Ο λευκός Διάβολος

Τραγωδία του Τζον Ουέμπστερ, 1612

Ο λευκός Διάβολος ή Η Τραγωδία του Πάολο Τζορντάνο Ορσίνι, Δούκα του Μπρατσιάνο (αγγλικός τίτλος: The White Divel; or, The Tragedy of Paulo Giordano Ursini, Duke of Brachiano) είναι τραγωδία εκδίκησης του Άγγλου θεατρικού συγγραφέα Τζον Ουέμπστερ που ανέβηκε στη σκηνή το 1612 και δημοσιεύθηκε το ίδιο έτος.[1]

Ο λευκός Διάβολος
ΣυγγραφέαςΤζων Ουέμπστερ
Ημερομηνία δημοσίευσης1612
Μορφήθεατρικό έργο
ΤόποςΠάντοβα

Βασισμένο σε τραγικά ιστορικά γεγονότα που συνέβησαν στην Ιταλία τριάντα χρόνια πριν από τη σύνθεση του έργου, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1580, αυτό το σκοτεινό Ιακωβιανό δράμα θεωρείται ένα από τα καλύτερα της περιόδου. Η δραματοποίηση των γεγονότων από τον συγγραφέα μετέτρεψε την ιταλική διαφθορά σε όχημα για την απεικόνιση «της πολιτικής και ηθικής κατάστασης στην Αγγλία της εποχής του»,  ιδιαίτερα της διαφθοράς στη βασιλική αυλή.[2]

Ιστορικό υπόβαθρο Επεξεργασία

Η τραγωδία είναι εμπνευσμένη από τα ιστορικά γεγονότα που συνέβησαν στην Ιταλία στα τέλη του 16ου αιώνα σχετικά με τον Πάολο Τζορντάνο Ορσίνι, δούκα του Μπρατσιάνο, και τις δύο συζύγους του: Ισαβέλλα των Μεδίκων και Βικτωρία Ακκοραμπόνι. Ο Ορσίνι είχε μείνει χήρος από την πρώτη του σύζυγο Ισαβέλλα, κόρη του Μεγάλου Δούκα της Τοσκάνης Κόζιμο Α'. Ο θάνατος της Ισαβέλλας το 1576, αποδόθηκε από τα χρονικά της εποχής σε στραγγαλισμό που διέταξε ο σύζυγός της.  Η δεύτερη σύζυγος του δούκα, Βικτωρία Ακκοραμπόνι, ήταν επίσης χήρα: ο πρώτος της σύζυγος Φραντσέσκο Περέτι, ανιψιός του καρδινάλιου Μοντάλτο, είχε δολοφονηθεί στις 17 Ιουλίου 1581 από ανθρώπους του Ορσίνι, μεταξύ των οποίων ήταν και ένας αδελφός της Βικτώριας, ο Μαρτσέλο Ακκοραμπόνι. Ο γάμος του δούκα Πάολο Τζορντάνο με τη Βικτωρία πραγματοποιήθηκε κρυφά το 1581. Δύο χρόνια αργότερα, έχοντας ξεπεράσει την αντίδραση του Πάπα Γρηγόριου ΙΓ΄, γιορτάστηκε επίσης δημόσια.[3]

Μετά την εκλογή του καρδινάλιου Μοντάλτο ως ποντίφικα με το όνομα Πάπας Σίξτος Ε΄ ( 24 Απριλίου 1585 ), οι δύο σύζυγοι εγκατέλειψαν τα Παπικά κράτη και κατέφυγαν στη Δημοκρατία της Βενετίας. Ο δούκας πέθανε στο Σαλό στη λίμνη Γκάρντα τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, ενώ η Βικτωρία δολοφονήθηκε λίγες εβδομάδες αργότερα, στην Πάντοβα, από τον συγγενή του αποθανόντος συζύγου της Λουντοβίκο Ορσίνι, αξιωματούχου της Δημοκρατίας της Βενετίας, ο οποίος με τη σειρά του εκτελέστηκε μαζί με σχεδόν όλους συνεργούς του, με εντολή της Βενετικής Δημοκρατίας.[4]

Στην τραγωδία του Ουέμπστερ τα ονόματα και η πλοκή της σκοτεινής ιστορίας έχουν αλλάξει.[5]

Υπόθεση Επεξεργασία

Ο Πάολο Τζορντάνο Ορσίνι, δούκας του Μπρατσιάνο, ερωτεύτηκε τη Βιτόρια, σύζυγο του ευγενή Καμίλο. Ο δούκας είναι παντρεμένος με την Ισαβέλλα, αδερφή του δούκα της Φλωρεντίας και αυτό το εμπόδιο πρέπει επομένως να εξαλειφθεί χωρίς ωστόσο να εμπλέκεται ο δούκας ή να υπάρχει υποψία ότι σχεδίασε ένα έγκλημα. Ο δούκας του Μπρατσιάνο βρίσκει απροσδόκητη βοήθεια στον Φλαμίνιο, τον αδερφό της Βιτόρια, ο οποίος απασχολείται ως γραμματέας του και εκτός από το ότι βοηθάει τον δούκα να αποπλανήσει την αδερφή του, σχεδιάζει μαζί του να εξολοθρεύσουν τόσο τον αντίπαλό του Καμίλο όσο και τη σύζυγό του Ισαβέλλα.[6]

Ο Φλαμίνιο στήνει παγίδα και δολοφονεί τον Καμίλο, ενώ ο ίδιος ο δούκας Ορσίνι δολοφονεί τη γυναίκα του βάζοντας δηλητήριο σε ένα πορτρέτο του: κατά την απουσία του Ορσίνι, η Ισαβέλλα, ερωτευμένη με τον σύζυγό της, πεθαίνει από δηλητηρίαση όταν φιλάει το πορτρέτο του άνδρα της. Ωστόσο, ο καρδινάλιος Μοντιτσέλσο, ο οποίος έγινε Πάπας (στο έργο ως Παύλος Δ΄, στην πραγματική ιστορία ως Σίξτος Ε΄), θείος του Καμίλο, ζητά να διαλευκάνει αυτά τα εγκλήματα. Η Βιτόρια, κατηγορούμενη για μοιχεία και φόνο, καταδικάζεται σε φυλάκιση σε μοναστήρι για μετανοημένες πόρνες, όμως τη σώζει την τελευταία στιγμή ο δούκας του Μπρατσιάνο Ορσίνι που την παντρεύεται, πετυχαίνοντας τον στόχο του. Όμως, ο δούκας της Φλωρεντίας, θέλοντας να εκδικηθεί τη δολοφονία της αδερφής του Ισαβέλλας, διατάζει πρώτα τη δηλητηρίαση του δούκα του Μπρατσιάνο, μετά τη δολοφονία του Φλαμίνιο και τέλος τη δολοφονία της Βιτόρια.[7]

Σε άλλα λογοτεχνικά έργα Επεξεργασία

Η αφήγηση της ζωής της Βιτόρια Ακκοραμπόνι αποτέλεσε το θέμα της νουβέλας του Σταντάλ Βιτόρια Ακοραμπόνι, δούκισσα του Μπρατσιάνο (1837-1839) που παρουσιάζεται ως μετάφραση ενός χειρογράφου από την Πάντοβα με ημερομηνία 1585, του μυθιστορήματος του Λούντβιχ Τηκ, Βιτόρια Ακοραμπόνι (1840) και του μυθιστορήματος του Ρομπέρ Μερλ Το είδωλο (l'Idole, 1987) που σχετίζονται με τα ίδια ιστορικά γεγονότα.

Παραπομπές Επεξεργασία