Ναός του Άμμωνα στο Γκέμπελ Μπαρκάλ

Ο Ναός του Άμμωνα είναι ένας αρχαιολογικός χώρος στο Γκέμπελ Μπαρκάλ του Σουδάν. Βρίσκεται περίπου 400 χιλιόμετρα βόρεια του Χαρτούμ κοντά στην πόλη Καρίμα. Ο ναός βρίσκεται κοντά σε ένα μεγάλο πλάτωμα του Νείλου, στην περιοχή που τη αρχαία εποχή ήταν η Νουβία. Ο Ναός του Άμμωνα, ένας από τους μεγαλύτερους στο Γκέμπελ Μπαρκάλ, θεωρείται ιερός από τον τοπικό πληθυσμό. Όχι μόνο ο ναός ήταν κύριο κέντρο της θρησκείας εκείνη την εποχή, αλλά μαζί με τους άλλους αρχαιολογικούς χώρους στο Γκέμπελ Μπαρκάλ είναι αντιπροσωπευτικός της αναγέννησης των αιγυπτιακών αξιών[2]. Μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, ο ναός είχε υποστεί βανδαλισμούς, καταστροφές και λεηλασία, μέχρι να υπαχθεί στην προστασία του κράτους[3].

Ναός του Άμμωνα στο Γκέμπελ Μπαρκάλ
Χάρτης
Είδοςαρχαιολογική θέση
Γεωγραφικές συντεταγμένες18°32′7″N 31°49′50″E
Διοικητική υπαγωγήKarima
ΧώραΣουδάν[1]
Commons page Πολυμέσα

Ιστορία Επεξεργασία

 
Γλυπτό κριαρόμορφης σφίγγας (;) στο ναό.

Η κατασκευή του ναού έγινε το 13ο αιώνα π.Χ.[4]. Η θεμελίωση έγινε μάλλον κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Τούθμωσι Γ΄, ενώ πήρε τη μορφή του τότε και κατά τη βασιλεία του Ραμσή Β΄[5]. Ειδικά κατά την περίοδο της Νάπατα ο ναός ήταν μεγάλης σημασίας για το Κουσιτικό Βασίλειο. Ο Νούβιος βασιλιάς Πίυ και οι επόμενοι Νούβιοι φαραώ επέκτειναν το συγκρότημα του Ναού του Άμμωνα, δημιουργώντας έτσι ένα «αντίπαλο δέος» για το Ναό του Άμμωνα στις Θήβες[6]. Αν και οι πρώτοι ηγεμόνες από τη Μερόη είχαν τη δικιά τους πρωτεύουσα, η αξιωματούχοι του κράτους μετέβαιναν για την τελετή στέψης στο Ναό του Άμμωνα στο Γκέμπελ Μπαρκάλ. Εκεί, ο βασιλιάς έμπαινε στο άδυτο του ναού, όπου επιβεβαιωνόταν ως βασιλιάς από το θείο μαντείο. Το 25 -24 π.Χ. οι Ρωμαίοι εισέβαλαν στη Νουβία κατά την διάρκεια εκστρατείας εναντίον των Κουσιτών υπό το Γάιο Πετρώνιο. Κατέστρεψε το ναό και κατέλαβε το Γκέμπελ Μπαρκάλ, αλλά οι Ρωμαίοι δεν μπόρεσαν να αποκομίσουν μόνιμα οφέλη και αποσύρθηκαν αφού ισοπέδωσαν εκ θεμελίων τη Νάπατα[7]. Τα τελευταία μεγάλα ανοικοδομητικά έργα έγιναν από τον Κουσιτικό βασιλιά Νατακαμανί, ο οποίος αποκατέστησε μέρος της καταστροφής που προκάλεσαν οι Ρωμαίοι, επέκτεινε το συγκρότημα του ναού[8], και ανακαίνισε τον πρώτο πυλώνα και άλλα μέρη του ναού.

 
Στήλη του φαραώ Ταούθμωσι Γ΄, που βρέθηκε στο Ναό του Άμμωνα στο Γκέμπελ Μπαρκάλ, σήμερα στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστώνης.

Αρχιτεκτονική Επεξεργασία

Ο αρχικός ναός ήταν σχετικά μικρός, αποτελούμενος από έναν πυλώνα και αυλή με δέκα κίονες. Κατά τη βασιλεία του φαραώ Ραμσή Β΄ της Δέκατης ένατης Δυναστείας, το οικοδόμημα περιέλαβε τον δεύτερο και τρίτο πυλώνα, υπόστυλη αυλή, μεγάλη αίθουσα, ναϊσκο, πρόναο και ναό (άδυτο)[5].

Μια σημαντική ανακατασκευή και επέκταση που αποδίδεται στον Πίυ, έγινε σε τρεις φάσεις. Πρώτα, ο παλιός ναός ενισχύθηκε με τείχος και ακόμα ένα μικρό πρόναο. Κατόπιν, χτίστηκε μια μεγάλη αίθουσα με 50 κίονες. Μόνο οι πυλώνες, οι θεμέλιοι τοίχοι και οι είσοδοι έγιναν από ασβεστόλιθο, οι υπόλοιποι τοίχοι έγιναν από άψητες πλίνθους. Τέλος, ο Πίυ έχτισε μια μεγάλη αυλή που στόλιζαν κίονες. Η αυλή και ο πρόναος είχαν το καθένα τον πυλώνα τους. Το όλο συγκρότημα του ναού κατέληξε να έχει μήκος πάνω από 150 μέτρα.

Πολλοί φαραώ ανήγειραν στήλες, διακόσμησαν τοίχους, ή τοποθέτησαν αγάλματα στο ναό. Καθώς το θρησκευτικό αυτό κέντρο ήταν σημαντικό και για τους Αιγύπτιους και για τους Νούβιους, η επιγραφή του Τούθμωσι Γ΄ που βρέθηκε στο ναό αναφέρει, "Οίκος του Άμμωνα και Θρόνος των Δύο Χωρών"[9]. Υπάρχουν στήλες που αποδίδονται στον Χορεμχέμπ και το Σέτι Α΄. Τέλος, μεταξύ άλλων, ο Ταχάρκα έχτισε δέκα κολοσσιαίες μφιγούρες, ο Τανταμανί ένα μικρό ναΐσκο στον πρόναο, και στην πρώτη αυλή υπάρχουν κολόνες που αποδίδονται στον Πίυ και τον Χαρσιοτέφ.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. (Αγγλικά) GeoNames. 2005. Ανακτήθηκε στις 6  Απριλίου 2015.
  2. UNESCO/CLT/WHC. «Gebel Barkal and the Sites of the Napatan Region». UNESCO. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2012. 
  3. Reisner, George Andrew (1970). The Barkal temples. Museum of Fine Arts. σελ. 3. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2012. 
  4. White, Jamila. «Wonders: City of Jebel Barkal - BLACK KINGDOMS OF THE NILE EPISODE». PBS. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2012. 
  5. 5,0 5,1 Török, László (2002). The Image of the Ordered World in Ancient Nubian Art: The Construction of the Kushite Mind, 800 Bc-300 Ad. BRILL. σελίδες 309–. ISBN 978-90-04-12306-9. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2012. 
  6. Smith, Stuart Tyson. «The Cities». University of California, Santa Barbara. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2012. 
  7. Lockyer, Sir Norman (1911). Nature (Public domain έκδοση). Macmillan Journals Limited. σελίδες 517–. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2012. 
  8. Harkless, Necia Desiree (30 Αυγούστου 2006). Nubian Pharaohs and Meroitic Kings: The Kingdom of Kush. AuthorHouse. σελίδες 109, 149–. ISBN 978-1-4259-4496-4. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2012. 
  9. Remler, Pat (2010). Egyptian Mythology, A to Z. Infobase Publishing. σελίδες 151–. ISBN 978-1-4381-3180-1. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2012. 

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Dunham, Dows: The Barkal Temples. Excavated by George Andrew Reisner. Museum of Fine Arts, Boston, Massachusetts, 1970.
  • Kendall, Timothy: "Excavations at Gebel Barkal, 1996. Report of the Museum of Fine Arts, Boston, Sudan Mission". In: Kush. 17, 1997, ISSN 0075-7349, pp. 320–354.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία