Ναός Αγίας Παρασκευής (Γεροσκήπου)

Ο ναός της Αγίας Παρασκευής στη Γεροσκήπου είναι βυζαντινός χριστιανικός ναός της εκκλησίας της Κύπρου ο οποίο βρίσκεται στο κέντρο της Γεροσκήπου, κοντά στην Πάφο, και χρονολογείται από τον 9ο αιώνα. Χαρακτηρίζεται από την ιδιαίτερη διάταξη των τρούλων της, που όμοιά της στην Κύπρο έχει μόνο ο ναός Αγίων Βαρνάβα και Ιλαρίωνα. Το σχέδιο πιθανόν προέρχεται από τον ναό του Ιωάννη στην Έφεσο και στο ναό των Αποστόλων στην Κωνσταντινούπολη.

Ναός Αγίας Παρασκευής Γεροσκήπου
Εκκλησία της Αγίας Παρασκευής
Είδος	ναός
Αρχιτεκτονική	βυζαντινή αρχιτεκτονική
Γεωγραφικές συντεταγμένες	34°46′0″N 32°28′0″E
Θρήσκευμα	Ανατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός
Θρησκευτική υπαγωγή	Επισκοπή Πάφου
Διοικητική υπαγωγή	Γεροσκήπου
Χώρα	Κύπρος
Έναρξη κατασκευής	844
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Περιγραφή

Το εσωτερικό του ναού

Ο τρίκλιτος ναός της Αγίας Παρασκευής χωρίζεται στο εσωτερικό από τοίχους που στηρίζουν τους τρούλους. Υπάρχουν τρεις θόλοι πάνω από τον κεντρικό κλίτος, ενώ διαθέτει άλλους δύο θόλους, ένα σε κάθε πλάγιο κλίτος, δημιουργώντας την εντύπωση σταυροειδούς δομής. Στην κόγχη του κεντρικού ναού, ένα παρεκκλήσι είναι προσκολλημένο στο νότιο κλίτος στα ανατολικά, το οποίο πιθανότατα ήταν τόπος μαρτυρίου στο παρελθόν, ένα κτίριο σε ένα μέρος που είχε στενή σχέση με τη ζωή ή το λείψανο ενός αγίου ή μάρτυρα. Η νοτιοανατολική γωνία της εκκλησίας κυριαρχείται από έναν καμπαναριό που χτίστηκε το 1886. Το δυτικό τμήμα που μοιάζει με νάρθηκα χτίστηκε τον 19ο αιώνα ως γυναικωνίτης και επεκτάθηκε το 1931.

Οι εξαιρετικά παχείς τοίχοι φέρουν τοιχογραφίες στο εσωτερικό. Τα παλαιότερα λείψανα είναι ανεικονικά, καθαρά διακοσμητικά μοτίβα που χρονολογούνται από την εποχή της Εικονομαχίας τον 9ο αιώνα. Πάνω από αυτό είναι ένα στρώμα τοιχογραφιών του 12ου αιώνα, μία από τις καλύτερα διατηρημένες να είναι η Κοίμηση της Θεοτόκου στο βόρειο τείχος του ναού. Οι περισσότερες τοιχογραφίες χρονολογούνται από τον 15ο αιώνα και έχουν ιστορίες από την Καινή Διαθήκη ως θέμα τους. Επίσης στο ναό σώζονται και εικόνες, με τη πιο σημαντική εικόνα να χρονολογείται από την ίδια περίοδο (14ος-15ος αιώνας), που απεικονίζει την Παναγία Γεροσκηπιώτισσα από τη μία πλευρά και τη Σταύρωση από την άλλη.

Είναι πιθανόν ο ναός να είναι κτισμένος στη θέση ιερού της Αφροδίτης, καθώς φαίνεται ότι κατά την αρχαιότητα η περιοχή ήταν ιερή. Το όνομα Γεροσκήπου προέρχεται από την ονομασία Ιερός Κήπος.

Πηγές

• Andreas Schneider: Zypern. Archäologische Schätze, byzantinische Kirchen und gotische Kathedralen im Schnittpunkt der Kulturen. 2011, σ. 136–139.
• «Βυζαντινή Εκκλησία Αγίας Παρασκευής στο χωριό Γεροσκήπου». www.visitcyprus.com. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2020.