Νίκος Διένης (Παπούας)
Ο Νίκος Διένης (Παπούας) (1917-1949) ήταν έλληνας κομμουνιστής, αντιστασιακός, καπετάνιος του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ. Εκτελέστηκε τον Ιούλιο του 1949 στη Λάρισα κατά την περίοδο του εμφυλίου πολέμου.
| Νίκος Διένης | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1917 Καστέλλια Φωκίδας |
| Θάνατος | 1949 Λάρισα |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ελληνικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | αξιωματικός |
| Πολιτική τοποθέτηση | |
| Πολιτικό κόμμα/Κίνημα | Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας |
Βιογραφικό Επεξεργασία
Νεανικά χρόνια Επεξεργασία
Ο Νίκος Διένης γεννήθηκε στα Καστέλλια Φωκίδας το 1917 από αγροτική οικογένεια. Φοίτησε στο Γυμνάσιο της Αμφίκλειας και εκεί γνωρίζεται με τον Γιάννη Αλεξάνδρου, τον μετέπειτα Καπετάν Διαμαντή. Το 1935 πηγαίνει στην Αθήνα και σπουδάζει στη Γυμναστική Ακαδημία όπου έρχεται σε επαφή με το ΚΚΕ και γίνεται μέλος του. Τον Μάρτιο του 1938 συλλαμβάνεται από τη Δικτατορία του Μεταξά, αλλά υπογράφει δήλωση μετανοίας και αφήνεται ελεύθερος.
Στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο του 1940 πολέμησε στο Αλβανικό Μέτωπο με το 65ο Σύνταγμα Πεζικού και διακρίθηκε. Μετά την κατάρρευση του μετώπου επιστρέφει στο χωριό του και προσπαθεί να δημιουργήσει αντιστασιακές ομάδες Στις αρχές του 1942 οργανώνεται στο ΕΑΜ και δημιουργεί μικρές αντιστασιακές ομάδες στην ορεινή Φθιώτιδα και Φωκίδα.
Στην Εθνική Αντίσταση Επεξεργασία
Το καλοκαίρι του 1942 εντάσσεται στον ΕΛΑΣ με το ψευδώνυμο Παπούας, καθώς αναφερόταν στις ομιλίες του συχνά σε αυτήν την φυλή της Νέας Γουινέας. Σύντομα έγινε καπετάνιος του ΕΛΑΣ στη Στερεά Ελλάδα.[1]
Τον Ιούνιο του 1943 μαζί με τους καπετάνιους Πελοπίδα, Ωρίωνα και άλλους περνάει στην Πελοπόννησο για να οργανώσουν τον ΕΛΑΣ που δρούσε εκεί.[2] Η δράση του στην Πελοπόννησο είναι πολύ σημαντική, ο ΕΛΑΣ σταθεροποιείται στις περιοχές που κατέχει, αυξάνει τις δυνάμεις του και διεξάγει επιχειρήσεις κατά των κατακτητών. Γίνεται καπετάνιος της ΙΙΙης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ Πελοποννήσου και δίνει με επιτυχία πολλές μάχες κατά των κατακτητών. Η φήμη του διατρέχει τον Μοριά και επικηρύσσεται από τις κατοχικές δυνάμεις. Παραμένει στην Πελοπόννησο μέχρι τις αρχές του 1945 και λίγο πριν την απελευθέρωση αναλαμβάνει Διοικητής της Επιμελητείας του Αντάρτη (ΕΤΑ) στον Μοριά.
Μετά τη Βάρκιζα Επεξεργασία
Μετά την Συμφωνία της Βάρκιζας αρχίζουν οι διώξεις για τη συμμετοχή του στην Εθνική Αντίσταση. Καταδικάζεται ερήμην από Έκτακτο Στρατοδικείο και αρχίζει η καταδίωξή του από κυβερνητικές και παρακρατικές δυνάμεις, οπότε αναγκάζεται να επιστρέψει στη Ρούμελη.
Περνάει στη Ρούμελη και κρύβεται στη Γκιώνα και στα Βαρδούσια, ενώ την άνοιξη του 1946 έρχεται σε επαφή με τον επίσης καταδιωκόμενο Διαμαντή. Το καλοκαίρι του 1946 οι πρώτες ομάδες του ΔΣΕ οργανώνονται στα βουνά της Ρούμελης από καταδιωκόμενους πρώην Ελασίτες. Στον Παπούα ανατίθεται η οργάνωση του αντάρτικου στη Δυτική Στερεά Ελλάδα. Τον Ιανουάριο του 1947 ιδρύθηκε το Αρχηγείο Δυτικής Στερεάς του ΔΣΕ με διοικητή τον Παπούα και έδρα τον Προυσό Ευρυτανίας.[3]
Εμφύλιος Πόλεμος Επεξεργασία
Σαν διοικητής του Αρχηγείου Δυτικής Στερεάς θα δώσει με επιτυχία πολλές μάχες κατά αποσπασμάτων χωροφυλακής και εθνοφυλάκων, αλλά και του κυβερνητικού στρατού (Αράχωβα και Πλάτανος Ναυπακτίας, Αρτοτίνα, Λιδωρίκι).[4] Επίσης θα αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις "Τέρμινους" και "Λαίλαψ" του Εθνικού Στρατού (ΕΣ) στη Ρούμελη, την άνοιξη και το φθινόπωρο του 1947. Η αντάρτικη τακτική του Παπούα με χτυπήματα αποτελεσματικά, εφαρμογή του υποχωρητικού ελιγμού, πέρασμα στα μετόπισθεν του εχθρού κι αιφνιδιαστικά χτυπήματα στα νώτα και στα πλευρά του, με σκοπό τη φθορά και την απόσπαση εφοδίων και πυρομαχικών στέφθηκε με πλήρη επιτυχία. Τα "Τέρμινους" και "Λαίλαψ" απέτυχαν πλήρως. Ούτε ο ΔΣΕ συνετρίβη, ούτε ο ΕΣ κατόρθωσε να διατηρήσει τις περιοχές που προσωρινά κατέλαβε.[5]
Ο Παπούας κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου παντρεύτηκε με πολιτικό γάμο τη Μαριάνθη Αντωνοπούλου, αντάρτισσα από το Μικρό Χωριό.
Στις αρχές του 1948, όταν ιδρύθηκε το Κλιμάκιο Γενικού Αρχηγείου Νότιας Ελλάδας (ΚΓΑΝΕ) του ΔΣΕ, ο Παπούας θα ενταχθεί ως διοικητής ταξιαρχίας στην ΙΙη μεραρχία του ΔΣΕ με διοικητή τον Διαμαντή.
Με την ΙΙη μεραρχία του ΔΣΕ, θα διακριθεί στις μάχες στο Μέτσοβο, στο Πυργούλι, στην Καρδίτσα και στο Καρπενήσι.[6] Μετά την αποχώρηση του ΔΣΕ από το Καρπενήσι, υπό το ανηλεές κυνηγητό του κυβερνητικού στρατού, από τις κακουχίες θα αρρωστήσει και θα αποκοπεί από το κύριο σώμα της Μεραρχίας Διαμαντή. Βρίσκει καταφύγιο στις βουνοκορφές της Γκιώνας και πιάνεται αιχμάλωτος στις 29 Μαΐου του 1949, βαριά άρρωστος από μελιταίο πυρετό.
Μετά τη σύλληψή του, που διαφημίστηκε από τους κυβερνητικούς, μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο Λαμίας για να νοσηλευτεί και στη συνέχεια δικάστηκε από το Έκτακτο Στρατοδικείο Λάρισας, τον Ιούλιο του 1949. Καταδικάστηκε πέντε φορές σε θάνατο, μαζί με την γυναίκα του Μαριάνθη Αντωνοπούλου και η ποινή εκτελέστηκε άμεσα. Ο Καπετάν Παπούας εκτελέστηκε τον Ιούλιο του 1949 στη Λάρισα.
Πηγές Επεξεργασία
- Η τρίχρονη εποποιϊα του ΔΣΕ 1946-49, Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1995
- Ιστορία της Αντίστασης 1940-45, Εκδόσεις Αυλός, Αθήνα 1979
- Βασίλης Αποστολόπουλος, Το χρονικό μιας εποποιϊας, Ο ΔΣΕ στη Ρούμελη, Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2006
- Χαριτόπουλος Διονύσης, Άρης ο αρχηγός των ατάκτων, Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2003.