Σύμφωνα με το ισχύον ελληνικό εκκλησιαστικό δίκαιο, ο αφορισμός, που οι απαρχές του ανάγονται στους βυζαντινούς χρόνους, είναι ποινή που επιβάλει η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος[1] σε ένα χριστιανό, όταν παρεκτρέπεται από τις θρησκευτικές δοξασίες κατά τέτοιο τρόπο ώστε να προκαλεί σκάνδαλο στη κοινωνία των χριστιανών αφού προηγουμένως κληθεί να αποκηρύξει τις ιδέες του, αποκλείοντάς τον από τη συμμετοχή στις λατρευτικές τελετές και και τα Μυστήρια.

Λεκτικό Επεξεργασία

Ο Άγγελος Βλάχος μας παραδίδει το λεκτικό του αφορισμού του Ανδρόνικου του Κομνηνού όταν ο Πατριάρχης Βασίλειος Καματηρός, παιδικός φίλος και ευνοούμενος άλλοτε του Ανδρονίκου, για να κολακέψει τον νέο βασιλέα (Ισαάκιο Β' Άγγελο) αφώρισε τον νεκρό. Από τον άμβωνα ψηλά της Μεγάλης Εκκλησίας φώναξε:

«Κατηραμένος ἔστω καί ἂλυτος καί τυμπανιαῖος. Οι λίθοι καί οἱ σίδηροι λυθήσονται αὐτός δέ μηδαμῶς. Κλῆρος αὐτοῦ ἔστω ἡ λέπρα τοῦ Γιεζή καί ἡ ἀγχόνη τοῦ Ιούδα. Στέκων εἴη καί τρέμων ἐν τη γεέννῃ ὡς ὁ Κάϊν έως οὖ μεταγνῷ».[2]

Τελετουργικό Επεξεργασία

Το τελετουργικό μάς το παρέχει ο Γεώργιος Σεφέρης στο χειρόγραφο Σεπ. ΄41:

«Έφτασα στην Αθήνα τον καιρό που άρχιζε ο μεγάλος Διχασμός. Δεν πρόφτασα να νιώσω μήτε αγάπη μήτε υπόληψη για τον Κωνσταντίνο. Έπειτα ήρθαν τα "Νοεμβριανά"... Θυμάμαι τ΄απομεσήμερο που είδα, από ένα παράθυρο της οδού Μπουμπουλίνας,[τι σύμπτωση μια και η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα είχε αφορισθεί] το ελεεινό θέαμα του όχλου με δεσποτάδες και παπάδες που κουβαλούσαν πέτρες για τ΄ ανάθεμα του Βενιζέλου [Δεκέμβριος 1916]· την αηδία που μ΄ έπνιγε στο Πολύγωνο, μπροστά στο φριχτό μνημείο με τα κερατοφόρα καύκαλα από τραγιά στην κορυφή του... Ήτανε πράγματα που δεν καταλάβαινα. Και τώρα ακόμη που πέρασαν τα χρόνια και ξεβίδωσα πολλές φορές το μηχανισμό του ανθρώπου και του Έλληνα, μπορεί να βρίσκω εξηγήσεις αλλά δεν απολυτρώθηκα ολωσδιόλου από την κατάντια εκείνη».[3]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Κωνσταντίνος Βαβούσκος, Ελληνικό Εκκλησιαστικό Δίκαιο, σ. 223, 1970
  2. Άγγελος Σ.Βλάχος, Οι τελευταίοι γαληνότατοι, σ. 17 ISBN 960-05-0350-8, Βιβλιοπωλείον της Εστίας 2000
  3. Έλληνες ποιητές «Γιώργος Σεφέρης», σ. 17 εκδόσεις Ίκαρος ISBN 978-960-475-988-0
 Το παρόν λήμμα αναφέρεται στο ισχύον ελληνικό εκκλησιαστικό δίκαιο.