Βικιπαίδεια

Ροντέο

Το ροντέο είναι ανταγωνιστικό ιππικό άθλημα που προέκυψε από τις εργασιακές πρακτικές της κτηνοτροφίας βοοειδών στην Ισπανία και το Μεξικό, με επέκταση σε ολόκληρη την Αμερική και σε άλλα έθνη. Αρχικά βασίστηκε στις δεξιότητες που απαιτούνταν από τους εργαζόμενους βακέρο και αργότερα, τους καουμπόηδες, σε αυτό που σήμερα είναι οι δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες, ο δυτικός Καναδάς και το βόρειο Μεξικό. Σήμερα, είναι ένα αθλητικό γεγονός που περιλαμβάνει άλογα και άλλα ζώα, σχεδιασμένο για να δοκιμάσει την ικανότητα και την ταχύτητα των καουμπόηδων. Τα επαγγελματικά ροντέο αμερικάνικου τύπου περιλαμβάνουν γενικά τα ακόλουθα γεγονότα: πιάσιμο με σχοινί, ομαδικό πιάσιμο με σχοινί, πιάσιμο ταύρου από τα κέρατα, ιππασία με σέλα, ιππασία χωρίς σέλα, καβάλημα ταύρων και στίβος με βαρέλια. Τα γεγονότα χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες: τα συμβάντα χωρίς χρονομέτρηση και τα χρονομετρημένα γεγονότα. Ανάλογα με τον οργανισμό και την περιοχή, άλλα γεγονότα όπως το κόψιμο σχοινιού, το δέσιμο της κατσίκας και την κάμψη στύλου μπορεί επίσης να αποτελούν μέρος ορισμένων ροντέο. Ο «πρώτος δημόσιος διαγωνισμός καουμπόηδων στον κόσμο» διεξήχθη στις 4 Ιουλίου 1883, στο Πέκος του Τέξας, μεταξύ του οδηγού βοοειδών Τραβ Γουίντχαμ και του Μοργκ Λίβινγκστον.[1]

Καουμπόης σε καβάλημα ταύρου.

Το αμερικανικό ροντέο, ιδιαίτερα δημοφιλές σήμερα σε όλες τις δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες, και στην καναδική επαρχία της Αλμπέρτα, είναι το επίσημο κρατικό άθλημα του Ουαϊόμινγκ, της Νότιας Ντακότα και του Τέξας. Η εμβληματική σιλουέτα ενός «Αναβάτη και Αλόγου» είναι ένα ομοσπονδιακό και κρατικό σήμα κατατεθέν της Πολιτείας του Ουαϊόμινγκ.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα επαγγελματικά ροντέο διέπονται και εγκρίνονται από την Επαγγελματική Ένωση Καουμπόηδων Ροντέο και την Επαγγελματική Ένωση Γυναικών Ροντέο, ενώ άλλες ενώσεις διέπουν διάφορα παιδικά, γυμνασιακά, κολεγιακά και άλλα ερασιτεχνικά ή ημιεπαγγελματικά ροντέο. Υπάρχουν επίσης ενώσεις για ιθαγενείς Αμερικανούς και άλλες μειονοτικές ομάδες. Η παραδοσιακή σεζόν για ανταγωνιστικό ροντέο διαρκεί από την άνοιξη μέχρι το φθινόπωρο, ενώ η σύγχρονη επαγγελματική πίστα ροντέο διαρκεί περισσότερο και ολοκληρώνεται με τους Εθνικούς Τελικούς Ροντέο της Ένωσης στο Λας Βέγκας της Νεβάδα, που διεξάγεται αυτήν τη στιγμή κάθε Δεκέμβριο.[2]

Το ροντέο έχει προκαλέσει την αντίθεση από υπέρμαχους των δικαιωμάτων των ζώων και της καλής μεταχείρισης των ζώων, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι διάφοροι διαγωνισμοί συνιστούν κακοποίηση των ζώων. Η αμερικανική βιομηχανία ροντέο έχει σημειώσει πρόοδο στη βελτίωση της καλής διαβίωσης των ζώων ροντέο, με συγκεκριμένες απαιτήσεις για κτηνιατρική φροντίδα και άλλους κανονισμούς που προστατεύουν τα ζώα του ροντέο. Ωστόσο, ορισμένες τοπικές και πολιτειακές κυβερνήσεις στη Βόρεια Αμερική έχουν απαγορεύσει ή έχουν περιορίσει τα ροντέο, ορισμένες εκδηλώσεις ροντέο ή τύπους εξοπλισμού. Διεθνώς, το ροντέο απαγορεύεται στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Ολλανδία, με άλλα ευρωπαϊκά έθνη να θέτουν περιορισμούς σε ορισμένες πρακτικές.

Ετυμολογία Επεξεργασία

Η αμερικανική αγγλική λέξη rodeo προέρχεται απευθείας από το ισπανικό rodeo (roˈðe.o ), το οποίο μεταφράζεται χονδρικά ως «συγκεντρώνω».[3]

Η ισπανική λέξη προέρχεται από το ρήμα rodear, που σημαίνει «περιτριγυρίζω» ή «γυρίζω», που χρησιμοποιείται για να αναφέρεται σε «ένα στυλό για τα βοοειδή σε μια έκθεση ή αγορά», που προέρχεται από το λατινικό rota ή rotare, που σημαίνει «περιστρέφω ή περιστρέφομαι».[4][5]

Στην ισπανική Αμερική, το ροντέο ήταν η διαδικασία που χρησιμοποιούσαν οι βακέρο για τη συγκέντρωση των βοοειδών για διάφορους σκοπούς, όπως η μετακίνησή τους σε νέα βοσκοτόπια, ο διαχωρισμός των βοοειδών που ανήκουν σε διαφορετικούς κτηνοτρόφους ή η συλλογή ως προετοιμασία για σφαγή (matanza). Τα ετήσια ροντέο για τον διαχωρισμό των βοοειδών επιβλέπονταν από τους Juez del Campo («Δικαστές των Πεδιάδων»), οι οποίοι αποφάσιζαν όλα τα ζητήματα ιδιοκτησίας.[6] Ο όρος χρησιμοποιήθηκε επίσης για να αναφέρεται σε εκθέσεις δεξιοτήτων που χρησιμοποιούνται στο εργασιακό ροντέο. Αυτό προέκυψε από αυτές τις ετήσιες συγκεντρώσεις όπου γίνονταν εορτασμοί και οι ιππείς μπορούσαν να επιδείξουν τις ιππικές τους ικανότητες. Ήταν αυτή η τελευταία χρήση που υιοθετήθηκε στην καουμπόικη παράδοση των Ηνωμένων Πολιτειών και του Καναδά.[7]

Ο όρος rodeo χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στα αγγλικά το 1834 περίπου για να αναφέρεται σε μια συγκέντρωση βοοειδών. Σήμερα η λέξη χρησιμοποιείται κυρίως για να αναφερθεί σε μια δημόσια έκθεση δεξιοτήτων καουμπόηδων, συνήθως με τη μορφή μιας διαγωνιστικής εκδήλωσης.[4]

Ιστορία Επεξεργασία

Κύριο λήμμα: Ιστορία του ροντέο
 
Δεμένα μοσχάρια, 1888

Πολλές εκδηλώσεις ροντέο βασίστηκαν στις εργασίες που απαιτούνταν από την εκτροφή βοοειδών. Ο εργαζόμενος καουμπόης ανέπτυξε δεξιότητες για να ταιριάζει στις ανάγκες του εδάφους και του κλίματος της αμερικανικής δύσης και υπήρχαν πολλές περιφερειακές παραλλαγές. Οι δεξιότητες που απαιτούνται για τη διαχείριση βοοειδών και αλόγων χρονολογούνται από τις ισπανικές παραδόσεις του βακέρο.

Οι πρώτες εκδηλώσεις που έμοιαζαν με ροντέο της δεκαετίας του 1820 και του 1830 ήταν άτυπα γεγονότα στις δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες και το βόρειο Μεξικό, με καουμπόηδες και βακέρο να δοκιμάζουν τις εργασιακές τους δεξιότητες ο ένας εναντίον του άλλου.[8][9] Μετά τον Αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο, εμφανίστηκαν αγώνες ροντέο, με τον πρώτο να πραγματοποιείται στο Ντιρ Τρέιλ του Κολοράντο το 1869.[10][11][12][13][14] Το Πρέσκοτ στην Αριζόνα, διεκδίκησε τη διάκριση της κατοχής του πρώτου επαγγελματικού ροντέο, καθώς χρέωνε την είσοδο και απένειμε τρόπαια το 1888.[15] Μεταξύ 1890 και 1910, τα ροντέο έγιναν δημόσια ψυχαγωγία, μερικές φορές συνδύαζαν παραστάσεις της Άγριας Δύσης με άτομα όπως ο Μπάφαλο Μπιλ, η Άνι Όουκλεϊ και άλλοι χαρισματικοί αστέρες.[9] Μέχρι το 1910, πολλά μεγάλα ροντέο ιδρύθηκαν στη δυτική Βόρεια Αμερική, συμπεριλαμβανομένου του Calgary Stampede, του Pendleton Round-Up και των Cheyenne Frontier Days.

Στις 4 Ιουλίου 1883, στη συνοριακή πόλη Πέκος του Τέξας, μια διαμάχη μεταξύ του Τραβ Γουίντχαμ, ενός οδηγού βοοειδών, και του Μοργκ Λίβινγκστον, ενός καταξιωμένου μαζευτή βοοειδών, οδήγησε σε αυτό που η Encyclopædia Britannica αναφέρει ως «ο πρώτος δημόσιος διαγωνισμός καουμπόηδων στον κόσμο και αναφέρεται συχνά ως το πρώτο επίσημο ροντέο. Οι δύο άντρες επέλεξαν να κάνουν τον ανταγωνισμό στην πεδινή περιοχή στη δυτική πλευρά του ποταμού Πέκος. Η επίσημη αργία της 4ης Ιουλίου επέτρεψε σε κτηνοτρόφους, καουμπόηδες και κατοίκους της πόλης να παρευρεθούν. Πολλοί άλλοι κτηνοτρόφοι και καουμπόηδες επέλεξαν να λάβουν μέρος στην εκδήλωση, συμπεριλαμβανομένων των Τζιμ Μάνιν, Τζον Τσολκ και Μπρόλι Όουτς, πολλοί από τους οποίους ταξίδεψαν από μακρινά ράντζα. Ο Γουίντχαμ θα κατέληγε να κερδίσει τον διαγωνισμό σχοινιού. Άλλοι νικητές ήταν ο Πιτ Μπερντ του Ράντζου Χάσναϊφ και ο Τζεφ Τσιζμ. Το χρηματικό έπαθλο ήταν 40 $ και μπλε κορδέλες που δώρισε ένας νεαρός κάτοικος.[1][16]

Οι εκδηλώσεις τύπου ροντέο έγιναν επίσης δημοφιλείς για ένα διάστημα στις μεγάλες πόλεις των Ανατολικών Ηνωμένων Πολιτειών, με μεγάλους χώρους όπως το Madison Square Garden να παίζουν ρόλο στη διάδοση τους σε νέα πλήθη. Δεν υπήρχε τυποποίηση των εκδηλώσεων για έναν διαγωνισμό ροντέο μέχρι το 1929, όταν άρχισαν να δημιουργούνται ενώσεις.

Στη δεκαετία του 1970, το ροντέο γνώρισε πρωτοφανή ανάπτυξη. Οι διαγωνιζόμενοι που αναφέρονται ως «η νέα φυλή» έφεραν στο ροντέο αυξανόμενη προσοχή στα μέσα ενημέρωσης. Αυτοί οι διαγωνιζόμενοι ήταν νέοι, συχνά από αστικό περιβάλλον και επέλεξαν το ροντέο για τις αθλητικές ανταμοιβές του. Μέχρι το 1985, το ένα τρίτο των μελών της Ένωσης είχαν πανεπιστημιακή εκπαίδευση και οι μισοί από τους συμμετέχοντες δεν είχαν εργαστεί ποτέ σε ράντσο βοοειδών.[17] Σήμερα, μερικά επαγγελματικά ροντέο ανεβαίνουν σε εσωτερικούς χώρους σε μεγάλες, ελεγχόμενες από το κλίμα αρένες και πολλά μεταδίδονται τηλεοπτικά. Άλλα επαγγελματικά ροντέο πραγματοποιούνται σε εξωτερικούς χώρους.

Γυναίκες Επεξεργασία

 
Η Φάνι Σπέρι Στιλ, Πρωταθλήτρια γυναικών στην ανάβαση αλόγου με σέλα, Winnipeg Stampede, 1913

Ιστορικά, οι γυναίκες συμμετέχουν εδώ και πολύ καιρό σε αγωνιστικά ροντέο. Η Πρέρι Ρόουζ Χέντερσον έκανε το ντεμπούτο της στο ροντέο του Σαϊέν το 1901 και μέχρι το 1920, οι γυναίκες συμμετείχαν σε αγώνες, σκυταλοδρομίες και ιππασία με κόλπα. Αλλά μετά τον θάνατο της Μπόνι ΜακΚάρολ στο Pendleton Round-Up το 1929 και της Μαρί Γκίμπσον το 1933, η συμμετοχή των γυναικών στον αγώνα περιορίστηκε.[18] Οι γυναίκες ροντέο οργανώθηκαν σε διάφορους συλλόγους και έστησαν τα δικά τους ροντέο. Σήμερα, οι αγώνες βαρελιού των γυναικών περιλαμβάνεται ως ανταγωνιστικό γεγονός στο επαγγελματικό ροντέο, με πρόσθετο σχοινάκι και δέσιμο κατσίκας σε κολεγιακά και χαμηλότερα επίπεδα. Αγωνίζονται εξίσου με τους άνδρες στο ομαδικό δέσιμο, μερικές φορές σε ομάδες μικτού φύλου. Οι γυναίκες διαγωνίζονται επίσης σε παραδοσιακούς αγώνες σχοινιού και βοοειδών σε ροντέο μόνο για γυναίκες.

Αγωνίσματα Επεξεργασία

Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη!

Συμμετοχή της μειονότητας στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά Επεξεργασία

 
Αναβάτες στο ροντέο της ημέρας Black Heritage που παρουσιάστηκε από την Ένωση Μαύρων Επαγγελματιών Καουμπόηδων στο Χαμπλ του Τέξας το 2022

Οι ιθαγενείς Αμερικανοί και οι Ισπανόφωνοι καουμπόηδες ανταγωνίζονται σε μοντέρνα ροντέο σε μικρούς αριθμούς. Οι Αφροαμερικανοί αποτελούν μια μικρότερη μειοψηφία διαγωνιζόμενων στο ροντέο, αν και πολλοί από τους πρώτους πρωταθλητές του ροντέο, όπως ο Νατ Λαβ, ήταν Αφροαμερικανοί. Ο Μπιλ Πίκετ και ο αναβάτης Μπιλ Σταλ εκλέχθηκαν και οι δύο στο Hall of Fame των Καουμπόηδων. Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1940 και του 1950, οι Αφροαμερικανοί δημιούργησαν την Ένωση Νοτιοδυτικών Έγχρωμων Καουμπόηδων. Αν και η Ένωση δεν απέκλεισε ποτέ επίσημα τους έγχρωμους, ο ρατσισμός πριν από τη δεκαετία του 1960 ουσιαστικά κράτησε πολλούς μειονοτικούς συμμετέχοντες, ιδιαίτερα τους Αφροαμερικανούς, εκτός λευκών διαγωνισμών.[19] Στη δεκαετία του 1960, ο αναβάτης ταύρων Μίρτις Ντάιτμαν αγωνίστηκε για εθνικές τιμές και προκρίθηκε στους Εθνικούς Τελικούς Ροντέο. Στη δεκαετία του 1990, το Μαύρο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ροντέο πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη και σε άλλες τοποθεσίες στις Ηνωμένες Πολιτείες.[19] Οι Μεξικανοί Αμερικανοί είχαν μακρά ιστορία τόσο με το ροντέο όσο και με το τσαρερία (μεξικάνικο ροντέο).[20] Παρά τη μακρά σχέση τους με τον νοτιοδυτικό πολιτισμό, υπήρξε σημαντική αφομοίωση και διαπολιτισμικότητα. Οι Μεξικανοί Αμερικανοί είναι τόσο ενσωματωμένοι στη νοτιοδυτική κουλτούρα των καουμπόηδων που δεν είναι εμφανώς διακριτοί.[8] Οι Βραζιλιάνοι έχουν επίσης μια μακρά και επιτυχημένη ιστορία της ιππασίας ταύρου στην Αμερική. Το 2017, το 37% των κορυφαίων 35 αναβατών στην πίστα Επαγγελματικής Ανάβασης Ταύρων ήταν Βραζιλιάνοι.[21]

Το 1976, το πρώτο γκέι ροντέο πραγματοποιήθηκε στο Ρίνο της Νεβάδα ως φιλανθρωπικός έρανος. Αρκετές περιφερειακές οργανώσεις γκέι ροντέο δημιουργήθηκαν τα επόμενα χρόνια και, το 1985, οι υπάρχουσες οργανώσεις σχημάτισαν τη Διεθνή Ένωση Ροντέο Ομοφυλοφίλων ως εθνικό φορέα επιβολής.[22] Η συγχώνευση της ομοφυλοφιλίας και της κουλτούρας των στρέιτ καουμπόηδων στο γκέι ροντέο αγκαλιάζει ταυτόχρονα τον αρχετυπικό Κώδικα των Καουμπόδηων και τη σύγχρονη ομοφυλοφιλική ταυτότητα.[23] Ανοιχτά ομοφυλόφιλοι διαγωνιζόμενοι οργανώνουν τα δικά τους ροντέο επειδή δεν είναι ευπρόσδεκτοι στον κύκλο των ετεροφυλόφιλων. «Μπορούμε να καβαλήσουμε με τους καλύτερους από αυτούς», δήλωσε ένα άτομο, «αλλά δεν μας θέλουν κοντά».[23]

Διαφωνίες για τη μεταχείριση των ζώων Επεξεργασία

Οι διαμαρτυρίες άρχισαν για πρώτη φορά σχετικά με τη κακοποίηση των ζώων του ροντέο τη δεκαετία του 1870 και, ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1930, ορισμένες πολιτείες ψήφισαν νόμους που περιόριζαν τις δραστηριότητες ροντέο και άλλες εκδηλώσεις που αφορούσαν ζώα. Στη δεκαετία του 1950, η τότε Ένωση Καουμπόηδων Ροντέο συνεργάστηκε με την Αμερικανική Ανθρωπιστική Ένωση (ΑΑΕ) για τη θέσπιση κανονισμών για την προστασία της ευημερίας των ζώων του ροντέο που ήταν αποδεκτοί και από τους δύο οργανισμούς. Η Ένωση συνειδητοποίησε ότι η δημόσια εκπαίδευση σχετικά με το ροντέο και την καλή διαβίωση των ζώων ήταν απαραίτητη για να διατηρηθεί το άθλημα ζωντανό.[24]

Με τα χρόνια, οι συνθήκες για τα ζώα στο ροντέο και σε πολλά άλλα αθλητικά γεγονότα βελτιώθηκαν. Σήμερα, η Ένωση και άλλοι οργανισμοί επιβολής κανόνων ροντέο έχουν αυστηρούς κανονισμούς για να διασφαλίσουν την καλή διαβίωση των ζώων των ροντέο.[25] Για παράδειγμα, αυτοί οι κανόνες απαιτούν, μεταξύ άλλων, διατάξεις για τραυματισμένα ζώα, παρουσία κτηνιάτρου σε όλα τα ροντέο (παρόμοια απαίτηση υπάρχει και για άλλα αγωνίσματα ιπποειδών), ιμάντες με επένδυση πλευρών, προστασία κέρατος για βόδια και σπιρούνια με θαμπή και ελεύθερη περιστροφή ροδέλων. Οι διαγωνιζόμενοι του ροντέο γενικά εκτιμούν και παρέχουν εξαιρετική φροντίδα στα ζώα με τα οποία εργάζονται.[26] Τα ζώα πρέπει επίσης να προστατεύονται με πλευρικούς ιμάντες με επένδυση για λυγισμό του υλικού και περιτυλίγματα κέρατων με σχοινιά.[27]

Οι νόμοι που διέπουν το ροντέο ποικίλλουν πολύ. Στην αμερικανική δύση, ορισμένες πολιτείες ενσωματώνουν τους κανονισμούς της Ένωσης στα καταστατικά τους ως πρότυπο με το οποίο αξιολογείται εάν έχει συμβεί κακοποίηση των ζώων. Από την άλλη πλευρά, ορισμένες εκδηλώσεις και πρακτικές περιορίζονται ή απαγορεύονται σε άλλες πολιτείες, όπως η Καλιφόρνια, το Ρόουντ Άιλαντ και το Οχάιο.[28] Η Αγία Πετρούπολη της Φλόριντα είναι η μόνη τοποθεσία στις Ηνωμένες Πολιτείες με πλήρη απαγόρευση του ροντέο.[28] Οι Καναδικές Ανθρωπιστικές Κοινωνίες είναι προσεκτικές στην κριτική του καναδικού ροντέο, καθώς η εκδήλωση έχει γίνει τόσο εγγενής στον Δυτικό Καναδά που η κριτική μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υποστήριξη για άλλους ανθρώπινους στόχους του οργανισμού. Η ίδια η Ανθρωπιστική Κοινωνία του Κάλγκαρι είναι επιφυλακτική όσον αφορά την κριτική του περίφημου Calgary Stampede.[29] Διεθνώς το ίδιο το ροντέο απαγορεύεται στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ολλανδία και άλλα ευρωπαϊκά έθνη έχουν θέσει περιορισμούς σε ορισμένες πρακτικές. 

Ωστόσο, ορισμένες οργανώσεις για τα δικαιώματα των ζώων έχουν δηλώσεις πολιτικής που αντιτίθενται σε πολλές πρακτικές ροντέο και συχνά στα ίδια τα γεγονότα. Ορισμένοι ισχυρίζονται επίσης ότι οι κανονισμοί ποικίλλουν από ασαφείς έως αναποτελεσματικοί και συχνά παραβιάζονται.[30] Άλλες ομάδες υποστηρίζουν ότι οποιοσδήποτε κανονισμός εξακολουθεί να επιτρέπει στα ζώα του ροντέο να υποβάλλονται σε άδικη βλάβη για λόγους ψυχαγωγίας, και ως εκ τούτου τα ροντέο θα πρέπει να απαγορευθούν εντελώς.[31][32][33]

Ως απάντηση σε αυτές τις ανησυχίες, ορισμένες πόλεις και πολιτείες, κυρίως στο ανατολικό μισό των Ηνωμένων Πολιτειών, έχουν εγκρίνει διατάγματα και νόμους που διέπουν το ροντέο. Το Πίτσμπεργκ, για παράδειγμα, απαγορεύει ρητά τα ηλεκτρικά βύσματα ή τις συσκευές κρούσης, τους ιμάντες πλευρών ή λυγίσματος, τα συρμάτινα δέματα και τα ακονισμένα ή σταθερά σπιρούνια ή ροδέλες. Το Πίτσμπεργκ απαιτεί επίσης από τους ανθρωπιστικούς αξιωματικούς να έχουν πρόσβαση σε οποιεσδήποτε και όλες τις περιοχές όπου μπορούν να πάνε τα ζώα—ειδικά σταύλους, κλουβιά και μαντριά. Η πολιτεία Ρόουντ Άιλαντ έχει απαγορεύσει το δέσιμο με σχοινί και ορισμένες άλλες πρακτικές.[28] Άλλες τοποθεσίες έχουν παρόμοια διατάγματα και νόμους.[34]

Θέσεις που λαμβάνουν οι φιλοζωικές οργανώσεις Επεξεργασία

Υπάρχουν τρεις βασικοί τομείς ενδιαφέροντος για διάφορες ομάδες. Το πρώτο σύνολο ανησυχιών περιβάλλει σχετικά κοινές πρακτικές ροντέο, όπως η χρήση ιμάντων λυγισμού, γνωστών επίσης ως ιμάντες πλευρών, η χρήση μεταλλικών ή ηλεκτρικών βούκεντρων βοοειδών[35] και το στρίψιμο της ουράς. Το δεύτερο σύνολο ανησυχιών περιβάλλει μη παραδοσιακές εκδηλώσεις ροντέο που λειτουργούν εκτός των κανόνων των οργανισμών επιβολής κυρώσεων. Αυτές είναι συνήθως ερασιτεχνικές εκδηλώσεις, όπως άρμεγμα προβάτου, ντύσιμο μόσχων, άρμεγμα άγριων αγελάδων, ιππασία μοσχαριών και άλλες εκδηλώσεις που έχουν σχεδιαστεί κυρίως για τη δημοσιότητα, την ψυχαγωγία διαλείμματος ή τη συμμετοχή του πλήθους. Τέλος, ορισμένες ομάδες θεωρούν ότι ορισμένες ή όλες οι εκδηλώσεις ροντέο είναι σκληρές.

Οργανισμοί όπως η PETA, η SHARK[36] και η Ανθρωπιστική Κοινωνία των Ηνωμένων Πολιτειών γενικά παίρνουν θέση αντίθεσης σε όλα τα ροντέο και τις εκδηλώσεις τύπου ροντέο. Μια πιο γενική θέση λαμβάνει η Αμερικανική Εταιρεία για την Πρόληψη της Βαναυσότητας προς τα Ζώα, αντιτιθέμενη μόνο σε εκδηλώσεις ροντέο που «περιλαμβάνουν σκληρή, επώδυνη, αγχωτική και δυνητικά επιβλαβή μεταχείριση των ζώων, όχι μόνο στην απόδοση αλλά και στο χειρισμό, τη μεταφορά και την παρότρυνση για εκτέλεση». Η ομάδα ξεχωρίζει παιδικές εκδηλώσεις ροντέο, όπως το δέσιμο κατσίκας ή μοσχαριού και η ιππασία των προβάτων, «που δεν προάγουν την ανθρώπινη φροντίδα και το σεβασμό για τα ζώα».[37]

Η Αμερικανική Ανθρωπιστική Ένωση (ΑΑΕ) δεν φαίνεται να αντιτίθεται στα ροντέο καθεαυτά, αν και έχει μια γενική θέση για εκδηλώσεις και διαγωνισμούς που αφορούν ζώα, δηλώνοντας ότι «όταν τα ζώα εμπλέκονται στη διασκέδαση, πρέπει να αντιμετωπίζονται με ανθρωπιά ανά πάσα στιγμή».[38] Η ΑΑΕ έχει επίσης αυστηρές απαιτήσεις για τη μεταχείριση των ζώων που χρησιμοποιούνται για σκηνές ροντέο σε ταινίες, ξεκινώντας από τους κανόνες της Ένωσης και προσθέτοντας πρόσθετες απαιτήσεις σύμφωνα με τις άλλες πολιτικές της ένωσης.[39]

Μοναδική μεταξύ των ομάδων προστασίας των ζώων, η ΑΕΠΒΖ σημειώνει συγκεκριμένα ότι οι πρακτικές προπόνησης είναι συχνά ο τόπος πιο σοβαρών καταχρήσεων από τους αγώνες.[37] Ωστόσο, πολλοί κρατικοί νόμοι για την κακοποίηση των ζώων παρέχουν συγκεκριμένες εξαιρέσεις για «πρακτικές εκπαίδευσης». Η ΑΑΕ είναι η μόνη οργάνωση που ασχολείται με το νομοθετικό ζήτημα, υποστηρίζοντας την ενίσχυση των νόμων για την κακοποίηση των ζώων γενικά, χωρίς εξαιρέσεις για «πρακτικές εκπαίδευσης».[40]

Στη λαϊκή κουλτούρα Επεξεργασία

Τα μεγαλύτερα ροντέο τελευταίας τεχνολογίας είναι επαγγελματικοί, εμπορικοί αθλητικοί αγώνες που διεξάγονται σε ελεγχόμενα από το κλίμα στάδια, με μετάδοση από διάφορα τηλεοπτικά δίκτυα.

Έξω από τον ίδιο τον κόσμο του ροντέο, υπάρχει διαφωνία για το τι ακριβώς είναι το ροντέο. Οι επαγγελματίες διαγωνιζόμενοι, για παράδειγμα, βλέπουν το ροντέο ως άθλημα και αυτοαποκαλούνται επαγγελματίες αθλητές, ενώ χρησιμοποιούν και τον τίτλο του καουμπόη. Οι θαυμαστές βλέπουν το ροντέο ως ένα άθλημα θεατών με ζώα, που έχει πτυχές θεατρικής παράστασης και θεάτρου σε αντίθεση με άλλα επαγγελματικά αθλήματα. Οι μη δυτικοί βλέπουν το θέαμα ως ένα γραφικό αλλά συναρπαστικό κατάλοιπο της Άγριας Δύσης, ενώ οι ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ζώων βλέπουν το ροντέο ως ένα σκληρό ρωμαϊκό θέαμα τσίρκου ή μια αμερικανοποιημένη ταυρομαχία.[8]

Οι ανθρωπολόγοι που μελετούν το άθλημα του ροντέο και την κουλτούρα που το περιβάλλει, σχολίασαν ότι είναι «ένα μείγμα παράστασης και αγώνα» και ότι το ροντέο είναι πολύ πιο εκφραστικό στο να συνδυάζει και τις δύο αυτές πτυχές από το να προσπαθείς να σταθείς μόνος στη μία ή την άλλη. Το επίπεδο ερμηνείας του ροντέο επιτρέπει επίδειξη και τελετουργικά που χρησιμεύουν στην «αναζωογόνηση του πνεύματος της Παλαιάς Δύσης», ενώ το επίπεδο διαγωνισμού του θέτει μια αντίθεση ανθρώπου-ζώου που αρθρώνει τη μεταμόρφωση της φύσης και «δραματοποιεί και διαιωνίζει τη σύγκρουση μεταξύ του άγριου και του ήμερου».[41] «Στο βαθύτερο επίπεδό του, το ροντέο είναι ουσιαστικά μια τελετουργία που απευθύνεται στο δίλημμα της θέσης του ανθρώπου στη φύση».[42]

Το ροντέο είναι ένα δημοφιλές θέμα στη μουσική της κάντρι-γουέστερν, όπως το επιτυχημένο σινγκλ του Γκαρθ Μπρουκς του 1991 «Rodeo» και έχει επίσης παρουσιαστεί σε πολλές ταινίες, τηλεοπτικά προγράμματα και στη λογοτεχνία. Το Rodeo είναι μια παρτιτούρα μπαλέτου που γράφτηκε από τον Άρον Κόουπλαντ το 1942, και το μπαλέτο της χορογράφου Άγκνες ντε Μιλ, Rodeo, παραγγέλθηκε από το Ballet Russe de Monte Carlo το 1942 με την παρτιτούρα του Κόουπλαντ.[23] Ο τραγουδιστής της κάντρι Κρις Λεντού, διαγωνίστηκε στην ιππασία χωρίς σέλα και έγραψε πολλά από τα τραγούδια του με βάση τις εμπειρίες του. Το ροντέο έχει επίσης παρουσιαστεί σε σημαντικό αριθμό ταινιών, όπου ορισμένες επικεντρώνονται ειδικά στο άθλημα, συμπεριλαμβανομένων των 8 δευτερόλεπτα για τη δόξα, Cowboy Up, Αξέχαστη διαδρομή, Καλπάζοντας με το όνειρο και The Cowboy Way.

Το νομοθετικό σώμα του Τέξας ανακήρυξε το ροντέο ως το επίσημο άθλημα του Τέξας το 1997.[43] Το 2021, ο πολιτικός του Ενωτικού Συντηρητικού Κόμματος Μουχάμαντ Γιασίν, πρότεινε να γίνει το αμερικανικό ροντέο επίσημο άθλημα της Αλμπέρτα, αλλά η νομοθεσία δεν πέρασε.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 The Book of Extraordinary Facts. Lincolnwood, Illinois: Publications International, Ltd. 2012. σελίδες 56–57. ISBN 978-1-4508-5395-8. 
  2. ↑ «National Finals Rodeo (NFR)». WatchNFR. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις November 8, 2020. https://web.archive.org/web/20220320210346/https://watchnfr.com/. Ανακτήθηκε στις November 10, 2020. 
  3. ↑ Webster's Third New International Dictionary
  4. ↑ 4,0 4,1 «Rodeo Definition & Meaning | Dictionary.com». dictionary.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2022. 
  5. ↑ «Royal Spanish Academy Online Dictionary: rodeo». Buscon.rae.es. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιουνίου 2012. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2014. 
  6. ↑ Guinn, James Miller (21 Ιουνίου 2018). A History of California and an Extended History of Los Angeles and Environs: Also Containing Biographies of Well Known Citizens of the Past and Present. Historic Record Company. ISBN 9780598508874. 
  7. ↑ Richardson, Eileen. «Matanza: A New Mexico Celebration». The Santa Fe Site. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Φεβρουαρίου 2016. 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Allen 1998, σελ. 17.
  9. ↑ 9,0 9,1 Groves 2006, σελ. 3.
  10. ↑ "Field and Farm Magazine", Denver Public Library Western History Division
  11. ↑ "Treasured Memories", Deer Trail Pioneer Historical Society
  12. ↑ Colorado House Joint Resolution No. 1025, 1969
  13. ↑ "Colorado Rodeo Roots" Kathryn Ordway, 1980
  14. ↑ Pro-rodeo Hall of Fame, Colorado Springs, Colorado
  15. ↑ Allen 1998, σελ. 18.
  16. ↑ Coppedge, Clay. «The First Rodeo». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Μαρτίου 2021. Ανακτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2021. 
  17. ↑ Allen 1998, σελ. 32.
  18. ↑ Johnson: 30
  19. ↑ 19,0 19,1 Kirsch, Harris & Elaine Nolte 2000, σελ. 390.
  20. ↑ Candelaria, García & Aldama 2004.
  21. ↑ «Brazil's Impact and Dominance in Professional Bull Riding». culture trip. 6 Φεβρουαρίου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2021. 
  22. ↑ «IGRA History». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιανουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2009. 
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 Allen 1998.
  24. ↑ Westermeier: 435ff
  25. ↑ Duncan, Joyce (2004). Sport in American Culture: From Ali to X-games (στα Αγγλικά). ABC-CLIO. σελ. 313. ISBN 978-1-57607-024-6. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2020. 
  26. ↑ Miller & Lamb 2005.
  27. ↑ Korioth, Tricia (February 1, 2000). «Welfare of equids ever-evolving». Journal of the American Veterinary Medical Association 216 (3): 319–22. PMID 10755881. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις June 30, 2012. https://web.archive.org/web/20120630053351/http://www.avma.org/onlnews/javma/feb00/s020100a.asp. Ανακτήθηκε στις 19 August 2017. 
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 Curnutt 2001.
  29. ↑ Armstrong & Botzler 2003.
  30. ↑ «is a point-by-point examination of the PRCA's regulations». Sharkonline.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2014. 
  31. ↑ «Rodeos: Inherent Cruelty to Animals». www.hsvma.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2017. 
  32. ↑ Kaplan, Jared (21 June 2018). «Toros, Steers, Ropes, Capes, and Cowboy Boots: The Inhumane Nature of Bullfighting and Rodeos Note». Mid-Atlantic Journal on Law and Public Policy 1: 52–95. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 January 2021. https://web.archive.org/web/20210123182005/https://heinonline.org/HOL/Page?handle=hein.journals%2Fmidatlapp1&div=9&g_sent=1&casa_token=YbXn4OgzrX8AAAAA%3ADfuBJK4SozFyxVmywDTOVWP6rQqjbVnhKXztXntiYBqZni8AsQzEue4B1GjBHT0H_O_9REd3&collection=journals. Ανακτήθηκε στις 28 September 2021. 
  33. ↑ «Rodeos». peta.org. 24 Ιουνίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2017. 
  34. ↑ «PETA». Buck the Rodeo. 23 Οκτωβρίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Απριλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2014. 
  35. ↑ «The Truth about Hot-Shots». Sharkonline.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2014. 
  36. ↑ «SHARK». Sharkonline.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2014. 
  37. ↑ 37,0 37,1 "Animals in Entertainment: 5.4 Rodeo" web site accessed June 27, 2007 at «ASPCA: ASPCA Policies and Positions: Animals in Entertainment, Sport and Work». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Νοεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2011. 
  38. ↑ "Events and Contests Involving Animals," American Humane Association Animal Welfare Position Statements. Web document accessed June 28, 2007 at
  39. ↑ "American Humane Association Guidelines for the Safe Use of Animals in Filmed Media:Roceo Scenes," web document accessed June 27, 2007 at
  40. ↑ "Legislative Brief: Anti-cruelty Laws" web site accessed June 27, 2007 at
  41. ↑ Lawrence: 271
  42. ↑ Lawrence: 270–271
  43. ↑ Rosie Hatch, επιμ. (2022). Texas Almanac 2022-2023. Austin, Texas: Texas State Historical Association. σελ. 23. ISBN 9781625110664. 

Πηγές και περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ροντέο&oldid=10223930"