Πολιτισμός στη μετακομμουνιστική Πολωνία

Με την πτώση του κομμουνισμού, ο πολωνικός πολιτισμός και κοινωνία ξεκίνησε μια διαδικασία βαθειάς μεταμόρφωσης [ασαφές], που χαρακτηρίστηκε από την επιστροφή της δημοκρατίας και την ανάπλαση της κοινωνίας των πολιτών[ασαφές]. Μετά το 1989, οι κρατικοί έλεγχοι τελείωσαν και εισήχθησαν οι ριζικές οικονομικές αλλαγές. Η εισροή νέων αισθητικών και κοινωνικών ιδεών[εκκρεμεί παραπομπή] συνοδεύτηκε από τις δυνάμεις της δυτικής αγοράς. Για μια γενιά καταξιωμένων συγγραφέων οι στόχοι και οι ηθικές αναζητήσεις της παρέμειναν οι ίδιοι όπως και την προηγούμενη περίοδο[εκκρεμεί παραπομπή]. Η πρώτη δεκαετία της ελευθερίας έφερε κυρίως περικοπές στη χρηματοδότηση των πολιτιστικών ιδρυμάτων και την αιγίδα, αναγκάζοντας την αυτοβιωσιμότητα σε μια συχνά αχαρτογράφητη περιοχή. Η λογοτεχνία, ο κινηματογράφος, οι εικαστικές τέχνες, το θέατρο και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης παρέμειναν εστιασμένα στην ενεργό συμμετοχή τους στη δημόσια ζωή[ασαφές].[1][2][3]

Ιστορικό υπόβαθρο

Επεξεργασία

Η πολωνική λογοτεχνία περιλαμβάνει πολλούς διάσημους ποιητές και συγγραφείς που ασχολήθηκαν με θέματα που σχετίζονται με το σήμερα: Γιαν Κοχανόφσκι, Άνταμ Μιτσκιέβιτς, Μπολέσουαφ Πρους, Γιούλιους Σουοβάτσκι, Βίτολντ Γκομπρόβιτς, Στανίσουαφ Λεμ και Ρίσαρντ Καπουστσίνσκι. Οι συγγραφείς Χένρικ Σιενκιέβιτς, Βουαντίσουαφ Ρέιμοντ, Τσέσλαφ Μίλος και Βισουάβα Σιμπόρσκα έχουν κερδίσει ο καθένας το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Τα γεγονότα που διαμόρφωσαν τον πολωνικό πολιτισμό στην αρχή της μετακομμουνιστικής περιόδου ξεκίνησαν το 1976. Οι διαδηλώσεις του 1976 έδωσαν αφορμή για τις υπόγειες εκδόσεις σε άνευ προηγουμένου κλίμακα. Ήταν η αληθινή αρχή μιας νέας λογοτεχνικής γνώσης στην Πολωνία.[1] Μεταξύ 1976 και 1989, το λεγόμενο Drugi obieg (η Δεύτερη Κυκλοφορία, όρος που χρησιμοποιείται συνήθως στον παράνομο τύπο της Πολωνίας κατά τη διάρκεια του στρατιωτικού πραξικοπήματος), δημοσίευσε τον εκπληκτικό αριθμό των 5.000 τακτικών ενημερωτικών δελτίων και περιοδικών πλήρους μεγέθους, συμπεριλαμβανομένων περίπου 7.000 βιβλίων.[4]

 
Ο Κσίστοφ Κιεσλόφσκι στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας, 1994

Η παπική εκλογή του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β΄ το 1978 είχε εξίσου βαθύ αντίκτυπο στην κοινωνία [εκκρεμεί παραπομπή]. Δύο χρόνια αργότερα, ο Τσέσλαφ Μίλος, ο οποίο ήταν στη μαύρη λίστα, τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας[5] και το κίνημα Αλληλεγγύη γεννήθηκε μετά από ένα κύμα μαζικών απεργιών ενάντια στον ολοκληρωτισμό, τη φτώχεια και τα μέτρα λιτότητας. Σχεδόν κάθε Πολωνός καλλιτέχνης και συγγραφέας συμμετείχε στο κίνημα και –με τη μια ή την άλλη μορφή– υπέστη τις συνέπειες της στρατιωτικής καταστολής του Δεκεμβρίου του 1981.[1] Μετά από αυτό –όπως στις ταινίες του Κσίστοφ Κιεσλόφσκι (Δίχως τέλος, 1985 - Δεκάλογος, 1989) – η απλή φυσική ύπαρξη δεν ήταν πλέον ανεκτή.[ασαφές][6] Εν τω μεταξύ, ο παράνομος τύπος άκμασε, υποστηρίχθηκε οικονομικά μέσω γενναιόδωρων δωρεών από τη Δύση[4] και οι έρευνες για τη φύση του νόμου και της ηθικής συνεχίστηκαν.

Η περίοδος 1976–89 παρείχε την απαραίτητη πνευματική και αισθητική βάση πάνω στην οποία θεμελιώθηκε ο πολωνικός μεταμοντερνισμός στις τέχνες και τη λογοτεχνία,[7] εν μέρει εμπνευσμένη από τα ευρέως δημοφιλή έργα των Στανίσουαφ Ιγκνάτσι Βιτκιέβιτς, Βίτολντ Γκομπρόβιτς και Κάρολ Ιζικόφσκι.[8] Οι μεταβάσεις που ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1990 συνεχίστηκαν καθ΄ όλη τη διάρκεια των αρχών του 21ου αιώνα.[1]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Wlodzimierz Bolecki (2004). 1989 in Poland: Continuity and Caesura. John Benjamins Publishing. σελίδες 51–54. ISBN 9027234523. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2013. 
  2. Prof. Justyna Beinek. «Post-Communist Polish Culture (1989-Present)» (PDF). Topics in Polish Literature and Culture (Slav-P365/565). Indiana University. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF file, direct download 66 KB) στις 24 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2013. 
  3. Ministry of Foreign Affairs (2008–2011). «Visual Arts». Experience Poland » Culture » Visual Arts (στα Πολωνικά). Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Poland. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2013. 
  4. 4,0 4,1 Alicja Wancerz-Gluza (26 Ιουλίου 2005). «Wolność w podziemiu». „Solidarność” a systemowe przekształcenia Europy Środkowo-Wschodniej. Ośrodek KARTA, Βαρσοβία. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (DOC document, direct download) στις 7 Αυγούστου 2013. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2013. 
  5. Richard Ned Lebow· Wulf Kansteiner (30 Αυγούστου 2006). 1980–1989: Unraveling and Tearing. Duke University Press. σελίδες 191–. ISBN 0822388332. Ανακτήθηκε στις 20 Μαρτίου 2013. 
  6. J.A.A. Purves (22 Μαΐου 2012). «The Decalogue by Krzysztof Kieślowski (1989) - film review». Redemptio Sehnsucht. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2013. There is a ... deeper meaning to be found in our human lives... Attempting to place that meaning where it cannot be found will only lead to utter despair. This is why Kieślowski's The Decalogue is so special. 
  7. Eugeniusz Górski (13 Φεβρουαρίου 2009). «From 'Socialist' to Postmodern Pluralism in Poland». Chapter 7. The Council for Research in Values and Philosophy (RVP). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (WebCite query) στις 13 Απριλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2013. 
  8. Halina Janaszek-Ivaničková (1997). Postmodernism in Poland. John Benjamins Publishing. σελίδες 423–427. ISBN 9027234450. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2013.