Μεταθετικισμός
Στη φιλοσοφία και τα υποδείγματα της επιστημονικής έρευνας, ο μεταθετικισμός (postpositivism, που ονομάζεται επίσης μεταεμπειρικισμός, postempiricism) είναι μια μεταθεωρητική στάση που επικρίνει και τροποποιεί τον θετικισμό. [1] Ενώ οι θετικιστές δίνουν έμφαση στην ανεξαρτησία μεταξύ του ερευνητή και του ερευνούμενου ατόμου (ή αντικειμένου), οι μεταθετικιστές υποστηρίζουν ότι οι θεωρίες, οι υποθέσεις, οι γνώσεις και οι αξίες του ερευνητή μπορούν να επηρεάσουν το τι είναι εκείνο που παρατηρείται. [2] Οι μεταθετικιστές επιδιώκουν την αντικειμενικότητα αναγνωρίζοντας τα πιθανά αποτελέσματα των προκαταλήψεων. [3] Ενώ οι θετικιστές δίνουν έμφαση στις ποσοτικές μεθόδους, οι μεταθετικιστές θεωρούν ότι οι ποσοτικές και ποιοτικές μέθοδοι είναι και οι δύο έγκυρες προσεγγίσεις [4]
Φιλοσοφία Επεξεργασία
Επιστημολογία Επεξεργασία
Οι μεταθετικιστές πιστεύουν ότι η ανθρώπινη γνώση δεν βασίζεται σε εκ των προτέρων (a priori) εκτιμήσεις από ένα αντικειμενικό άτομο, [4] αλλά μάλλον σε ανθρώπινες εικασίες. Δεδομένου ότι η ανθρώπινη γνώση είναι επομένως αναπόφευκτα προϊόν εικασίας, ο ισχυρισμός αυτών των εικασιών εγκυάται, ή πιο συγκεκριμένα, δικαιολογείται από ένα σύνολο κριτηρίων, τα οποία μπορούν να τροποποιηθούν ή να αποσυρθούν υπό το φως περαιτέρω έρευνας. Ωστόσο, ο μεταθετικισμός δεν είναι μια μορφή σχετικισμού, και γενικά διατηρεί την ιδέα της αντικειμενικής αλήθειας .
Οντολογία Επεξεργασία
Οι μεταθετικιστές πιστεύουν ότι υπάρχει μια μόνο πραγματικότητα, αλλά, σε αντίθεση με τους θετικιστές, πιστεύουν ότι η πραγματικότητα μπορεί να είναι γνωστή μόνο ατελώς [3] και πιθανολογικά. [2] Αντλούν επίσης από τον κοινωνικό κονστρουκτιβισμό (social constructionism,τη θεωρία που επικεντρώνεται στην ιδέα ότι οι έννοιες αναπτύσσονται σε συντονισμό με άλλους και όχι ξεχωριστά μέσα σε κάθε άτομο) στη διαμόρφωση της κατανόησης και του ορισμού της πραγματικότητας.
Αξιολογία Επεξεργασία
Ενώ οι θετικιστές πιστεύουν ότι η έρευνα είναι ή μπορεί να είναι απηλλαγμένη υποκειμενικών αξιών ή ουδέτερη από τέτοιες αξίες, οι μεταθετικιστές θεωρούν ότι η μεροληψία είναι ανεπιθύμητη αλλά αναπόφευκτη, και ως εκ τούτου ο ερευνητής πρέπει να εργαστεί για να την εντοπίσει και να προσπαθήσει να τη διορθώσει. Οι μεταθετικιστές εργάζονται για να καταλάβουν πώς η αξιολογία τους (δηλαδή αξίες και πεποιθήσεις) μπορεί να επηρέασει την έρευνά τους, συμπεριλαμβανομένης της επιλογής των μέτρων, των πληθυσμών, των ερωτήσεων και των ορισμών τους, καθώς και μέσω της ερμηνείας και της ανάλυσης της εργασίας τους. [3]
Ιστορία Επεξεργασία
Οι ιστορικοί προσδιορίζουν δύο τύπους θετικισμού: τον κλασικό θετικισμό, μια εμπειρική παράδοση που περιγράφεται για πρώτη φορά από τους Ανρί ντε Σαιν-Σιμόν και Ογκίστ Κοντ, [1] και τον λογικό θετικισμό, ο οποίος συνδέεται στενότερα με τον Κύκλο της Βιέννης, που δραστηριοποιούνταν κοντά στη Βιέννη της Αυστρίας, τη δεκαετία του 1920 και του 1930. [3] Ο μεταθετικισμός είναι το όνομα που έδωσε ο D.C. Phillips σε μια ομάδα κριτικών και τροποποιήσεων επί των δύο μορφών θετικισμού.
Ένας από τους πρώτους στοχαστές που επέκριναν τον λογικό θετικισμό ήταν ο Sir Καρλ Πόπερ. Ανέπτυξε την έννοια της διαψευσιμότητας στη θέση της λογικής θετικιστικής ιδέας της επαλήθευσης . [3] Σύμφωνα με την έννοια αυτή, η επαλήθευση της αλήθειας πεποιθήσεων για οικουμενικά ή μη παρατηρήσιμα μεγέθη είναι αδύνατη ενώ είναι δυνατή η απόρριψη ψευδών πεποιθήσεων εάν διατυπωθούν με τρόπο που επιδέχεται διάψευση. Η ιδέα του Τόμας Κουν για μετατοπίσεις παραδειγμάτων, δηλαδή για βαθιά αλλαγή σε ένα θεμελιώδες υπόδειγμα ή αντίληψη των γεγονότων, προσφέρει μια ευρύτερη κριτική για τη λογική θετικισμό, υποστηρίζοντας ότι δεν είναι απλώς μεμονωμένες θεωρίες, αλλά ολόκληρες κοσμοθεωρίες που πρέπει περιστασιακά να μετατοπίζονται ως απόκριση σε νέα δεδομένα.
Ο μεταθετικισμός δεν είναι μια απόρριψη της επιστημονικής μεθόδου, αλλά μια αναμόρφωση του θετικισμού για την αντιμετώπιση αυτών των κριτικών. Επαναφέρει τις βασικές παραδοχές του θετικισμού: τη δυνατότητα και την επιθυμία της αντικειμενικής αλήθειας και τη χρήση πειραματικής μεθοδολογίας . Το έργο των φιλοσόφων Nancy Cartwright και Ian Hacking είναι αντιπροσωπευτικό αυτών των ιδεών. Μεταθετικιστική σκέψη αυτού του τύπου περιγράφεται στους οδηγούς κοινωνικής επιστήμης για μεθόδους έρευνας. [5]
Η δομή μιας μεταθετικιστικής θεωρίας Επεξεργασία
Ο Ρόμπερτ Ντουμπίν περιγράφει τα βασικά συστατικά μιας μεταπολιτιστικής θεωρίας ως αποτελούμενα από βασικές "ενότητες" ή ιδέες και θέματα ενδιαφέροντος, "νόμους αλληλεπιδράσεων" μεταξύ των μονάδων και περιγραφή των "ορίων" για τη θεωρία. [3] Μια μεταθετικιστική θεωρία περιλαμβάνει επίσης «εμπειρικούς δείκτες» για τη σύνδεση της θεωρίας με παρατηρήσιμα φαινόμενα και υποθέσεις που μπορούν να εξεταστούν χρησιμοποιώντας την επιστημονική μέθοδο.
Σύμφωνα με τον Τόμας Κουν, μια μεταθετικιστική θεωρία μπορεί να εκτιμηθεί με βάση το εάν είναι " ακριβής ", " συνεπής ", "έχει ευρεία εμβέλεια", σύμφωνη με το " ξυράφι του Όκαμ " και "καρποφόρα". [3]
Κύριες εκδόσεις Επεξεργασία
- Karl Popper (1934) Logik der Forschung, ξαναγράφτηκε στα Αγγλικά ως The Logic of Scientific Discovery (1959)
- Thomas Kuhn (1962) Η δομή των επιστημονικών επαναστάσεων
- Karl Popper (1963) Εικασίες και αντικρούσεις
- Ian Hacking (1983) Εκπροσώπηση και παρέμβαση
- Andrew Pickering (1984) Κατασκευάζοντας κουάρκ
- Peter Galison (1987) Πώς τελειώνουν τα πειράματα
- Nancy Cartwright (1989) Οι ικανότητες της φύσης και η μέτρησή τους
Σημειώσεις Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Bergman, Mats (2016). «Positivism». The International Encyclopedia of Communication Theory and Philosophy. σελ. 1–5. ISBN 9781118766804.
- ↑ 2,0 2,1 Robson, Colin (2002). Real World Research. A Resource for Social Scientists and Practitioner-Researchers (Second Edition). Malden: Blackwell. σελ. 624. ISBN 978-0-631-21305-5.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Miller, Katherine (2007). Communication theories : perspectives, processes, and contexts (2nd έκδοση). Beijing: Peking University Press. σελ. 35–45. ISBN 9787301124314.
- ↑ 4,0 4,1 Taylor, Thomas R.· Lindlof, Bryan C. (2011). Qualitative communication research methods (3rd έκδοση). Thousand Oaks, Calif.: SAGE. σελ. 5–13. ISBN 978-1412974738.
- ↑ Trochim, William. «Social Research Methods Knowledge Base». socialresearchmethods.net.
Βιβλιογραφικές αναφορές Επεξεργασία
- Alexander, JC (1995), Fin De Siecle Social Theory: Relativism, Reductionism and The Problem of Reason, Λονδίνο. Αριστερή σελίδα.
- Phillips, DC & Nicholas C. Burbules (2000): Postpositivism and Educational Research. Lanham & Boulder: Rowman & Littlefield Publishers.
- Zammito, John H. (2004): Μια ωραία διάσπαση των επιστημών. Μετα-θετικισμός στη μελέτη της Επιστήμης από το Quine στο Latour. Chicago & London: Το Πανεπιστήμιο του Chicago Press.
- Popper, Κ. (1963), εικασίες και διαφωνίες: Η ανάπτυξη της επιστημονικής γνώσης, Λονδίνο; Διαδρομή.
- Moore, R. (2009), Προς την Κοινωνιολογία της Αλήθειας, Λονδίνο; Συνεχής.