Πολιτικό φάσμα είναι ο τρόπος με τον οποίο απεικονίζεται το σύνολο των πολιτικών πεποιθήσεων, τοποθετώντας τις σε ένα διάγραμμα ενός ή περισσότερων αξόνων, που συμβολίζουν ανεξάρτητες πολιτικές μεταβλητές. Η πιο συνηθισμένη μέθοδος είναι ο οριζόντιος άξονας (δεξιά-αριστερά), εμπνευσμένος από τον τρόπο διανομής εδρών κατά την Γαλλική Επανάσταση. Σύμφωνα με αυτή την λογική δύο διαστάσεων, ο Κομμουνισμός και ο Σοσιαλισμός παραδοσιακά τοποθετούνται κοντά στο αριστερό άκρο, σε αντίθεση με τον Φασισμό και τον Συντηρητισμό στο δεξιό. Ο όρος Φιλελευθερισμός (liberalism), καθώς χρησιμοποιήθηκε ιστορικά με διάφορες σημασίες που αντιστοιχούν άλλοτε σε αριστερές (ή/και προοδευτικές/ριζοσπαστικές) και άλλοτε σε δεξιές (ή/και συντηρητικές) πεποιθήσεις, τοποθετείται συνήθως συνοδευόμενος από επιπλέον προσδιορισμό («κοινωνικός φιλελευθερισμός», «συντηρητικός φιλελευθερισμός», κ.ο.κ.).

Μια από τις διάφορες εκδοχές διδιάστατης απεικόνισης του πολιτικού φάσματος. Κάθετος άξονας ΙΣΟΤΗΤΑ, οριζόντιος άξονας ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ. Διαγώνια βρίσκεται ο άξονας ΑΡΙΣΤΕΡΑ-ΔΕΞΙΑ.
Μια δεύτερη εκδοχή του πολιτικού φάσματος η οποία βασίζεται στη θεωρία των πετάλων

Ερευνητές έχουν τονίσει ότι ο οριζόντιος άξονας είναι συχνά ανεπαρκής για να απεικονίσει σωστά το σύνολο των πολιτικών πεποιθήσεων και συχνά εμπεριέχεται και επιπρόσθετος κάθετος άξονας. Με αυτή τη λογική, σε ένα φάσμα δύο διαστάσεων, υπάρχει μεγαλύτερη ευχέρεια επιλογής θέσεων καθώς υπολογίζονται και οι θέσεις κάθε πολιτικής παράταξης σε επί μέρους θέματα, όπως η οικονομία και η κοινωνική πρόνοια.

Πηγές Επεξεργασία

  • Yves Meny: Συγκριτική Πολιτική, Εκδόσεις Παπαζήση