Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων

Το 2004 η UNESCO, με αφορμή την επιτυχία του Δικτύου των Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων,αποφάσησε να συνάψει ένα σύμφωνο συνεργασίας με το Δίκτυο ώστε να πραγματοποιήθει και στις άλλες Ηπείρους. Δημιουργήθηκε το αντίστοιχο Δίκτυο των Παγκόσμιων Γεωπάρκων με τη στήριξη της UNESCO και τη συμμετοχή όλων των Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων καθώς και γεωπάρκων της Κίνας και της Ιαπωνίας.

Διεθνές Δίκτυο Γεωπάρκων

Το 2015 το Δίκτυο των Παγκόσμιων Γεωπάρκων έλαβε νομική υπόσταση με τη μορφή Συνδέσμου. Η έδρα του βρίσκεται στο Παρίσι και είναι ο εταίρος της UNESCO στο νέο πρόγραμμα αναγνώρισης περιοχών που δημιούργησε το 2015. Σημαντικό είναι να αναφερθεί οτι για να αναγνωριστεί μια περιοχή ως Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO θα πρέπει να είναι μέλος και του Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων. Τα Παγκόσμιας αξίας Γεωπάρκα UNESCO οφείλουν να πληρούν υψηλά στάνταρ ποιότητας και να προσφέρουν υπηρεσιές, οι οποίες αξιολογούνται κάθε τέσσερα χρόνια μέσα από ένα αυστηρό πρωτόκολλο. Οι δραστηριότητες των Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων UNESCO επεκτάθηκαν σε όλο τον κόσμο και σήμερα συμμετέχουν σε αυτό 140 περιοχές από 37 χώρες.

Ευρωπαϊκό Δίκτυο Γεωπάρκων

Ευρωπαϊκό δίκτυο Γεωπάρκων

Με προτοβουλία της Ευρωπαικής Ένωσης,το 2000 ιδρύθηκε το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Γεωπάρκων (EGN - European Geoparks Network) [2]από τέσσερις αγροτικές περιοχές της Ευρώπης μέσω του προγράμματος LEADER. Ο οργανισμός έχει ως στόχο τη προστασία της γεωποικιλότητας, τη προώθηση της γεωλογικής κληρονομιάς στο ευρύ κοινό, καθώς και την υποστήριξη της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης στο τοπικό επίπεδο των Γεωπάρκων.

Γεωπάρκο Dunhuang Yardang στην Xinjiang, Δυτική Κίνα

Το Εθνικό Πάρκο Phong Nha Ke Bang, Κεντρικό Vietnam

Το γεωπάρκο της ΄Ανω Προβηγκίας, Γαλλία είναι το παλαιότερο της Ευρώπης

Η Βρετανία, η οποία κατέχει μακρόχρονη παράδοση στην προστασία των γεωπάρκων έχει καταγραψεί 20.000 θέσεις. Από αυτές, οι 2.000 είναι Θέσεις Ιδιαίτερου Επιστημονικού Ενδιαφέροντος ή Διεθνούς Σημασίας (Sites of Special Scientific Interest). Οι θέσεις αυτές τυγχάνουν κρατικής μέριμνας με σκοπό τη διατήρηση και προστασία τους από το κράτος. Ο αντίστοιχως Εθνικός Οργανισμός εποπτείας των θέσεων ονομάζεται English Nature, ενώ παρέχει παράλληλα υπηρεσίες στην Ουαλία, τη Σκοτία και την Ιρλανδία. Οι άλλες 18.000 Θέσεις έχουν θεωρηθεί ως Περιφερειακής Σημασίας (Regionally Important Sites) και γι' αυτό τη δικαιοδοσία τους έχει η περιφερειακή διοίκηση και οι τοπικές κοινωνίες.

Η Ολλανδία έχει πάνω από 800 καταγεγραμμένες γεω-θέσεις, από τις οποίες οι 118 θεωρούνται Εθνικές Θέσεις.

Η Σλοβενία αναφέρει ρητά στη νομοθεσία της,την υποχρέωση διατήρησης της γεωλογικής κληρονομιάς στο σύνολό της.

Η Νορβηγία αναγνωρίζει πάνω από 900 θέσεις διατήρησης γεωλογικής κληρονομιάς. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το παράδειγμα του Γεωπάρκου της Νορβηγίας Gea Norvegica, αφού υποβαθμίστηκε η γεωλογική του αξία από τη δημιουργία μιας μεγάλης πετρελαιοκηλίδας,η οποία προκλήθηκε από το ναυάγιο ενός εμπορικού πλοίου. Ωστόσο, το πρόβλημα λύθηκε αποτελεσματικά από την δυναμική παρέμβαση του φορέα διαχείρισης. Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, το παράδειγμα του Γεωμεταλλευτικού Πάρκου της Τοσκάνης. Πρόκειται για έναν βιώσιμο γεώτοπο, με γεωλογική κληρονομιά διεθνούς αξίας αλλά και με ιστορία βιομηχανικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέσω της γεωθερμίας.

Η Γαλλία κατέχει 148 φυσικά πάρκα (réserves naturelles), εκ των οποίων τα 11 είναι γεωλογικά (réserves naturelles géologiques). Το φυσικό γεωλογικό απόθεμα - γεωπάρκο της ΄Ανω Προβηγκίας (réserve naturelle géologique de Haute Provence) είναι το παλαιότερο, μεγαλύτερο και καλύτερα οργανωμένο στην Ευρώπη.Χαρακτηρίζεται για την εξαιρετική ποικιλία τοπίων και γεωλογικών σχηματισμών που παρουσιάζει και για τη γεωλογική ιστορία 300 εκατομμυρίων ετών. Πολλά ερευνητικά επιστημονικά και εκπαιδευτικά προγράμματα πραγμστοποιούνται στο πάρκο αυτό. Η υφιστάμενη υποδομή, το ανθρώπινο δυναμικό, το πληροφοριακό υλικό και οι υπηρεσίες ποιότητας επιτρέπουν την αξοποίησή του.

Τα κυριότερα Όργανα και Εταιρίες που έχουν εκφράσει το ενδιαφέρον τους για τη διατήρηση της γεωλογικής κληρονομιάς και των γεωτόπων στην Ευρώπη και τον κόσμο γενικότερα είναι η UNESCO, η Διεθνής Ένωση Γεωλογικών Επιστημών (IUGS), η ProGEO, το Δίκτυο των Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων, η GeoSEE Task Force και το Συμβούλιο της Ευρώπης.

Γεωπάρκο Naturtejo στην Πορτογαλία

α/α	Ονομασία Γεωπάρκου	Χώρα
1	Γεωπάρκο Ανω-Προβηγκίας (Haute-Provence)	Γαλλία
2	Γεωπάρκο Vulkaneifel	Γερμανία
3	Γεωπάρκο νήσου Λέσβου	Ελλάδα
4	Πολιτιστικό Πάρκο Maestrazgo	Ισπανία
5	Φυσικό Πάρκο Ψηλορείτη Κρήτης	Ελλάδα
6	Γεωπάρκο TERRA.vita	Γερμανία
7	Γεωπάρκο Copper Coast	Ιρλανδία
8	Παγκόσμιο Γεωπάρκο Marble Arch Caves	Ιρλανδία
9	Γεωπάρκο Madonie	Ιταλία
10	Γεωπάρκο Rocca di Cerere	Ιταλία
11	Γεωπάρκο Steirische Eisenwurzen	Αυστρία
12	Γεωπάρκο Bergstrasse-Odenwald	Γερμανία
13	Ευρωπαϊκό Γεωπάρκο North Pennines AONB	Ηνωμένο Βασίλειο
14	Περιφερεικό Φυσικό Πάρκο Luberon	Γαλλία
15	Γεωπάρκο North West Highlands	Σκωτία, Ην. Βασίλειο
16	Γεωπάρκο Swabian Albs	Γερμανία
17	Γεωπάρκο Harz. Ostfalen	Γερμανία
18	Γεωπάρκο Hateg Country Dinosaurs	Ρουμανία
19	Πάρκο Del Beigua	Ιταλία
20	Γεωπάρκο Fforest Fawr	Ηνωμένο Βασίλειο
21	Παράδεισος Βοημίας (Bohemian Paradise)	Τσεχία
22	Φυσικό Πάρκο Cabo de Gata – Nijar	Ισπανία, Ανδαλουσία
23	Γεωπάρκο Naturtejo	Πορτογαλία
24	Γεωπάρκο Subbeticas	Ισπανία, Ανδαλουσία
25	Γεωπάρκο Sobrarbe	Ισπανία, Αραγκόν
26	Γεωπάρκο Gea Norvegica	Νορβηγία
27	Γεωλογικό, Μεταλλευτικό Πάρκο Σαρδηνίας	Ιταλία
28	Γεωπάρκο Papuk	Κροατία
29	Γεωπάρκο Αγγλικής Riviera	Ηνωμένο Βασίλειο
30	Φυσικό Πάρκο Adamello Brenta	Ιταλία
31	Γεωπάρκο GeoMôn	Ουαλία – Ηνωμένο Βασίλειο
32	Γεωπάρκο Arouca	Πορτογαλία
33	Γεωπάρκο Geopark	Σκωτία, Ην. Βασίλειο
34	Γεωπάρκο Χελμού -Βουραϊκού	Ελλάδα
35	Γεωπάρκο Novohrad – Nograd	Ουγγαρία-Σλοβακία
36	Γεωπάρκο Magma	Νορβηγία
37	Γεωπάρκο Basque Coast	Ισπανία
38	Φυσικό Πάρκο Cilento e Vallo di Diano	Ιταλία
39	Γεωπάρκο Rokua	Φινλανδία
40	Μεταλλευτικό Πάρκο Τοσκάνης (Tuscan)	Ιταλία
41	Γεωπάρκο Βίκου-Αώου	Ελλάδα
42	Γεωπάρκο Muskau Arch	Γερμανία-Πολωνία
43	Φυσικό Πάρκο Sierra Norte de Sevilla	Ισπανία
44	Burren and Cliffs of Moher	Ιρλανδία
45	Γεωπάρκο Katla	Ισλανδία
46	Γεωπάρκο Massif des Bauges	Γαλλία
47	Apuan Αλπεις	Ιταλία
48	Villuercas-Ibores-Jara	Ισπανία
49	Γεωπάρκο Carnic Alps	Αυστρία
50	Γεωπάρκο Chablais	Γαλλία
51	Γεωπάρκο Κεντρικής Καταλονίας (Central Catalunya)	Ισπανία
52	Γεωπάρκο Bakony-Balaton	Ουγγαρία
53	Γεωπάρκο Αζορών (Azores)	Πορτογαλία
54	Karavanke/Karawanken	Σλοβενία & Αυστρία
55	Γεωπάρκο Idrija	Σλοβενία
56	Γεωπάρκο Hondsrug	Ολλανδία
57	Γεωπάρκο Sesia - Val Grande	Ιταλία
58	Γεωπάρκο Kula	Τουρκία
59	Γεωπάρκο Molina and Alto Tajo	Ισπανία
60	Γεωπάρκο El Hierro	Ισπανία
61	Monts d’Ardèche	Γαλλία
62	Erz der Alpen	Αυστρία
63	Γεωπάρκο Odsherred	Δανία
64	Γεωπάρκο Terras de Cavaleiros	Πορτογαλία
65	Γεωπάρκο Νησιών Lanzarote and Chinijo	Ισπανία
66	Παγκόσμιο Γεωπάρκο Reykjanes	Ισλανδία
67	Γεωπάρκο Pollino	Ιταλία
68	Γεωπάρκο Σητείας Κρήτης	Ελλάδα
69	Γεωπάρκο Τροόδου	Κύπρος

Ελληνικό Δίκτυο Γεωπάρκων

Το απολιθωμένο δάσος της Λέσβου, μέλος τόσο του Ευρωπαϊκού όσο και του Παγκοσμίου δικτύου Γεωπάρκων

Στην Ελλάδα, 5 είναι τα επίσημα αναγνωρισμένα Γεωπάρκα:

1. Απολιθωμένο δάσος της Λέσβου (2000): Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα απολιθωμένα δάση στον κόσμο.Η έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα δημιούργησε, εκτός από λάβα, πυροκλαστικά υλικά και ηφαιστειακή σποδό (στάχτη). Η χλωρίδας της περιοχής καλήφθηκε πολύ σύντομα ενώ παράλληλα απομόνωσε τα οργανικά της υλικά από την ατμόσφαιρα.
2. Φυσικό Πάρκο Ψηλορείτη (2001):Ιδρύθηκε το 2001 από την εταιρία Α.Κ.Ο.Μ.Μ. – Ψηλορείτης Αναπτυξιακή Α.Ε. Ο.Τ.Α. με την επιστημονική υποστήριξη του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης.Η πλούσια γεωποικιλότητά του το έκανε να ενταχθεί άμεσα στο Δίκτυο Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων και στο Δίκτυο Παγκόσμιων Γεωπάρκων της UNESCO. Η ενεργή συμμετοχή του στις παγκόσμιες προσπάθειες προστασίας και ανάδειξης του περιβάλλοντος τόσο φυσικής αλλά και πολιτιστικής κληρονομιάς και βιώσιμης τοπικής ανάπτυξης, το έχουν κάνει να ξεχωρίζει τα τελευταία χρόνια.
3. Εθνικό Πάρκο Χελμού Βουραικού (2009)[3]:Η Αρχειοθετήθηκε 2021-11-13 στο Wayback Machine. ανακήρυξή του ως Εθνικό Πάρκο έχει ως βασικό σκοπό τη προστασία, διατήρηση και διαχείριση της φύσης και του τοπίου. Τα χερσαία και τα υδάτινα τμήματα της περιοχής «ορεινός όγκος Χελμού – φαράγγι Βουραϊκού ποταμού» διακρίνονται για την βιολογική, οικολογική, αισθητική, επιστημονική, γεωμορφολογική και παιδαγωγική τους αξία.
4. Εθνικός Δρυμός Βίκου-Αώου (2010): Βρίσκεται στο Ζαγόρι της Ηπείρου. Επισήμως ανακηρύχθηκε ως εθνικός δρυμός το 1973.Συνορεύει με τον Εθνικό Δρυμό Πίνδου-Βάλλια Κάλντα. Έχει διακριθεί για τις έντονες εναλλαγές στο φυσικό τοπίο, οι οποίες περιλαμβάνουν κατάφυτες πυκνές εκτάσεις και απότομους γκρεμούς.
5. Γεωπάρκο Σητείας (Κρήτη)[4]: Αρχειοθετήθηκε 2021-11-12 στο Wayback Machine. Η θέση του στο ανατολικό άκρο του νησιού, επέτρεψε την ανταλλαγή ειδών από τη Μικρά Ασία. Το έντονα ξηροθερμικό κλίμα που επικρατεί στην περιοχή, δημιούργησε ένα μωσαϊκό οικοτόπων και οικοσυστημάτων, όπως το φοινικόδασος του Βάι, μοναδικά για την περιοχή της Μεσογείου και του κόσμου γενικότερα.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

1. «Ελληνικά γεωπάρκα»
2. «Γεώτοποι και Γεωπάρκα. Τοπία Γεωτουρισμού και ανάδειξης της γεωποικιλότητας».
3. «Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Γεωπάρκων».
4. «Η Γεωκληρονομιά της Ελλάδας, http://igmegeoheritage.weebly.com».
5. «Το πλαίσιο ανάδειξης και Προστασίας των Γεωτόπων».
6. «Εθνική Πολιτική διατήρησης γεωλογικής κληρονομιάς;».
7. «new-unesco global geoparks»
8. «Γεωπάρκο Σιτιάς»
9. «Ψηλορίτης Γεωπάρκο»
10. «Οδηγός ελληνικών γεωπάρκων»
11. Γεωπάρκο Γρεβενών Τηθύος: ένας χρόνος μετά...
12. Βίκου»
13. At a GEOPARK, Every Day is Earth Day!
14. Ελλάδος»