Ναός Αγίου Γεωργίου (Καμαριώτης)
Συντεταγμένες: 35°18′44.971″N 24°54′34.960″E / 35.31249194°N 24.90971111°E
Ο ναός του Αγίου Γεωργίου στον Καμαριώτη του δήμου Μαλεβιζίου, Κρήτη, είναι χριστιανικός ναός. Ο ναός έχει μεγάλες διαστάσεις για τα δεδομένα της κρητικής επαρχίας και αρχιτεκτονικά υπάγεται στον τύπο της τρίκλιτης βασιλικής. Στο εσωτερικό του σώζονται τοιχογραφίες και λαξευτό χρωματισμένο θύρωμα με το οικόσημο των Καλλέργηδων.
| Άγιος Γεώργιος Καμαριώτη | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | εκκλησία |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 35°18′45″N 24°54′35″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Μαλεβιζίου |
| Τοποθεσία | Καμαριώτης Ηρακλείου |
| Χώρα | Ελλάδα |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Ιστορικά στοιχεία Επεξεργασία
Ο ναός δεν είναι γνωστό ποια είναι η οικοδομική ιστορία του. Ο Γκαλάς υπέθεσε ότι ο ναός κτίστηκε σε θέση παλαιοχριστιανικής βασιλικής διότι διαθέτει σύνθρονο, το οποίο ενσωματώθηκε στο νεότερο ναό κατά τους μεσοβυζαντινούς χρόνους, όταν σύμφωνα με τον Γκαλάς κτίστηκε το κεντρικό τμήμα του ναού και ο νάρθηκας, ενώ στη συνέχεια υπέστη περαιτέρω μετατροπές.[1] Από την άλλη ο Μιχάλης Ανδριανάκης θεωρεί ότι ολόκληρο το κτίριο χρονολογείται από τον 14ο αιώνα, και το σύνθρονο σχετίζεται με τη χρήση του ναού από ορθόδοξο επίσκοπο.[2]
Δεν μπορεί να προσδιοριστεί τι μορφή είχε ο ναός τη μεσοβυζαντινή εποχή. Θα μπορούσε να διέθετε τρούλο. Η Όλγα Γκράτζιου αναφέρει ότι η παρουσία τρούλου στον νάρθηκα του ναού χρονολογείται από την μεσοβυζαντινή περίοδο και ότι υποδηλώνει πως και ο αρχικός ναός είχε και αυτός τρούλο. Από την άλλη, ο Μιχάλης Ανδριανάκης υποστηρίζει ότι ο νάρθηκας διαμορφώθηκε τον 15ο αιώνα.[1]
Η Όλγα Γκράτζιου θεωρεί ότι ο ναός υπέστη μετασκευή ή μερική ανακατασκευή τον 14ο αιώνα. Ο ναός τότε αγιογραφήθηκε και τοποθετήθηκε ο κτιστό θύρωμα με το οικόσημο της οικογένειας Καλλέργη, πιθανότατα μετά το 1381, όταν απέκτησε θέση στους ευγενείς της Βενετίας.[3] Ο εξωνάρθηκας είναι νεότερη προσθήκη.[1]
Περιγραφή Επεξεργασία
Ο ναός του Αγίου Γεωργίου είναι τρίκλιτη θολοσκέπαστη βασιλική, με νάρθηκα και εξωνάρθηκα. Το κεντρικό κλίτος έχει ψηλότερη, ημικυλινδρική καμάρα, ενώ τα πλευρικά κλίτη έχουν κοντύτερες, τεταρτοκυλινδρικές καμάρες.[4] Η τοξοστοιχία της αψίδας εξέχει από την τοιχοποιία.[2] Τα κλίτη χωρίζονται με πεσσούς και δύο ημικυκλικά τόξα. Οι πεσσοί στην πλευρά του ιερού έχουν σχήμα Τ ενώ προς την πλευρά του νάρθηκα έχουν την μορφή στενόμακρου τοίχου με γωνιακή παραστάδα προς το ιερό. Οι εξωτερικοί τοίχοι δεν είναι παράλληλοι και τα στηρίγματα των θόλων εσωτερικά είναι ανόμοια. Ανατολικά του κεντρικού τμήματος βρίσκεται στενός νάρθηκας με μικρό τρούλο. Ακόμη ανατολικότερα βρίσκεται ο εξωνάρθηκας του ναού, ο οποίος στεγάζεται με καμάρες και το κεντρικό τμήμα του με σταυροθόλιο.[4]
Ανάμεσα στον εξωνάρθηκα και στο νάρθηκα βρίσκεται λαξευτό χρωματισμένο θύρωμα του τέλους του 14ου με αρχές 15ου αιώνα.[3] Το θύρωμα πριν την προσθήκη του εξωνάρθηκα ήταν η κύρια πύλη εισόδου του ναού.[1] Σήμερα η κύρια πύλη βρίσκεται στη νότια πρόσοψη και σε αυτή οδηγεί νεότερη σκάλα από την πλατεία γύρω από τον ναό, η οποία βρίσκεται σε χαμηλότερο επίπεδο.[3] Το θύρωμα αποτελείται από στο πλαίσιο από στρεπτούς κίονες διακοσμημένους με γλυπτό σε μορφή σκοινιού. Στο υπέρθυρο βρίσκεται λαξευμένο το φτερωτό λιοντάρι του Αγίου Μάρκου πλαισιωμένο από θυρεούς με λευκές και γαλάζιες ρίγες. Οι θυρεοί αυτοί ταυτίζονται με το οικόσημο των Καλλέργηδων. Το ανακουφιστικό τόξο έχει φυτικό διάκοσμο.[3] Το οικόσημο των Καλλέργηδων βρίσκεται επίσης πάνω από το παράθυρο του ιερού, όπου ο θυρεός βρίσκεται πάνω σε δικέφαλο αετό.[5]
Στο εσωτερικό του ναού έχουν αποκαλυφθεί τοιχογραφίες κάτω από το κονίαμα τις οποίες ο Μιχάλης Ανδριανάκης χρονολόγησε στον 14ο αιώνα.[6] Ο Ανδριανάκης θεωρεί ότι είναι έργο δύο διαφορετικών ζωγράφων, ενός με συντηρητική εικονογραφική τεχνοτροπία και ενός που έχει δεχθεί δυτικές επιρροές.[2]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Γκράτζιου 2010, σελ. 202.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Ανδριανάκης 2006, σελ. 66.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Γκράτζιου 2010, σελ. 203.
- ↑ 4,0 4,1 Γκράτζιου 2010, σελ. 201.
- ↑ Ανδριανάκης 2006, σελ. 65-66.
- ↑ Ανδριανάκης 2006, σελ. 65.
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Γκράτζιου, Όλγα (2010). Η Κρήτη στην ύστερη μεσαιωνική εποχή: Η μαρτυρία της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. ISBN 978-960-524-301-2.
- Ανδριανάκης, Μιχάλης (2006). «Χριστιανικά μνημεία Επαρχίας Μυλοποτάμου». Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου "Ο Μυλοπόταμος από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα" (Ρέθυμνο) Βυζαντινοί Χρόνοι: 47-78.