Ο Πάπας Ιωάννης Η΄ (Papa Giovanni VIII, 820 - 16 Δεκεμβρίου 882) ήταν Πάπας της Ρώμης και κυβερνήτης στα Παπικά Κράτη (14 Δεκεμβρίου 872 - 16 Δεκεμβρίου 882), θεωρείται ο κορυφαίος Πάπας του 9ου αιώνα.[1] Ο Ιωάννης Η΄ αφιέρωσε το μεγαλύτερο διάστημα της παποσύνης του στις προσπάθειες του για ανατροπή του Ισλάμ στον νότο και για διακοπή της επέκτασης του στην κεντρική Ιταλία. Οι προσπάθειες του απέτυχαν αφού δεν τον βοήθησαν επαρκώς ούτε οι Φράγκοι ούτε η Βυζαντινή αυτοκρατορία, για τον λόγο αυτό ξεκίνησε νέες οχυρώσεις στην πόλη της Ρώμης. Υποστήριξε τους Αγίους επισκόπους Θεσσαλονίκης Κύριλλο και Μεθόδιο στις προσπάθειες τους να μεταδώσουν το Ευαγγέλιο στους Σλάβους, τους υπερασπίστηκε επίσης και απέναντι στην Δυναστεία των Καρολιδών. Εξουσιοδότησε να γίνουν οι Μεταφράσεις της Αγίας Γραφής και στην Παλαιά εκκλησιαστική σλαβονική γλώσσα. Ο Ιωάννης Η΄ πέτυχε την διπλωματική αναγνώριση του Δουκάτου της Κροατίας και έλυσε το Φωτιανό Σχίσμα του 867, η δολοφονία του εξασθένησε σημαντικά την εξουσία της Αγίας Έδρας.

Πάπας
Ιωάννης Η΄
Από14 Δεκεμβρίου 872
Έως16 Δεκεμβρίου 882
ΠροκάτοχοςΠάπας Αδριανός Β΄
ΔιάδοχοςΠάπας Μαρίνος Α΄
Προσωπικά στοιχεία
Γέννηση820
Ρώμη, Παπικά Κράτη
Θάνατος16 Δεκεμβρίου 882 (62 ετών)
Ρώμη, Παπικά Κράτη

Κύριλλος και Μεθόδιος

Επεξεργασία

Ο Πάπας Αδριανός Β΄ έχρισε τον Μεθόδιο αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης και του έδωσε την άδεια να διαδώσει τον χριστιανισμό στους Σλάβους. Ο αυτοκράτορας Λουδοβίκος ο Γερμανικός μαζί με Βαυαρούς επισκόπους που είδαν ότι χάνουν την δικαιοδοσία τους στην Μοραβία τον συνέλαβαν και τον φυλάκισαν.[2] Ο Αδριανός Β΄ πέθανε (872) και εξελέγη διάδοχος του ο Ιωάννης Η΄ ως γηγενής Ρωμαίος, δεν γνώριζε την τύχη του Μεθόδιου.[3] Το καλοκαίρι του 873 ο Ιωάννης Η΄ έμαθε την τύχη του Μεθοδίου, διέταξε εξοργισμένος την διακοπή της θείας λειτουργείας στην Βαυαρία μέχρι την απελευθέρωση του.[4] Ο Μεθόδιος κατόπιν ελευθερώθηκε έφτασε στην Ρώμη και ζήτησε από τον Πάπα Ιωάννη Η΄ την άδεια να μεταφράσει την Βίβλο στα Σλαβονικά. Ο Ιωάννης Η΄ του απάντησε : "Ο Κύριος έδωσε εντολή να μεταφραστεί ο λόγος του όχι μόνο στην Εβραϊκή γλώσσα, την Ελληνική γλώσσα και την Λατινική γλώσσα αλλά σε όλες τις γλώσσες του κόσμου για να φανερωθεί η δόξα του".[5]

Οι Αραβικές επιθέσεις

Επεξεργασία
 
Προσωπογραφία του πάπα Ιωάννη Η΄ του 14ου αιώνα

Την εποχή που ήταν νεαρός ο μικρός Ιωάννης είδε τους Άραβες να κατακτούν την νότια Ιταλία, η επέκταση τους προς τα βόρεια απειλούσε σοβαρά τα Παπικά Κράτη.[3] Μετά τις επιδρομές του στην Ιταλική Καμπανία και τους λόφους του Σαβίνου ο Ιωάννης Η΄ ζήτησε την βοήθεια του Καρόλου του Φαλακρού και του Μπόζο της Προβηγκίας.[6] Οι προσπάθειες ήταν άκαρπες και ο Ιωάννης Η΄ αναγκάστηκε να δηλώσει την υποταγή του στο Εμιράτο της Σικελίας.[7] Η στρατιωτική παρουσία των Μουσουλμάνων για την οποία πολλοί πίστευαν ότι ήταν "θεία τιμωρία" για τις "αμαρτίες των χριστιανών" συνεχίστηκε με πολλούς από τον γηγενή πληθυσμό να συμμαχούν μαζί τους. Ο Ιωάννης Η΄ εξοργισμένος απαγόρευσε κάθε συμμαχία με τους Σαρακηνούς αλλά οι χριστιανοί βασιλείς το θεωρούσαν σαν δικαιολογία για να κατακτήσει η Αγία Έδρα και την νότια Ιταλία.[8] Ο Ιωάννης Η΄ ταξίδευσε στην Καμπανία (876) σε μια προσπάθεια του να δημιουργήσει μια συμμαχία ανάμεσα στις πόλεις Σαλέρνο, Κάπουα, Νάπολη, Γκαέτα και Αμάλφι εναντίον των Σαρακηνών, οι πέντε πόλεις επισημοποίησαν την συμμαχία (877).[9] Ο Ιωάννης Η΄ προέτρεψε τον βασιλιά Κάρολο τον Φαλακρό να έρθει να υπερασπιστεί την Ιταλία. Ο Κάρολος ο Φαλακρός απάντησε θετικά, διέσχισε τις Άλπεις αλλά οι περισσότεροι ευγενείς δεν τον υποστήριξαν και ο αντιβασιλέας της Λομβαρδίας Μπόζο αρνήθηκε να ενωθεί με τον στρατό του. Την ίδια εποχή ο μεγαλύτερος γιος του Λουδοβίκου του Γερμανικού Καρλομάνος της Βαυαρίας εισήλθε με στρατό στην βόρεια Ιταλία. Ο Κάρολος ο Φαλακρός βαριά απογοητευμένος και άρρωστος αποφάσισε να επιστρέψει στην Γαλατία, πέθανε στο ταξίδι της επιστροφής.[10] Ο Ιωάννης Η΄ αναγνωρίζοντας ότι δεν είχε υποστήριξη, ενίσχυσε τα τείχη που είχε οικοδομήσει ο Πάπας Λέων Δ΄, ίδρυσε και Παπικό στόλο.[5] Η Βασιλική του Αγίου Παύλου έξω από τα Αυρηλιανά Τείχη που είχε καταστραφεί από τις επιδρομές των Σαρακηνών επισκευάστηκε, οχυρώθηκαν η Βασιλική, το μοναστήρι και οι οικείες των αγροτών.[11]

Σχέσεις με Βυζάντιο και δολοφονία

Επεξεργασία

Ο Ιωάννης Η΄ αναγνώρισε την επαναφορά του Φωτίου του Μέγα στην θέση του Οικουμενικού Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως (879), είχε καταδικαστεί από τον προκάτοχο του Αδριανό Β΄ (869). Η κίνηση αυτή ερμηνεύεται ως καλή ένδειξη προς τους Βυζαντινούς για να τον βοηθήσουν να εκδιώξει τους Άραβες από την Ιταλία.[12] Σε λίγο καιρό αφόρισε ξανά τον Φώτιο, για αυτόν τον λόγο ο αυτοκράτορας Λέων ΣΤ´ ο Σοφός κινήθηκε εναντίον του Φωτίου.[13] Η σύγχρονη επιστήμη απέδειξε ωστόσο ότι πρόκειται για μύθο αφού ο Φώτιος πέθανε εντός της Ρωμαϊκής Εκκλησίας πλήρως αναγνωρισμένος.[14] Ο Ιωάννης Η΄ δολοφονήθηκε από τους κληρικούς οι οποίοι πρώτα τον δηλητηρίασαν και κατόπιν τον χτύπησαν μέχρι θανάτου.[5] Τα κίνητρα της δολοφονίας είναι πιθανότατα η εξάντληση του θησαυροφυλακίου, η έλλειψη της υποστήριξης από τους Καρολίδες, οι καλές χειρονομίες στους Βυζαντινούς και η ανικανότητα του να διακόψει την επέλαση των Σαρακηνών. Ο παπισμός μετά τον Ιωάννη Η΄ χωρίς την υποστήριξη του αυτοκράτορα από την Δυναστεία των Καρολιδών έγινε όργανο των τοπικών ευγενών.[5]

Πάπισσα Ιωάννα

Επεξεργασία

Σύμφωνα με το θρύλο της Πάπισσας Ιωάννας, μία γυναίκα με το όνομα Ιωάννης Αγγλικός ανέβηκε στον παπικό θρόνο με το όνομα Ιωάννης Η΄ νωρίτερα κατά τον 9ο αιώνα. Ο θρύλος λέει ότι το όνομα αυτό διαγράφηκε από τα αρχεία όταν αποκαλύφτηκε η ταυτότητά της.

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. https://www.newadvent.org/cathen/08423c.htm
  2. Goldberg 2006, σσ. 300, 319
  3. 3,0 3,1 Kreutz 1996, σ. 57
  4. Goldberg 2006, σ. 319
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 O'Malley 2009, σ. 79
  6. Pierre Riche, The Carolingians: A family who forged Europe, Transl. Michael Idomir Allen, (University of Pennsylvania Press, 1993), σ. 203
  7. The Expansion of Saracens:Africa and Europe, C.H. Becker, The Cambridge Medieval History, Τομ. 2, Ed. John Bagnell Bury, (The Macmillan Company, 1913), σ. 387
  8. John Victor Tolan; Gilles Veinstein; Henry Laurens (2013). Europe and the Islamic World: A History (illustrated ed.). Princeton University Press. σ. 35
  9. Kreutz, Barbara (1991). Before the Normans: Southern Italy in the Ninth and Tenth Centuries. University of Pennsylvania Press. σ. 58
  10. Riche, Pierre. The Carolingians:The Family who forged Europe. 1983. University of Pennsylvania Press
  11. Osborne, John, ed. (2023), "The Last Hurrah: John VIII (872–82)", Rome in the Ninth Century: A History in Art, British School at Rome Studies, Cambridge University Press, σσ. 196–234
  12. Barbara M. Kreutz (7 Jun 2011). Before the Normans: Southern Italy in the Ninth and Tenth Centuries. University of Pennsylvania Press. σ. 60
  13. https://sensusfidelium.com/apologetics/history-of-heresies-their-refutation-st-alphonsus/the-errors-of-the-greeks-condemned-in-three-general-councils/
  14. Dvornik, F. (1948). "The Photian Schism in Western and Eastern Tradition". The Review of Politics. 10 (3): 310–331>
  • Balan, Pietro (1880). Il pontificato di Giovanni VIII (in Italian). Roma: Tip. di Roma.
  • Cariello, Nicola (2002). Giovanni VIII: papa medioevale (872–882). Studi e documenti, 19 (in Italian). Roma: Edilazio.
  • Dvornik, Francis (1948). The Photian Schism: History and Legend. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
  • Ostrogorsky, George (1956). History of the Byzantine State. Oxford: Basil Blackwell.
  • Siecienski, Anthony Edward (2010). The Filioque: History of a Doctrinal Controversy. Oxford University Press.
  • O'Malley, John W. (2009). A History of the Popes: From Peter to the Present. Government Institutes.
  • Goldberg, Eric Joseph (2006). Struggle for Empire: Kingship and Conflict Under Louis the German, 817–876. Cornell University Press.
  • Curta, Florin (2006). Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250. Cambridge University Press.
  • Kreutz, Barbara M. (1996). Before the Normans: Southern Italy in the Ninth and Tenth Centuries. University of Pennsylvania Press.
Πάπας Ιωάννης Η΄
Γέννηση: 820 Θάνατος: 16 Δεκεμβρίου 882
Προκάτοχος
Αδριανός Β΄
Πάπας
14 Δεκεμβρίου 872 - 16 Δεκεμβρίου 882
Διάδοχος
Μαρίνος Α΄