Μεταλλογνωσία

Η μεταλλογνωσία ή φυσική μεταλλουργία είναι ειδικός κλάδος της μεταλλουργίας με ιδιαίτερο αντικείμενο την εξέταση και την αλλαγή των ιδιοτήτων των μετάλλων και των κραμάτων για διάφορες εφαρμογές. Στην μεταλλογνωσία συγκαταλέγονται ακόμα οι τομείς

• • Μεταλλογραφία — η επιστήμη και η τέχνη της ετοιμασίας μετάλλων και κραμάτων για παρατήρηση με οπτικό ή ηλεκτρονικό μικροσκόπιο.
  • Χύτευση και Μεταλλοτεχνία — η αλλαγή των μηχανικών ιδιοτήτων των μετάλλων και των κραμάτων με τήξη (χύτευση), θερμική κατεργασία (βαφή), μηχανικούς τρόπους (έλαση, διέλαση, σφυρηλασία, ολκή, κ.λπ.) ή με συνδυασμό μηχανικής και θερμικής κατεργασίας.
  • Συγκολλήσεις — η μελέτη μεθόδων για την συγκόλληση μεταλλικών αντικειμένων με τήξη του μεταλλικού υποβάθρου ή χωρίς τήξη του μεταλλικού υποβάθρου (κασσιτεροκόλληση).
  • Επιμεταλλώσεις — η επικάλυψη ορισμένων μετάλλων με στρώμα άλλου μετάλλου για προστασία από την διάβρωση (π.χ. γαλβανισμός του χάλυβα σε λουτρό τηγμένου ψευδαργύρου) ή για λόγους αισθητικούς (π.χ. επιχρύσωση κοσμημάτων).
  • Κονιομεταλλουργία — η παραγωγή μεταλλικών αντικειμένων σε διαστάσεις ακριβείας με την πυροσυσσωμάτωση μεταλλικών κόνεων υπό πίεση σε στερεά ή σχεδόν στερεά κατάσταση.

Η μεταλλογραφία (παρατήρηση των μετάλλων και των κραμάτων στο μικροσκόπιο) αποτελεί κύριο αντικείμενο της μεταλλογνωσίας. Στην φωτογραφία, δενδριτική δομή σε κρατέρωμα Cu–11% Sn, όπως παρατηρείται στο μεταλλογραφικό μικροσκόπιο· μεγέθυνση περίπου 50 φορές.

Σημαντικό εργαλείο της μεταλλογνωσίας είναι και τα διαγράμματα φάσεων που δείχνουν ποιες φάσεις προκύπτουν σε διαφορετικές θερμοκρασίες για κράματα διαφόρων συστάσεων. Στο σχήμα δίνεται το μετασταθές διάγραμμα φάσεων Fe–C. Σημ.: Το ευσταθές διάγραμμα φάσεων Fe–C δίνει γραφίτη (C) αντί για σεμεντίτη (Fe₃C).)

Τέλος, οι αρχές της μεταλλογνωσίας χρησιμοποιούνται και στην αρχαιομεταλλουργία, την επιστήμη της μελέτης της παραγωγής μεταλλικών αντικειμένων στα προβιομηχανικά χρόνια (πριν από τον 18ο αι. μ.Χ.).

Δείτε επίσης

• Μεταλλουργία
• Μεταλλευτική

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Internet Microscope for Schools, μικροφωτογραφίες κοινών κραμάτων από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, Βρετανία (αγγλικά).
• Phase Transformations and Complex Properties Research Group, κείμενα και μικροφωτογραφίες κραμάτων από το Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ, Βρετανία (αγγλικά).