Ναός του Καίσαρα

Ο Ναός του θεϊκού Ιουλίου, δηλ. του Καίσαρα (λατιν. Templum Divi Iulii) που αναφέρεται και ως ναός ή ιερό (delubrum) ή ηρώο του αποθεωμένου Ιουλίου Καίσαρα ή του Κομήτη του Καίσαρα, είναι ένα αρχαίο κτήριο στη Ρωμαϊκή Αγορά, στη Ρώμη της Ιταλίας· στα ανατολικά συνορεύει με τη Ρέγκια και νοτιοανατολικά με τον Ναό της Εστίας.

Ναός του Καίσαρα
Aedes Divi Iuli και Tempio del Divo Giulio
Τρισδιάστατη αναπαράσταση του ναού από υπολογιστή
Είδος	ναός και Ρωμαϊκός ναός
Αρχιτεκτονική	αρχαία ρωμαϊκή αρχιτεκτονική
Γεωγραφικές συντεταγμένες	41°53′31″N 12°29′10″E
Διοικητική υπαγωγή	Ρώμη
Τοποθεσία	Ρωμαϊκό Φόρουμ
Χώρα	Ιταλία
Έναρξη κατασκευής	18  Αυγούστου 29 π.Χ.
Δημιουργός	Οκταβιανός Αύγουστος
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Ιστρία

Ο ναός ξεκίνησε από τον Αύγουστο το 42 π.Χ., έπειτα από τη θεοποίηση του Ιουλίου Καίσαρα, που έγινε μεταθανάτια. Ο Αύγουστος ήταν ανιψιός και υιοθετημένος γιος του Καίσαρα. Ο ναός έγινε με πρόναο 6 Χ 2 κιόνων· δεν γνωρίζουμε τι ρυθμού ήταν οι κίονες. Ο Αύγουστος τον αφιέρωσε στις 18 Αυγούστου 29 π.Χ., έπειτα από τη ναυμαχία στο Άκτιο. Βρίσκεται στα ανατολικά της Αγοράς και βόρεια συνορεύει με την Αιμιλία Βασιλική, νότια με την Ιερά Οδό, τον Ναό του Κάστορα και του Πολυδεύκη και την Αψίδα του Αυγούστου. Κτίστηκε στη θέση, όπου έγινε η καύση του Ιουλίου· στην τελετή ο Μάρκος Αντώνιος διάβασε δυνατά τη διαθήκη του Καίσαρα.

Η θέση του ναού στη Ρωμαϊκή Αγορά.

Ο Καίσαρας ήταν ο πρώτος κάτοικος της Ρώμης, που θεοποιήθηκε και τιμήθηκε με ναό. Εκτός από τους τρεις μεγάλους ιερείς (flamen maior) που υπήρχαν, ένας για κάθε θεό, προστέθηκε και ένας τέταρτος αφιερωμένος σε αυτόν το 44 π.Χ. και ο Μάρκος Αντώνιος ήταν ο πρώτος, που υπηρέτησε ως ιερέας του θεϊκού Ιουλίου (flamen divi Iulii), δηλ. της λατρείας του Καίσαρα.

Η υψηλή κρηπίδα, που επάνω της κτίστηκε ο ναός χρησίμευσε ως ρόστρα (rostra ad divi Iuli), δηλ. βήμα αγόρευσης και όπως και τα ρόστρα της απέναντι, δυτικής μεριάς της Αγοράς, έτσι και εδώ διακοσμήθηκε με τις πλώρες (έμβολα) πλοίων, που καταλήφθηκαν στη ναυμαχία του Ακτίου.

Ο ναός του Καίσαρα ήταν ο μόνος, που ήταν εξ' ολοκλήρου αφιερωμένος στη λατρεία ενός κομήτη (αστέρα). Αυτός εμφανίστηκε λίγο καιρό μετά τη δολοφονία του Καίσαρα το 44 π.Χ. και θεωρήθηκε, ότι ήταν η ψυχή του θεϊκού Ιουλίου και το σύμβολο της "αναγέννησης" του Αυγούστου ως μοναδικού ηγέτη στη Ρώμη και Αυτοκράτορα. Στον Ελληνικό και τον Ρωμαϊκό πολιτισμό η λέξη κομήτης είναι επίθετο και αναφέρεται στην κόμη (ουρά) του αστεριού. Κομήτης αστήρ σημαίνει άστρο με μακριά μαλλιά και αναπαρίσταται σε νομίσματα και μνημεία. Στο παρακάτω απόσπασμα ο Πλίνος, μιλά για τον κομήτη, τον Αύγουστο και τον Καίσαρα που τον υιοθέτησε και την ερμηνεία του κομήτη: "Το μόνο μέρος σε όλο τον κόσμο όπου ο κομήτης είναι αντικείμενο λατρείας είναι ένας ναός στη Ρώμη. Η πρόσφατη Μεγαλειότητα ο Αύγουστος θεωρεί τον κομήτη πολύ φιλικό γι' αυτόν, καθώς εμφανίστηκε όχι αργά μετά τον θάνατο του πατέρα του Καίσαρα. Ο κόσμος πιστεύει, ότι το άστρο αυτό δηλώνει την ψυχή του Καίσαρα, που έγινε δεκτή μεταξύ των πνευμάτων των αθανάτων θεών".

Πηγές

• Pliny the Elder, Naturalis Historia, 2.93–94
• C. Hülsen, Bretschneider und Regenberg, 1904; J. W. Stamper, Cambridge University Press, 2005; B. Frischer, D. Favro and D. Abernathy, University of California Los Angeles, 2005