Ο Οδυσσέας Λαμψίδης (1917-2006) ήταν Έλληνας ιστορικός.

Οδυσσέας Λαμψίδης
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1917[1]
Τραπεζούντα
Θάνατος12  Ιουλίου 2006 ή 2006[1]
Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςνέα ελληνική γλώσσα
Γερμανικά
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο του Μονάχου
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταιστορικός

Ο Οδυσσέας Λαμψίδης γεννήθηκε το 1917 στην Τραπεζούντα. Η οικογένειά του καταγόταν από τα Κορόξενα της Άρδασας της επαρχίας Χαλδίας.[2] Φοίτησε για ένα χρόνο στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μονάχου και στη συνέχεια στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών απ' όπου αποφοίτησε μετά την επιστροφή του από το μέτωπο της Αλβανίας το 1941.[3] Από το 1938 στρατεύεται ως έφεδρος αξιωματικός του ιππικού και συμμετέχει στον πόλεμο της Αλβανίας.[3] Το 1948 ανακηρύχθηκε αριστοβάθμιος διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Αθηνών με διατριβή Ἡ ποινή τῆς τυφλώσεως παρά τοῖς Βυζαντινοῖς (Αθήναι 1949).Υπηρέτησε ως φιλόλογος στην ιδιωτική μέση εκπαίδευση (Πρότυπο Λύκειο Αθηνών Μπερζάν και ύστερα Ά. Μωραΐτη και, τα τελευταία 25 χρόνια της εκπαιδευτικής του δραστηριότητας, στο Ελληνικό Γυμνάσιο της Γερμανικής Σχολής Αθηνών.[3] Διετέλεσε εκδότης του περιοδικού Ἀρχεῖον Πόντου, το όποιο διηύθυνε από το 1952 έως το 1991.[4] Επίσης ήταν συνεργάτης του κωδικολογικού περιοδικού Scriptorium και για τα βυζαντινά και ποντιακά λήμματα σην εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος- Λαρούς από το 1960 έως το 1967[5] Διετέλεσε προέδρος της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών (από το 1961 έως το 1990).[5] Το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων τον ανακήρυξε επίτιμο διδάκτορα στις 20 Μαΐου 1998.[6] Πέθανε στην Αθήνα στις 12 Ιουλίου 2006.[6]

Αποτίμηση του ιστορικού έργου του Οδυσσέα Λαμψίδη

Επεξεργασία

Ο Λαμψίδης κάλυψε σε ένα μεγάλο ποσοστό το κενό που υπήρχε σχετικά με την περίοδο των Μεγάλων Κομνηνών στην Τραπεζούντα, εκδίδοντας και σχολιάζοντας τις βασικότερες πηγές για την ιστορία του κράτους της Τραπεζούντας: στηριζόμενος στον μοναδικό κώδικα δημοσίευσε σε κριτική έκδοση και σχολίασε το Χρονικό του πρωτοσεβαστού καί πρωτονοταρίου Μιχαήλ του Παναρέτου (Περί τῶν τῆς Τραπεζοῦντος βασιλέων, τῶν μεγάλων Κομνηνῶν, ὅπως καί πότε καί πόσον ἕκαστος ἐβασίλευσεν), που αποτελεί μέχρι και σήμερα την κυριότερη διασωζόμενη πηγή για την ιστορία του κράτους των Μεγάλων Κομνηνών.[7] Η Ακαδημία Αθηνών το 1979 του απένειμε αργυρούν μετάλλιον για το επιστημονικό του έργο για το Βυζάντιο και για τον ποντιακό χώρο.[8]

Εργογραφία

Επεξεργασία

A. ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΝΤΟ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΝΤΙΟΥΣ I.Σε περιοδικά

  • «Zu Bessarions Lobrede auf Trapezunt», BZ 35 (1935), σσ. 15-17
  • «Sprachliches zu den Vazelonos-Urkunden», BZ 35 (1935), σσ. 18-19
  • «Ποντικόκαστρον - Λεοντόκαστρον», Έλληνικά 8(1935), σ.353
  • «Alexis II Empereur de Trébisonde (1297-1330) et l’Églisede Rome», BZ 36 (1936), σσ.327-329
  • «Τζέργα»,Ποντιακά Φύλλα A',τεϋχ.10 (Δεκ. 1936),σ.5
  • «Περί τής Μεσαιωνικής γλώσσης τοϋ Πόντου»,Πονταικά Φύλλα Λ', τεϋχ. 11(Ίαν. 1937),σσ.14-15
  • «Κανίτου»,Ποντιακά Φύλλα Β', τεϋχ.14 (Άπρ.1937),σ.58
  • «Τοπογραφικά Τραπεζοΰντος. I. Αί παρά τφ Julien Bordierπληροφορίαι»,Πονταικά Φύλλα Β',τεΰχ. 17-18 (Ίούλ.-Αΰγ. 1937), σσ. 245-247· τεϋχ.20 (Όκτ. 1937), σσ. 317-320.
  • «Georges Chrysococcis, le médecin, et son œuvre», BZ 38(1938),σσ.312-22
  • «Πώς ήλώθη ή Τραπεζοΰς», Αρχείον Πόντου 17 (1952), σσ. 15-54
  • «Γλωσσικά σχόλια είς μεσαιωνικά κείμενα τοϋ Πόντου»,Αρχείον Πόντου 17 (1952), σσ. 227-238 και Ἐν Ἀθήναις: Μυρτίδης, 1952
  • «Ό γάμος Δαβίδ τοϋ Μεγάλου Κομνηνοΰ κατά τόΧρονικόν του Παναρέτου», Αθηνά 57 (1953), σσ. 365-368
  • «"Αγιος Ευγένιος ό Τραπεζούντιος.Ανέκδοτα κείμενα: Α. Τό μαρτύριον τοϋ άγιου Ευγενίου υπό Ίωάννου Ξιφιλίνου.Β.Κανών εις άγιον Ευγένιον υπό Ίωάννου τοϋ Ευγενικού. Γ.’ Ανωνύμου κανών είς άγιον Ευγένιον εξ ’ Αθηναϊκών κωδίκων»,Αρχείον Πόντου 18 (1953), σσ. 129-201.
  • «Ή άλωσις της Τραπεζοϋντος υπό τών Τούρκων καί ό Βαρβερινός κώδιξ 111»,Αρχείον Πόντου 18(1953), σσ.297-305
  • «Ό βασιλεύς τής Τραπεζοϋντος κατά τό Χρονικόν Μιχαήλ τοϋ Πανα ρέτου», Επιστημονική Επετηρίς Βυζαντινώ Σπουδών 23 (1953), σσ. 567-576
  • «Άπάντησις είς κριτικήν», Αρχείον Πόντου 19 (1954), σσ. 20-36.
  • «Τινά περί τοϋ έργου καί τών ιδεών Μιχαήλ τοϋ Παναρέτου», Αρχείον Πόντου 19 (1954), σσ.37-60, Εν Αθήναις: Τύποις Μυρτίδη, 1954
  • «Ό Πόντος κατά τόν Ρωσοτουρκικόν πόλεμον τοϋ 1828-1829»,Αρχείιον Πόντου 19(1954), σσ. 226-231
  • «Ίωάννου Εύγενικοϋ Εκφρασις Τραπεζοϋντος (Χρονολόγησις καί έκδοσις)»,Αρχείον Πόντου 20 (1955), σσ. 3-39
  • «Ετυμολογικά καί σημασιολογικά», Αρχείον Πόντου 20 (1955), σσ. 144-149
  • «Datierung des Έγκώμιον Τραπεζοϋντος von Kardinal Bessarion», BZ 48 (1955), σσ. 291-292
  • «Συμβολή είς τόν βίον τών Αθηναίων μοναχών ιδρυτών τής μονής Σουμελά», Τα Αθηναϊκά, τεΰχ.2(1956),σσ.3-12.
  • «Διορθωτικά είς τό Χρονικόν Μιχαήλ τοϋ Παναρέτου», Αρχείον Πόντου 21 (1956), σσ.3-25
  • «Κροτώ -κρατώ -κρατίζω εν τώ Χρονικώ Μιχαήλ τοϋ Παναρέτου», Αρχείον Πόντου 21(1956) 226-230
  • «La tradition manuscrite de la Chronique de M. Panarétos et l’édition de S. Lampros», Mélanges offerts à Octave et Melpo Merlier III

(1957), σσ. 93-97

  • «Ίωάννου τοϋ Εύγενικοϋ, Όποιον ρή είναι τόν πνευματικόν πατέρα», Αρχείον Εκκλησιαστικού και Κανονικού Δικαίου 12(1957), σσ.190-193.

II.Αυτοτελή δημοσιεύματα

  • Οί Έλληνες τοϋ Πόντον υπό τούς Τούρκους (1461-1922). Α'. Πολιτική Ιστορία, Άθήναι1957,
  • Μιχαήλ τοΰ Παναρέτου Περί των Μεγάλων Κομνηνών(εισαγωγή-έκδοσις-σχόλια),Άθήναι1958,
  • Μνήμη Αυτοκρατορίας Μεγάλων Κομνηνών (1461-1961) (σύνταξις, πρόλογος καί επιμέλειαέκδόσεως),Άθήναι1961,
  • Ή εμπορική σημασία τής Ποντικής Τραπεζοϋντος,Άθήναι 1963,
  • Μνήμη Ελλήνων Προσφύγων τοϋ 1922, Άθήναι, εκδόσεις «Ένώσεως Σμυρναίων» άρ. 18, 1970,
  • Ανδρέον Αιβαδηνοϋ Βίος καί Έργα, Άθήναι1975,
  • καί Αριάδνη Ραζή, Ενρετήριον απεικονίσεων καί φωτογραφιών τοϋ Πόντου καί τών Ελλήνων Ποντίων,Άθήναι 1977,
  • Μελφδίαι δημωδών (ασμάτων καί χορών τών ΕλλήνωνΠοντίων,Άθήναι1977
  • Γύρω στο Ποντιακό Θέατρο. Υπόσταση καί ιστορία του (1922-1972),Ἐπιτροπή Ποντιακῶν Μελετῶν, Άθήναι 1978,
  • Ό έκ Πόντου όσιος Νίκων ό Μετανοείτε (κείμενα-σχόλια), Άθήναι 1982,Επιτροπή Ποντιακών Μελετών, 2007
  • Δημοσιεύματα περί τον Ελληνικόν Πόντον καί τούς Έλληνας Ποντίους, Α', Άθήναι1982,
  • "Αγιος Ευγένιος, ό πολιούχος τής Τραπεζοϋντος,Παμποντιακή Ἓνωση, Άθήναι 1984
  • καί Γιάννης Ταϊγανίδης, Οί οικισμοί τών Ελλήνων στό Μικρασιατικό Πόντοτό 1920, Αθήνα1989.
  • Κωνσταντίνου Θεοτόκη, Ανέκδοτα κείμενα γιάτόν Πόντο. Ανατύπωση άπό τό περιοδικό ΟΞεν14(1996)
  • καί Άχιλλέας Λαμτζίδης, Συμβολή στή λειτουργία τών Ελλήνων τής ενορίας Υπαπαντής τής Τραπεζούντας (1920-1923), Αθήνα, Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, 1997
  • Ή οικονομική ζωή τοϋ Πόντου μετά τό 1880. Κείμενα καί Έλληνες φορείς. Ανάτυπο άπό Ο Ξενιτέας 15 (1999),σσ.9-183.
  • Δύο τραπεζουντιακά φυλλάδια κατά Χρυσάνθου, μητροπολίτη Τραπεζούντας, καί τής πολιτείας του (1920, 1921). Ανάτυπο άπό Δωδώνη:Ιστορία καί

Αρχαιολογία ΚΗ' (1999), σσ.5-218.

  • Προσπάθειες στρατιωτικής όργανώσεως τών Έλληνοποντίων(25 Απριλίου 1919-5 Απριλίου 1920).Νέα έκδοση τής Έκθέσεως Δ.Καθενιώτη.Ανάτυπο άπό Δωδώνη:Ιστορία καί Αρχαιολογία ΛΑ'(2002),σσ.7-222.
  • «Οί "Ελληνες στό ΜικρασιατικόΠόντο».Εισαγωγή στον Γ'τόμο τής σειράς Έξοδος τοΚέντρου Μικρασιατικών Σπουδών(υπό έκδοση)
Αυτοτελείς ιστορικές μελέτες
  • Εις κατά τον 16ον αιώνα νοθευτής κειμένων και διγράφων, ο Μονεμβασίας Μακάριος ο Μελισσηνός, κατά μετάφρασιν Οδυσσέος Λαμψίδου, Αθήναι: Παναγιωτίδης, 1938
  • Ἀνέκδοτα ὑμνογραφικά ἔργα Ἰωάννου τοῦ Εὐγενικοῦ, Ἀθῆναι: Τυπ. Μανδαλοπούλου, [1966]
  • Ἄνθιμος Α. Παπαδόπουλος, (1878 - 1962) : Βίος - δρᾶσις - ἔργα,Ἐν Ἀθήναις: Μυρτίδης, 1963
  • Ὁ Πόντος κατά τούς περιηγητάς καί τούς ταξιδιώτας εἰς τούς νεωτέρους χρόνους,Ἀθῆναι: [χ.ἐ.], 1965
  • Στοιχεία ἱστορίας τοῦ Βυζαντινοῦ Πολιτισμοῦ, Ἀθῆναι: [χ.ἐ.], 1969,1970
  • Δύο μετά ὑφαντῶν στίχων Βυζαντινά σχηματικά ποιήματα, Ἀθῆναι: [χ.ἐ.], 1982 Ἀποστολική Διακονία
  • Συμβολή στην οικονομική ζωή της Σμύρνης μετά το 1870,Κανάκης, 2009

Λογοτεχνικά

Επεξεργασία
  • Μυθιστορηματική διήγησις περί της Θεοδώρας, Αθήναι: [χ.ε.], 1960

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 1,2 opac.regesta-imperii.de/lang_en/suche.php?thes=Lampsidis%2C+Odysseus+%281917-2006%29.
  2. Απόστολος Καρπόζηλος, «Έπαινος Οδυσσέα Λαμψίδη», Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, 16|2009,σελ.11
  3. 3,0 3,1 3,2 Απόστολος Καρπόζηλος, «Έπαινος Οδυσσέα Λαμψίδη», Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, 16|2009,σελ.13
  4. Απόστολος Καρπόζηλος, «Έπαινος Οδυσσέα Λαμψίδη», Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, 16|2009,σελ.19,20
  5. 5,0 5,1 Απόστολος Καρπόζηλος, «Έπαινος Οδυσσέα Λαμψίδη», Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, 16|2009,σελ.20
  6. 6,0 6,1 ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΟΝΤΙΑΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ e-Pontos.gr
  7. Απόστολος Καρπόζηλος, «Έπαινος Οδυσσέα Λαμψίδη», Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, 16|2009,σελ.15
  8. Απόστολος Καρπόζηλος, «Έπαινος Οδυσσέα Λαμψίδη», Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, 16|2009,σελ.21
  • Απόστολος Καρπόζηλος, «Έπαινος Οδυσσέα Λαμψίδη», Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, 16|2009,σελ.11-23
  • Αριάδνη Ραζή, Εργογραφία Οδυσσέα Λαμψίδη 1935-2006, Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, 16|2009, 81-105 [1]