Ο Αιώνας των Φώτων (μυθιστόρημα)

μυθιστόρημα του κουβανού Αλέχο Καρπεντιέ

Ο Αιώνας των Φώτων είναι ιστορικό μυθιστόρημα του Κουβανού συγγραφέα Αλέχο Καρπεντιέ που εκδόθηκε το 1962. Το έργο, που τοποθετείται χρονικά στην εποχή της Γαλλικής Επανάστασης, αλλά διαδραματίζεται κατά κύριο λόγο στην περιοχή της Καραϊβικής, έχει ως  πρωταγωνιστική μορφή τον ήρωα Βίκτορ Ουγκ (Victor Hugues, 1762-1826) και εκτυλίσσεται μέσα από τις εμπειρίες που βιώνουν τρεις νέοι, δύο αδέρφια και ο ξάδελφός τους, οι οποίοι αποτελούν και τους πραγματικούς πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, ο Βίκτορ Ουγκ υπήρξε ένα ιστορικό πρόσωπο που εστάλη στην Καραϊβική με σκοπό να διευρύνει τα όρια της επανάστασης και κατέληξε να μετατραπεί σε ηγεμόνα που πέτυχε μια σχετική πολιτική αυτονομία ως προς τη Γαλλία

Ο Αιώνας των Φώτων
ΣυγγραφέαςΑλέχο Καρπεντιέ
ΤίτλοςEl Siglo de las Luces
ΓλώσσαΙσπανικά
Ημερομηνία δημοσίευσης1962
ΘέμαΓαλλική Επανάσταση
ΤόποςΚαραΐβοι
LC ClassOL6791248M

Υπόθεση Επεξεργασία

Το μυθιστόρημα βρίθει περιπετειών, οι οποίες τοποθετούνται στο ιστορικό πλαίσιο της δραματικής τελευταίας δεκαετίας του δέκατου όγδου αιώνα.

Το αφηγηματικό νήμα: Ο απόηχος της Γαλλικής Επανάστασης στην Καραϊβική. Οι κύριες τοποθεσίες της αφήγησης είναι η περιοχή της Καραϊβικής και η επαναστατημένη Γαλλία. Δευτερευόντως, μέσω ενός χρονικού άλματος που οδηγεί στην έκβαση του έργου, η Μαδρίτη σε ρόλο μάρτυρα των αναταραχών του Μαΐου του 1808[1].

Όλα ξεκινούν στην Αβάνα, γύρω στα 1790. Έχει μόλις πεθάνει ένας πάμπλουτος κρεολός έμπορος, αφήνοντας ορφανά δύο παιδιά στην εφηβεία, τη Σοφία και τον Κάρλος, τα οποία απομονώνονται στην οικογενειακή τους έπαυλη, σε ένδειξη πένθους. Μαζί τους ζει και ο ξάδερφός τους, ο Εστέμπαν, ορφανός από μικρή ηλικία, επίσης έφηβος και πραγματικός αδερφός και για τους δύο. Η απομόνωση σταδιακά γίνεται τόσο ευχάριστη, ώστε φτάνει να μετατρέψει το σπίτι σε ένα συναρπαστικό μέρος, μακριά από τον υπόλοιπο κόσμο. Έναν κόσμο από τον οποίο, ωστόσο, θαμπώνονται οι νεαροί πρωταγωνιστές, μέσω των βιβλίων.

Κάποια μέρα εμφανίζεται απροσδόκητα ένας Γάλλος που ονομάζεται Βίκτορ Ουγκ. Κατάγεται από τη Μασσαλία και εγκαθίσταται στον Άγιο Δομίνικο (στη μελλοντική Αϊτή). Επιθυμεί να συνάψει κάποια συμφωνία με τον ιδιοκτήτη της έπαυλης, για τον θάνατο του οποίου είναι προφανές ότι δεν έχει ενημερωθεί. Αφού ξεπεράσει την απογοήτευση, ο Γάλλος αποδεικνύεται εκπληκτικός σύντροφος των εφήβων στα παιχνίδια τους και εξαίρετος αφηγητής ιστοριών. Μοιάζει με ταχυδακτυλουργό που δεν σταματά να βγάζει άσους απ’ το μανίκι. Και προς επίρρωση του θαυμασμού των νέων φίλων του, παρέχει στον φιλάσθενο Εστέμπαν την ιατρική βοήθεια  του Ογκέ, ενός  φίλου του, μιγά από τη Μασσαλία,  που τους φαντάζει θεόσταλτη. Όμως ο Βίκτορ και ο Ογκέ είναι ελευθεροτέκτονες και ξένοι, δύο στοιχεία επαρκή για να εγείρουν υποψίες στις τοπικές αρχές. Πρέπει να εγκαταλείψουν την Κούβα. Τα πήγαινε-έλα της διαφυγής τους από την Κούβα έλκουν τη Σοφία και τον Εστέμπαν, οι οποίοι νιώθουν καταδικασμένοι σε μια Καραϊβική που συγκλονίζεται από την ταχεία εξάπλωση των επαναστατικών ιδεών και την εξέγερση των νέγρων στον Άγιο Δομίνικο. Τα γεγονότα οδηγούν τον Βίκτορ και τον Εστέμπαν στην άλλη όχθη του ωκεανού, σε μια Γαλλία στο ζενίθ της επανάστασης, που έχει δώσει στον κόσμο, λίγο νωρίτερα, τόσο συγκλονιστικές ειδήσεις, όπως την απόπειρα διαφυγής του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΣΤ΄ και τη σύλληψή του στη Βαρέν αν Αργκόν (Varennes-en-Argonne) (Ιούνιος 1791). Σε αυτό το σημείο ο Βίκτορ Ουγκ κάνει την είσοδό του στην ιστορία, καθώς θα επιστρέψει στην Καραϊβική επιφορτισμένος με επίσημα αξιώματα. Ο Εστέμπαν θα γίνει μάρτυρας της ανέλιξης και της κατάπτωσής του, με αποτέλεσμα να πληγωθεί ο νεανικός του ενθουσιασμός. Εξίσου σοβαρός θα είναι ο αντίκτυπος και στη Σοφία, για την οποία η αναμονή ενίσχυσε τη ρομαντική ατμόσφαιρα, διπλά ρομαντική στην περίπτωση της για τον Μασσαλό.

Ερμηνεία και ανάλυση Επεξεργασία

Το μυθιστόρημα αυτό εντάσσεται στο ονομαζόμενο νέο ιστορικό μυθιστόρημα[2], ονομασία που προέρχεται από τον κριτικό λογοτεχνίας Seymour Menton (1927), καθώς η εξιστόρηση των γεγονότων δε συντελείται από την οπτική γωνία των πρωταγωνιστικών μυθιστορηματικών χαρακτήρων, ούτε  βασίζεται στον Κανόνα της Ιστοριογραφίας,  αλλά η αφήγηση δομείται μέσω της οπτικής καθημερινών, κοινών ανθρώπων που δεν έχουν καταγραφεί από την επίσημη ιστορία. Δηλαδή, ο συσχετισμός των γεγονότων εδράζεται στη φωνή του «άλλου», εκείνου που δεν καταγράφεται στις ιστορικές αναφορές, και όχι στην επίσημη ιστορική αλήθεια.

Η λαιμητόμος, ένα χαρακτηριστικό στοιχείο της Γαλλικής Επανάστασης, συμμετέχει ενεργά στο μυθιστόρημα, καθώς εμφανίζεται συνεχώς κατά τη διάρκεια της αφήγησης, αναφερόμενη απλώς ως «η Μηχανή».

Υποσημειώσεις-παραπομπές Επεξεργασία

  1. Τον Μάιο του 1808 ξεσπά ο Ιβηρικός πόλεμος όταν ο λαός της Μαδρίτης ξεσηκώνεται εναντίον της γαλλικής κατοχής. Αργότερα ο Φρανθίσκο Γκόγια αποτυπώνει αυτό το γεγονός στον πίνακα Η 2α Μαΐου 1808.
  2. Το νέο ιστορικό μυθιστόρημα είναι μια εκ νέου επεξεργασία του λογοτεχνικού είδους του ιστορικού μυθιστορήματος και προέρχεται από τα κινήματα της Πρωτοπορίας  της Λατινικής Αμερικής. Τα έργα αυτού του είδους χαρακτηρίζονται από μια νέα ματιά στο παρελθόν και σε ορισμένες περιπτώσεις θέτουν σε αμφισβήτηση την καθιερωμένη Ιστορία ως προς συγκεκριμένες ιστορικές προσωπικότητες.

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Carpentier, Alejo. El siglo de las luces. Editorial Espasa-Calpe, Colombia, 2002, 417 pp. isbn 8467015101
  • Menton, Seymour. La Nueva Novela Histórica de la América Latina. Fondo de Cultura económica, México, 1993, 1a edición, 311 pp. isbn 9681640683