Νοητός
Ο Νοητός ήταν Μικρασιάτης μοναρχιανικός θεολόγος του 2ου αιώνα. Θεωρείται ως ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους του πατροπασχιτισμού.
| Νόητος | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 2ος αιώνας Σμύρνη |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | πρεσβύτερος heretic |
| Περίοδος ακμής | 3ος αιώνας[1] |
Βιογραφία
ΕπεξεργασίαΔεν είναι γνωστό πότε ακριβώς γεννήθηκε και πότε πέθανε, σύμφωνα όμως με τις πηγές γεννήθηκε στη Σμύρνη[2][3] οπού και έζησε κατά τον 2ο αιώνα μ.Χ[4]. Κατά μια εκδοχή φαίνεται να ήταν ιερέας[5].
Όταν εμφάνισε μοναρχιανικές αντιλήψεις κλήθηκε από τους πρεσβύτερους της εκκλησίας της Σμύρνης για συζήτηση κατά την οποία λοιδορήθηκε και χαρακτηρίστηκε ως «Ανόητος»[4]. Έπειτα από αυτό, ο Νοητός δημιούργησε δική του ιδιαίτερη θρησκευτική ομάδα και παρομοίασε τον εαυτό του με τον Μωυσή και τον αδελφό του με τον Ααρών, με επακόλουθο τη νέα κλήση του και τον αφορισμό του[3][4].
Για την περαιτέρω προσωπική του πορεία τίποτα δεν είναι γνωστό. Αν και υπάρχει η πεποίθηση ότι αργότερα μετέβη στη Ρώμη[5] για να διαδώσει τη διδασκαλία του, αυτό δεν είναι επιβεβαιωμένο[3].
Διδασκαλία
ΕπεξεργασίαΣύμφωνα με τη διδασκαλία του Νοητού, ο Θεός, Πατήρ και Δημιουργός είναι ένας και αυτός. Δημιουργώντας τα πάντα, παρέμενε αφανής όποτε ήθελε, άλλοτε ήταν ορατός και άλλοτε αόρατος, άλλοτε ήταν αγέννητος και άλλοτε «γεννητός» και άλλοτε από αθάνατος γινόταν θνητός. Κατά τον Νοητό, ο Θεός είναι ο «γεννηθείς» και ο «παθών»[3] και ο Υιός δεν ήταν παρά ένας τρόπος φανέρωσης του Πατέρα στον κόσμο[2].
Η διδασκαλία του Νοητού ήταν μια εκτενέστερη και πιο εμπεριστατωμένη εκδοχή της αντίστοιχης διδασκαλίας του Πραξέα[2]. Γνώρισε μάλιστα ευρεία απήχηση στη Δύση, στην οποία μεταφέρθηκε μέσω των μαθητών του Νοητού και απετέλεσε τη βάση για τη διαμόρφωση του μοναρχιανικού δόγματος και του Σαβελλιανισμού[3][4][6].
Τη διδασκαλία του Νοητού, καταπολέμησε ο Ιππόλυτος Ρώμης μέσω του έργου του «Εις την αίρεσιν του Νοητού»[7].
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2021.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Βλασίου Ιω. Φειδά, Εκκλησιαστική Ιστορία, τόμος Α΄,τρίτη έκδοση, Αθήναι 2002, σελ 241.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος 9ος, σελ 572.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Σύγχρονος Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη, τόμος 18ος, σελ 847.
- ↑ 5,0 5,1 Βλασίου Ιω. Φειδά, 2002, σελ 242.
- ↑ Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Ελευθερουδάκη, λήμμα Νοητός, Εκδοτικός Οίκος Ελευθερουδάκης, Αθήνα, 1930
- ↑ Στυλιανού Παπαδοπούλου, Πατρολογία Α', Αθήναι 2000, σελ 376.