπος ταφής	Τιργκόβιστε
Χώρα πολιτογράφησης	Βλαχία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	Οσποδάρος
Οικογένεια
Σύζυγος	Doamna Elena (από 1632)
Οικογένεια	Οίκος των Βασαράβων
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	μονάρχης
Σχετικά πολυμέσα

Η βασιλεία του

Μεγάλο μέρος της βασιλείας του Ματέι πέρασε στην καταπολέμηση των επιδρομών από τη Μολδαβία, τις οποίες ολοκλήρωσε με επιτυχία το 1637, το 1639 και το 1653 (βλέπε Μάχη της Φίντα). Ήταν ένας πεφωτισμένος ηγεμόνας, και είναι γνωστός για την εισαγωγή του τυπογραφείου στη Βλαχία (1634), και τη δημιουργία του πρώτου κώδικα νόμων της Βλαχίας, καθώς και για την προστασία της τέχνης και της θρησκείας (ιδρυτής του πρώτου ανώτερου σχολείου στο πριγκιπάτο του). Έκτισε περισσότερες από 45 εκκλησίες και μοναστήρια, έτσι συγκρίνεται με τον Στέφανο Γ΄ τον Μεγάλο, διάσημο ηγεμόνα της Μολδαβίας.

Η εκλογή του το 1632 σηματοδότησε την πρώτη επίσημη εξαίρεση σε έναν κανόνα, που τέθηκε από το εθιμικό δίκαιο. Ο Μπασαράμπ ήταν απλώς ένας βογιάρος (της οικογένειας Κραϊοβέστι) και δεν είχε συγγένεια με προηγούμενους πρίγκιπες (αν και φαίνεται, ότι μια παρόμοια άποψη μπορεί να γίνει για ηγεμόνες όπως ο Μιχαήλ Β΄ ο Γενναίος). Ο λόγος αυτής της επιλογής έχει εξηγηθεί ως αντίδραση των αυτόχθονων βογιάρων, ενάντια στον ανταγωνισμό από νεοεισαχθέντες Έλληνες και Λεβαντίνους. Μπορεί επίσης να οφείλεται σε αυτές τις ειδικές περιστάσεις, που ο Ματέι χρησιμοποίησε το επώνυμο «Μπασαράμπ», που συνδέεται έτσι με μια κατασκευασμένη καταγωγή που τον νομιμοποιεί.

Ο Ματέι Μπασαράμπ με τη σύζυγό του σε τοιχογραφία του 17ου αι. στη Μονή Αρνότα.

Η κυριαρχία του Mατέι Μπασαράμπ συμπίπτει επίσης με το τελευταίο στάδιο της αποσύνθεσης των κατώτερων ευγενών, αποτέλεσμα της πολιτικής πίεσης από τους βογιάρους και των δραστικών οικονομικών αλλαγών (η εξέγερση των στρατιωτικών σεϊμένι υπό τον Κονσταντίν Σερμπάν πιθανότατα έχει αυτό ως κύρια αιτία).

Φαίνεται ότι ο πρίγκιπας σχεδίαζε τη χειραφέτηση από την Οθωμανική κυριαρχία, καθώς και την κυριαρχία στη Μολδαβία. Διατήρησε στενή σχέση με τον ηγεμόνα της Τρανσυλβανίας Γεώργιο Β' Ρακότσι, ένα φιλόδοξο, ισχυρότερο και πιο αυτόνομο υποτελή των Τούρκων .

Ήταν νυμφευμένος με την Έλενα Ναστουρέλ.

Νόμοι και μεταρρυθμίσεις

Ο Ματέι Μπασαράμπ και ο σύγχρονος του, ο Μολδαβός πρίγκιπας Βασίλε Λούπου πιστώνονται ότι εισήγαγαν τους πρώτους γραπτούς νόμους των δύο πριγκηπάτων. Ωστόσο αυτά τα δύο σχεδόν πανομοιότυπα σύνολα νόμων δεν έρχονται σε αντίθεση με την παράδοση, καθώς είναι απλώς η ρουμανική μετάφραση των βυζαντινών Συνηθειών (Pravile), που αναφέρονται σε έγγραφα των προηγούμενων δεκαετιών. Οι δύο συλλογές υπό τον Mατέι Μπασαράμπ είναι ο κώδικας Γκαβόρα (Pravila de la Govora) το 1640, και ο Κώδικας του Ματέι Μπασαράμπ (Pravila lui Matei Basarab), επίσης γνωστή ως Αναδιαμόρφωση των Νόμων (Îndreptarea Legii) το 1652.

Βιβλιογραφικές αναφορές

• Gheorghe I. Brătianu, Sfatul domnesc și Adunarea Stărilor în Principatele Române, Βουκουρέστι, 1995