Ντομίνιον
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ο όρος Ντομίνιον προέρχεται από τον αγγλικό όρο Dominion που προσδιορίζει ειδικό καθεστώς αποικιακής κτήσης.
Αρχικά ο όρος αυτός διδόταν με τη σημασία της αυθεντίας, της υπεροχής και κατ΄ επέκταση της κυβερνητικής εξουσίας. Όταν η Αγγλία ξεκίνησε την αποικιακή πολιτική ο όρος "domiinion over ..." σήμαινε "εξουσία επί ..." κάποιας συγκεκριμένης περιοχής.
Με την άσκηση όμως εξουσίας σ΄ αυτήν η χρήση του όρου μετατοπίσθηκε στην έννοια του εδάφους με συνέπεια αντικείμενο της διακυβέρνησης να γίνει το "ντομίνιον".
Υπό αυτές τις συνθήκες ο όρος ντομίνιον απέκτησε ιδιαίτερη σημασία προσδιορισμού κτήσης στη Μεγάλη Βρετανία που με το χρόνο η έννοιά του μεταβαλλόταν.
Γενικά
ΕπεξεργασίαΣτην αρχική χρήση του όρου σήμαινε οι εδαφικές περιοχές που εξουσίαζε ο Βασιλεύς είτε στο εσωτερικό, είτε "πέραν των θαλασσών" και αποτελούσαν "ντομίνιον του Στέμματος". Η δε Νομοθετική Πράξη που κήρυσσε την Αγγλία σε Κοινοπολιτεία, το 1649, αναφερόταν "στο λαό της Αγγλίας και όλων των ντομίνιον και των εδαφών", καλύπτοντας έτσι όλες τις υπερπόντιες κτήσεις. Με το χρόνο η λέξη υποδήλωνε κτήσεις με πληθυσμό όπου υπερίσχυε το λευκό στοιχείο, ή που βρισκόταν σταθερά υπό τον έλεγχο των λευκών, π.χ. Ν. Αφρική. Ήδη όμως από το 1867 ο Καναδάς, (οι καναδικές πολιτείες), αποκαλούταν "Ντομίνιον του Καναδά". Το δε 1901 στον αγγλικό βασιλικό Τίτλο προστέθηκαν οι λέξεις "τα Βρετανικά ντομίνιον πέραν των θαλασσών".
Από το 1907 και μετά ο όρος περιορίζεται μόνο για τις Αγγλικές αποικίες που τους είχε παραχωρηθεί "καθεστώς αυτοκυβέρνησης". Η δε Αυτοκρατορική Διάσκεψη του έτους εκείνου ξεχώρισε τις κτήσεις προσδιορίζοντας "αυτοκυβέρνητα ντομίνιον" εκείνα που αυτο-κυβερνιόνταν, όπου η έκφραση αυτή περιορίστηκε σε μία λέξη "ντομίνιον".
- Εκ του παραπάνω προσδιορισμού ο όρος αυτός αποδόθηκε στην ελληνική γλώσσα ως "αυτοκυβέρνητη πολιτεία", ή "αυτοκυβερνώμενη πολιτεία" της Βρετανικής Κοινοπολιτείας, ή Αυτοκρατορίας.
- Η νομική κατάσταση και θέση του "ντομίνιον" φέρεται στο Διεθνές Δίκαιο και την Διπλωματία ως dominion status.
Την νομική κατάσταση του ντομίνιον όρισαν δύο ιστορικά συμβούλια: η Αυτοκρατορική Διάσκεψη του 1926 καθώς και το Θέσμιο του Γουεστμίστερ του 1931, όπου το δεύτερο προσέδωσε νομική ισχύ στις αποφάσεις της πρώτης.
Έτσι μέχρι και τη λήξη του Β' Π.Π. το Ντομίνιον διακρινόταν από τις μη-αυτοκυβερνώμενες αποικίες συμπεριλαμβανόμενης και της Ινδίας. Το 1947 παραχωρήθηκε dominium status στην Ινδία, το Πακιστάν και την Κεϋλάνη. Από τότε όμως άρχισε και η χρήση του όρου να περιορίζεται. Το 1957 ο όρος δεν χρησιμοποιήθηκε σε επίσημες πράξεις ανεξαρτησίας νεότερων χωρών π.χ. Μαλαϊκής Ομοσπονδίας, Γκάνας, κ.λπ. έχοντας καταστεί πλέον σε αχρηστία.
Σήμερα ο όρος ντομίνιον φέρεται να έχει αντικατασταθεί με τον όρο "Μέλος της Κοινοπολιτείας".
Πηγές
Επεξεργασία- ΟΥΝΕΣΚΟ "Λεξικό Κοινωνικών Όρων" (3 τόμοι), Εκδ. Ελληνική Παιδεία - Αθήνα 1972, τομ.1ος, σελ.615-616.
- "Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια" τομ.Α΄ σελ.243 (Αγγλία)
- "Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια" τομ.ΙΗ΄ σελ.534 (Ντομίνιον)
- Φάκελοι Μondadori "Γκάντι" , εκδ. Φυτράκης (Σειρά "Τα υπέρ και τα κατά") τομ.8ος, σελ.128.
- Ανδρέας Ζιμπουλάκης "Διεθνές Δίκαιο" - Αθήνα 1979. σ.54.