Το Παλάτι της Δάφνης ήταν ένα από τα σημαντικότερα κτήρια του συγκροτήματος του Μεγάλου Παλατιού της Κωνσταντινούπολης, πρωτεύουσας της Ρωμανίας. Σύμφωνα με τον Γεώργιο Κωδινό, πήρε το όνομά του από ένα άγαλμα της νύμφης Δάφνης, το οποίο ήρθε από τη Ρώμη. [1] Η ακριβής διάταξη και η εμφάνιση του ανακτόρου είναι ασαφής, καθώς βρίσκεται κάτω από το τζαμί του σουλτάνου Αχμέτ και τα μόνα στοιχεία που σώζονται προέρχονται από γραπτές πηγές. [2] Ο Τζόναθαν Μπάρντιλ, ωστόσο έχει προτείνει ότι το περιστύλιο με ψηφιδωτά, που γειτνιάζει με μία αψιδωτή αίθουσα, το οποίο ανασκάφηκε από τον Γουόλκερ Τραστ το 1935-7 και το 1952-4, θα μπορούσε να είναι ο Αυγουσταίος του Ανακτόρου της Δάφνης. [3]

Παλάτι της Δάφνης
Χάρτης
Είδοςανάκτορο
Αρχιτεκτονικήβυζαντινή αρχιτεκτονική
Γεωγραφικές συντεταγμένες41°0′22″N 28°58′34″E
ΧώραΤουρκία
Κάτοψη της Αυτοκρατορικής περιφέρειας της Κωνσταντινούπολης με το συγκρότημα των παλατιών.

Ιστορία και περιγραφή Επεξεργασία

Η Δάφνη ανήκε στην πρώιμη οικοδομική φάση του συγκροτήματος των ανακτόρων, εκείνης του Κωνσταντίνου Α΄ -που ανοικοδόμησε την πόλη του Βυζαντίου και την κατέστησε νέα του πρωτεύουσα, τη Νέα Ρώμη- καθώς και των αμέσων διαδόχων του. [2] Ο Ιουστίνος Β΄ (β. 565-568) επέκτεινε το αρχικό κτίριο, το οποίο παρέμεινε ο κύριος τόπος διαμονής για τους Αυτοκράτορες μέχρι τον 8ο αιώνα. Το παλάτι σχηματίστηκε από ένα σύνολο αιθουσών για τελετές και κτηρίων για κατοικίες, που βρισκόταν στο δυτικότερο τμήμα του Αυτοκρατορικού συγκροτήματος ανακτόρων, δίπλα στον Ιππόδρομο και συνδεόταν με το εκεί Αυτοκρατορικό θεωρείο (Κάθισμα) μέσω μίας κλίμακας. [4] Αυτό το συγκρότημα περιλάμβανε το κτήριο διαμονής Κοιτών (υπνοδωμάτιο) της κύριας Δάφνης, το Οκτάγωνον και το παρεκκλήσιο του Αγίου Στεφάνου, [5] που έκτισε π. το 421 η Αυγούστα Πουλχερία για να στεγάσει την δεξιά χείρα του αγίου. [6] Η Δάφνη συνδέθηκε με την αίθουσα (τρίκλινο) του Αυγουσταίου (να μην συγχέεται με την πλατεία Αυγουσταίον), επίσης ένα από τα παλαιότερα μέρη του Αυτοκρατορικού παλατιού. Ήταν επίσης γνωστό με το όνομα Στέψιμον, επισημαίνοντας τη αρχική λειτουργία του ως αίθουσας στέψης των ανακτόρων, έναν ρόλο που διατήρησε (ειδικά για τις στέψεις Αυτοκρατειρών και Αυτοκρατορικών γάμων) ως ένα βαθμό μέχρι τη μέση Μεσαιωνική περίοδο. [7] Με τη σειρά του, το Αυγουσταίον συνδέθηκε με το μεταγενέστερο ανάκτορο του Τρικόγχου και την αίθουσα του Κονσιστορίου. [8] Δύο ακόμη παρεκκλήσια, αφιερωμένα στην Παναγία και την Αγία Τριάδα, βρίσκονταν επίσης στο νότιο τμήμα του συγκροτήματος της Δάφνης. [9]

Κατά τους 9ο-10ο αι. το κέντρο της Αυλικής ζωής και των τελετών μετακινήθηκε προς τα νότια, προς το Παλάτι του Βουκολέοντα και τις οικοδομές για τελετές γύρω από τον Χρυσοτρίκλινο. Παρόλο που η Δάφνη συνέχισε να εμφανίζεται στις Αυτοκρατορικές τελετές, ωστόσο -όπως περιγράφεται στο Περί βασιλείου τάξεως από τον Κωνσταντίνο Ζ΄ Πορφυρογένετο- η πτώση τού κύρους και τής χρήσης της αποδεικνύεται σαφώς από το γεγονός ότι, όταν ο Αυτοκράτορας Νικηφόρος Β΄ Φωκάς (β. 963–969 ) περιέβαλε το παλάτι με νέα τείχη, το συγκρότημα Δάφνη δεν περιλαμβανόταν σε αυτά. [2] Μετά τον 11ο αιώνα η Δάφνη φαίνεται ότι περιέπεσε σε εγκατάλειψη και σταδιακή ερήμωση, μία διαδικασία που επιδεινώθηκε από τη λεηλασία των εναπομεινουσών οικοδομημάτων για μέταλλα και αρχιτεκτονικά στοιχεία από τη Λατινική αυτοκρατορία (1204–1261).

Βιβλιογραφικές αναφορές Επεξεργασία

  1. Paspates (2004), p. 227
  2. 2,0 2,1 2,2 Westbrook (2007)
  3. Bardill, Jonathan (1999). «The Great Palace of the Byzantine Emperors and the Walker Trust Excavations». Journal of Roman Archaeology 12: 216–230. doi:10.1017/S1047759400017992. 
  4. Kazhdan (1991), p. 869
  5. Paspates (2004), p. 229–233
  6. Maguire (2004), p. 57
  7. Maguire (2004), pp. 59–60
  8. Paspates (2004), p. 233–235
  9. Paspates (2004), p. 236–237

Πηγές Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία