Ο Πάπας Πασχάλης Β΄ (λατ. Papa Paschalis II, γεννημένος ως Ranierius, 1050 - 21 Ιανουαρίου 1118) διετέλεσε Πάπας Ρώμης, επικεφαλής της Καθολικής Εκκλησίας και ηγεμόνας των Παπικών Κρατών, από το 1099 μέχρι το 1118. Διαδέχθηκε στο παπικό θρόνο τον Πάπα Ουρβανό Β΄.

Πάπας Πασχάλης Β΄
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Paschalis II (Λατινικά)
ΓέννησηΔεκαετία του 1050[1][2]
Γκαλεάτα[3][4][1]
Θάνατος21  Ιανουαρίου 1118[1][4]
Ρώμη[4]
Τόπος ταφήςΆγιος Ιωάννης του Λατερανού[1][2]
Χώρα πολιτογράφησηςMarch of Tuscany
ΘρησκείαΡωμαιοκαθολική Εκκλησία[5]
Θρησκευτικό τάγμαΤάγμα του Αγίου Βενέδικτου
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΛατινικά[6]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητακαθολικός ιερέας
συγγραφέας[6]
καθολικός επίσκοπος (από 1099)
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΠάπας (1099–1118)[1]
καρδινάλιος (από 1073)[7]
Θυρεός
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφικά στοιχεία

Επεξεργασία

Ο Ρανιέριους γεννήθηκε στη Μπλέντα, κοντά στο Φορλί της Ρομάνια. Έγινε μοναχός στο Κλυνύ σε νεαρή ηλικία. Το 1073 χρίστηκε καρδινάλιος από τον Πάπα Γρηγόριο Ζ΄, του οποίου ήταν οπαδός. Εξελέγη Πάπας διαδεχόμενος τον Ουρβανό Β΄ στις 19 Αυγούστου 1099. Η θητεία του, η οποία διήρκεσε σχεδόν είκοσι χρόνια, θεωρείται εξαιρετικά μακρά για Πάπα του Μεσαίωνα. Ήταν αρκετά δυναμικός, κρίνοντας από την υπερίσχυσή του έναντι των κατ΄ αυτού εκλεγέντων τριών Αντιπαπών, καθώς και από τους αγώνες του εναντίον του Ερρίκου Α΄ της Αγγλίας και του Φιλίππου του Ωραίου της Γαλλίας.

Αντιδρώντας στην επιτυχία της Πρώτης Σταυροφορίας, ο Πασχάλης κήρυξε τη Σταυροφορία του 1101.[8] Κατά τη διάρκεια της μακράς διαμάχης του Παπισμού με τους αυτοκράτορες της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας για το θέμα του ορισμού των επισκόπων, ο Πασχάλης Β΄ συνέχισε με ζήλο την πολιτική του Γρηγορίου Ζ΄ υπέρ των παπικών προνομίων, αλλά με μερική μόνο επιτυχία. Ο Ερρίκος Ε΄, γιος του αυτοκράτορα Ερρίκου Δ΄, εκμεταλλεύτηκε τον αφορισμό του πατέρα του για να επαναστατήσει, φτάνοντας ακόμη και στο σημείο να ζητήσει από τον Πασχάλη Β΄ άφεση αμαρτιών για τη σχέση του με τον πατέρα του.[9] Στο θέμα όμως του ορισμού επισκόπων, ο Ερρίκος Ε΄ ήταν ακόμη πιο επίμονος στη διατήρηση του δικαιώματός του απότι ο Ερρίκος Δ΄ πριν από τον θάνατό του το 1106. Η αυτοκρατορική Δίαιτα στο Μάιντς κάλεσε τον Πασχάλη Β΄ να επισκεφθεί τη Γερμανία και να διευθετήσει το πρόβλημα τον Ιανουάριο του 1106, αλλά ο Πάπας στη Σύνοδο της Γκουαστάλλα (Οκτώβριος 1106) απλώς ανανέωσε την απαγόρευση ορισμού επισκόπων από τον Αυτοκράτορα.[10][11]

Την ίδια χρονιά έθεσε τέλος στην παρόμοια διαμάχη στην Αγγλία, στην οποίο είχε εμπλακεί ο Άνσελμος, αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρι, με τον βασιλιά Ερρίκο Α΄, διατηρώντας για τον εαυτό του το αποκλειστικό δικαίωμα να επιδίδει στον επίσκοπο το δαχτυλίδι και την ποιμαντορική ράβδο, αλλά αναγνωρίζοντας τον βασιλικό διορισμό σε περιπτώσεις εγκατάλειψης ευεργετημάτων και τον όρκο πίστης για τις προσωρινές κτήσεις. Ο Πασχάλης πήγε στη Γαλλία στα τέλη του 1106 για να ζητήσει τη μεσολάβηση του βασιλιά Φιλίππου Α΄ και του γιου του, Λουδοβίκου, στην αυτοκρατορική διαμάχη, αλλά επέστρεψε στην Ιταλία τον Σεπτέμβριο του 1107, με τις διαπραγματεύσεις του να μην έχουν φέρει αποτέλεσμα. Όταν ο Ερρίκος Ε΄ προέλασε με στρατό στην Ιταλία για να στεφθεί, ο Πάπας υπέγραψε μαζί του μια συμφωνία τον Φεβρουάριο του 1111, η οποία όριζε ότι πριν λάβει το αυτοκρατορικό στέμμα, ο Ερρίκος έπρεπε να παραιτηθεί από όλες τις αξιώσεις για ορισμό επισκόπων, ενώ ο Πάπας ανέλαβε να υποχρεώσει τους ιεράρχες και τους ηγούμενους της αυτοκρατορίας να αποκαταστήσουν όλα τα κοσμικά δικαιώματα και προνόμια που παρακρατούσαν από το στέμμα.[12] Έτσι έγιναν προετοιμασίες για τη στέψη στις 12 Φεβρουαρίου 1111, αλλά οι Ρωμαίοι εξεγέρθηκαν εναντίον του Ερρίκου και ο Γερμανός βασιλιάς αποσύρθηκε, παίρνοντας μαζί του τον Πάπα και την Κούρια.[11]

Μετά από 61 ημέρες σκληρής φυλάκισης, κατά τις οποίες απωθήθηκε και ο νορμανδικός στρατός του πρίγκιπα Ροβέρτου Α΄ της Κάπουα που είχε έρθει να τον σώσει, ο Πασχάλης Β΄ υποχώρησε και εγγυήθηκε την ανάληψη του θρόνου από τον αυτοκράτορα. Ο Ερρίκος Ε΄ στέφθηκε στη συνέχεια στον Άγιο Πέτρο στις 13 Απριλίου 1111 και, αφού έλαβε την υπόσχεση ότι δεν θα υπάρξει εκδίκηση για ό,τι είχε συμβεί, υποχώρησε πέρα ​​από τις Άλπεις. Ωστόσο, η παράταξη των «Ιλδεβραντίνων» αναγκάστηκε να αναλάβει δράση. Μια σύνοδος του Λατερανού που συνεκλήθη τον Μάρτιο του 1112 κήρυξε άκυρες τις παραχωρήσεις που αποσπάστηκαν με βία. Άλλη σύνοδος που πραγματοποιήθηκε στη Βιέννη τον Οκτώβριο του 1111 αφόρισε τον αυτοκράτορα και ο Πασχάλης Β΄ ενέκρινε τη διαδικασία.[13][11]

Ο Πάπας Πασχάλης Β΄ διέταξε την κατασκευή της βασιλικής του Σάντι Κουάτρο Κορονάτι πάνω στις στάχτες εκείνης που κάηκε κατά τη Νορμανδική λεηλασία της Ρώμης το 1084.[14] Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στη Γαλλία το 1106–1107, καθαγίασε την εκκλησία της Παναγίας στο Λα Σαριτέ-συρ-Λουάρ,[15] τη δεύτερη μεγαλύτερη εκκλησία στην Ευρώπη εκείνη την εποχή.

Ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Αλέξιος Α΄ Κομνηνός, μαθαίνοντας τα διατρέξαντα σχετικά με τη στέψη του Ερρίκου Ε΄, έγραψε επιστολή στους πολίτες της Ρώμης στην οποία τους συνέχαιρε για την αντίστασή τους και κατόπιν αυτοπροτεινόταν για το στέμμα και της Δυτικής Αυτοκρατορίας.[16] Παράλληλα προς αυτές του τις φιλοδοξίες κατέβαλε κάποιες προσπάθειες για να γεφυρώσει το σχίσμα μεταξύ της Ορθόδοξης και της Καθολικής Εκκλησίας, αλλά αυτές απέτυχαν, καθώς στα τέλη του 1112 ο Πασχάλης απαίτησε ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως να αναγνωρίσει το πρωτείο του Πάπα έναντι «όλων των εκκλησιών του Θεού σε όλο τον κόσμο». Αυτό ήταν κάτι που οι Ορθόδοξοι Πατριάρχες Νικόλαος Γραμματικός και Ιωάννης Αγαπητός δεν μπορούσαν να αποδεχτούν λόγω της αντίθεσης της πλειοψηφίας του κλήρου, των μοναχών και των λαϊκών.[17] Παρά ταύτα, το 1113 απέστειλε στην Κωνσταντινούπολη τον Αρχιεπίσκοπο Μεδιολάνων Πέτρο για διαπραγματεύσεις, οι οποίες όμως απέτυχαν.[18]

 
Η παπική βούλα Pie Postulatio Voluntatis του Πασχάλη Β΄, 1113

Στις 15 Φεβρουαρίου 1113 εξέδωσε τη βούλα Pie Postulatio Voluntatis.[19] Με αυτήν έθεσε υπό παπική προστασία και επικύρωσε ως θρησκευτικό τάγμα το Νοσοκομείο του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ, αργότερα γνωστό ως Ιωαννίτες Ιππότες και σήμερα γνωστό ως Κυρίαρχο Στρατιωτικό Τάγμα της Μάλτας. Επικύρωσε επίσης τις κτήσεις και τις δωρεές του τάγματος στην Ευρώπη και την Ασία και το απάλλαξε από κάθε εξουσία εκτός από αυτήν του Πάπα.[20]

Το 1116, ο Πασχάλης Β', κατόπιν εντολής του κόμη Ραμόν Μπερενγκέρ Γ' της Βαρκελώνης, εξέδωσε σταυροφορία για την κατάληψη της Ταρραγόνα.[21]

Προς το τέλος της θητείας του ξεκίνησαν νέα προβλήματα στην Αγγλία. Ο Πασχάλης Β΄ παραπονέθηκε το 1115 ότι πραγματοποιούνταν σύνοδοι και μετατίθονταν επίσκοποι χωρίς την άδειά του, και απείλησε τον Ερρίκο Α΄ με αφορισμό. Λέγεται ότι η Ματθίλδη της Τοσκάνης κληροδότησε όλες τις γαίες ιδιοκτησίας της στην Εκκλησία μετά τον θάνατό της το 1115, αλλά η δωρεά δεν αναγνωρίστηκε δημόσια στη Ρώμη ούτε διασώζεται κανένα έγγραφο της δωρεάς. Ο αυτοκράτορας Ερρίκος Ε΄ αμέσως διεκδίκησε τις γαίες της Ματθίλδης ως αυτοκρατορικά φέουδα και ανάγκασε τον Πάπα να φύγει από τη Ρώμη. Ο Πασχάλης Β΄ επέστρεψε μετά την αποχώρηση του αυτοκράτορα στις αρχές του 1118, αλλά πέθανε μετά από λίγες μέρες, στις 21 Ιανουαρίου 1118.[11]

Στον παπικό θρόνο διάδοχός του εξελέγη ο Πάπας Γελάσιος Β΄.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 διάφοροι συγγραφείς: (Ιταλικά) Enciclopedia dei Papi. 2000. pasquale-ii. Ανακτήθηκε στις 29  Ιανουαρίου 2023.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 διάφοροι συγγραφείς: «Dizionario Biografico degli Italiani». (Ιταλικά) Dizionario Biografico degli Italiani. 2014. papa-pasquale-ii. Ανακτήθηκε στις 29  Ιανουαρίου 2023.
  3. διάφοροι συγγραφείς: «Enciclopedia Treccani» (Ιταλικά) Ινστιτούτο της Ιταλικής Εγκυκλοπαίδειας. 1935. pasquale-ii-papa. Ανακτήθηκε στις 29  Ιανουαρίου 2023.
  4. 4,0 4,1 4,2 «Catholic-Hierarchy.org» (Αγγλικά) Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. raniero. Ανακτήθηκε στις 29  Ιανουαρίου 2023.
  5. «Catholic-Hierarchy.org» (Αγγλικά) Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. raniero. Ανακτήθηκε στις 12  Οκτωβρίου 2020.
  6. 6,0 6,1 (Ιταλικά) Mirabile: Digital Archives for Medieval Culture. SISMEL – Edizioni del Galluzzo.
  7. «Catholic-Hierarchy.org» (Αγγλικά) Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. raniero. Ανακτήθηκε στις 4  Φεβρουαρίου 2021.
  8. A History of the Crusades. Univ of Wisconsin Press. 1969. ISBN 978-0299048341. 
  9. McLaughlin, Megan (2010). Sex, Gender, and Episcopal Authority in an Age of Reform, 1000–1122. Cambridge University Press. σελ. 175. ISBN 978-0521870054. 
  10. Blumenthal, Uta-Renate (1988). The Investiture Controversy: Church and Monarchy from the Ninth to the Twelfth Century. University of Pennsylvania Press. σελ. 167. ISBN 978-0812213867. 
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3
      
    Μία ή περισσότερες προτάσεις από το προηγούμενο κείμενο ενσωματώνει κείμενο από έκδοση που είναι πλέον κοινό κτήμαHayes, Carlton Joseph Huntley (1911) «Paschal s.v. Paschal II.» στο: Chisholm, Hugh, επιμ. Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 20 (11η έκδοση) Cambridge University Press, σελ. 882 
  12. Loughlin, James (1911). Pope Paschal II στο Herbermann, Charles, Catholic Encyclopedia, τόμ. 11. 11. New York: Robert Appleton Company. Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2017. 
  13. «'Pope Paschal II'. New Catholic Dictionary. CatholicSaints.Info. 23 Αυγούστου 2013». 
  14. Webb, Matilda (2001). The Churches and Catacombs of Early Christian Rome: A Comprehensive Guide. T.J. International. σελ. 93. ISBN 978-1902210582. 
  15. Suger (Abbot). «De La Venue En France Du Pape Pascal II (1107) / Of Pope Paschal II's Travel to France (1107)» (στα Γαλλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2016. puis de Cluny à La Charité, où, au milieu d'un très grand concours d'archevêques, d'évêques et de moines, il dédia et consacra ce fameux monastère [...] 6) Le 9 mars 1107. Le monastère de la Charité-sur-Loire (Nièvre, arrondissement de Cosne) était un prieuré clunisien. 
  16. Παπαδόπουλος 1941-1948, σελίδες 386-387.
  17. Hussey, Joan Mervyn (1986). The Orthodox Church in the Byzantine Empire. Clarendon Press. σελίδες 170–171. ISBN 978-0198269014. 
  18. Παπαδόπουλος 1941-1948, σελίδες 387-388.
  19. «Piae postulatio voluntatis». Blessed Gerard. 11 Οκτωβρίου 2015. 
  20. Sire, H.J.A. (1996). The Knights of Malta. New Haven & London: Yale University Press. ISBN 978-0300055023. [Χρειάζεται σελίδα]
  21. Reilly, Bernard F. (1995). The Contest of Christian and Muslim Spain: 1031–1157. Blackwell Publishing. σελ. 177. ISBN 978-0631199649.