Επιτραχήλιο

(Ανακατεύθυνση από Πετραχήλι)


Το επιτραχήλιο είναι άμφιο του ιερέα και του επισκόπου στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

Επίσκοπος με επιτραχήλιο
Επιτραχήλιο

Περιγραφή Επεξεργασία

Στη μορφή είναι σαν το οράριο, αλλά έχει και τα δύο άκρα εμπρός. Φοριέται στο λαιμό, εξ' ου και η ονομασία του (επί+τράχηλος).

Συμβολίζει τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, που κατεβαίνει από επάνω. Γι' αυτό, ο ιερωμένος που το ενδύεται λέει: «Ευλογητός ο Θεός, ο εκχέων την χάριν αυτού επί τους ιερείς αυτού, ως μύρον επί κεφαλής, το καταβαίνον επί πώγωνα, τον πώγωνα του Ααρών, το καταβαίνον επί την ώαν του ενδύματος αυτού· πάντοτε νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν». Τα κρόσσια που υπάρχουν στο κάτω άκρο του συμβολίζουν τις ψυχές των ανθρώπων του ποιμνίου τους, για τις οποίες είναι υπεύθυνοι και θα λογοδοτήσουν κατά την ημέρα της Κρίσεως. Χωρίς το επιτραχήλιο δεν μπορεί να τελεστεί καμία ιεροπραξία.

Αποκλειστικό προνόμιο να φοράει δεύτερο επιτραχήλιο σύμφωνα με την παράδοση, έχει ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας. Φοριέται πάνω από τον Σάκκο και κάτω από το Ωμοφόριο, και συνήθως είναι περίτεχνα διακοσμημένο με αναπαραστάσεις αγίων. Ονομάζεται κριτάτον επειδή δόθηκε στον Πατριάρχη τιμητικά, αφού κλήθηκε να λύσει ένα εκκλησιαστικό πρόβλημα που είχε προκύψει στην περιοχή του Ιλλυρικού, το οποίο αδυνατούσαν να λύσουν οι Πατριάρχες της Ρώμης και της Κωνσταντινουπόλεως.

Η λέξη επιτραχήλιο είναι διαδεδομένη στη δημοτική με την παρεφθαρμένη της μορφή «πετραχήλι», απαντώμενη και στην έκφραση «τάζω λαγούς με πετραχήλια».