Σέρβος (αρχιμανδρίτης)
Ο αρχιμανδρίτης Σέρβος (18ος αι.-1821), ήταν Σέρβος κληρικός και οπλαρχηγός. Έλαβε μέρος στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 στη Μολδοβλαχία.[1] Έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στη μάχη της μονής Νοτσέτου[2] και στη μάχη στο Κόλτσι[3], ενώ συμμετείχε στη μάχη του Δραγατσανίου.[4] Τελικά, συνελήφθη από τους Τούρκους και βρήκε μαρτυρικό θάνατο στην πόλη Σιλίστρια.[2]
| Σέρβος (αρχιμανδρίτης) | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 18ος αιώνας |
| Θάνατος | 1821 Σιλίστρια |
| Αιτία θανάτου | εκτέλεση |
| Ψευδώνυμο | παπα-Σέρβος |
| Χώρα πολιτογράφησης | Οθωμανική Αυτοκρατορία |
| Θρησκεία | Χριστιανός Ορθόδοξος |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | κληρικός οπλαρχηγός |
| Γνωστός για | Μάχη στη Μονή Νοτσέτου Μάχη στο Κόλτσι |
| Στρατιωτική σταδιοδρομία | |
| Πόλεμοι/μάχες | Ελληνική Επανάσταση του 1821 |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | αρχιμανδρίτης |
Πρώτα χρόνια Επεξεργασία
Για τα πρώτα χρόνια της ζωής του Αρχιμανδρίτη Σέρβου μπορούν να γίνουν μόνο υποθέσεις. Προφανώς γεννήθηκε κατά τον 18ο αιώνα, αφού το 1821 ήταν ήδη κληρικός. Το πραγματικό του όνομα είναι άγνωστο. Έμεινε γνωστός με το παρωνύμιο παπα-Σέρβος.[1] Το μόνο που μπορεί να συμπεραθεί για την οικογενειακή του κατάσταση είναι πως ήταν άγαμος ή χήρος, όπως υποδηλώνει ο τίτλος του αρχιμανδρίτη.
Μάχη στη Μονή Νοτσέτου Επεξεργασία
Έλευση του Σέρβου με ενισχύσεις Επεξεργασία
Η πρώτη αναφορά στη δράση του αρχιμανδρίτη είναι για τη συμμετοχή του στη μάχη της μονής Νοτσέτου, που διεξήχθη στις 27-28 Μαΐου του 1821, στο ομώνυμο μοναστήρι της Μικρής Βλαχίας (τμήμα της σημερινής Ρουμανίας). Στις 27 Μαΐου, τουρκικές δυνάμεις του Κεχαγιά Βεγή Χατζή- Αχμέτ, προσέβαλαν 60 Έλληνες, που βρίσκονταν οχυρωμένοι στο μοναστήρι υπό την αρχηγία του χιλίαρχου Ιωάννη Κολοκοτρώνη. Η επίθεση αποκρούστηκε, αλλά ο Κολοκοτρώνης ειδοποίησε τον Υψηλάντη να αποστείλει ενισχύσεις. Εκείνος διέταξε τον Αρχιμανδρίτη Σέρβο, που διοικούσε σώμα αποτελούμενο από 100 συμπατριώτες του, καθώς και τους οπλαρχηγούς Ορφανό και Δούκα, να σπεύσουν στη μονή. Ο παπα-Σέρβος με τον Ορφανό έφτασαν εγκαίρως και μαζί με τον Κολοκοτρώνη κατέλαβαν θέσεις μέσα στο δάσος που περιέβαλλε τη μονή Νοτσέτου. Έτσι, με μια συνδυασμένη επίθεση με τις δυνάμεις που είχαν μείνει στη μονή -υπό τους οπλαρχηγούς Σφήκα και Σαχίνη- κατάφεραν να καταδιώξουν το τουρκικό στράτευμα, προκαλώντας του βαριές απώλειες. Βλέποντας, όμως, την αργοπορία του Δούκα, επέστρεψαν στο μοναστήρι.[5]
Η λιποταξία του Δούκα Επεξεργασία
Ο Δούκας, επικεφαλής 400 ιππέων, έφτασε στη μονή Νοτσέτου μετά τη μάχη. Για έναν ακατανόητο λόγο, όμως, όχι μόνο δεν επιτέθηκε στους Τούρκους που υποχωρούσαν, αλλά βλέποντας τα τουρκικά πτώματα στον τόπο της σύγκρουσης λιποτάκτησε και επέστρεψε στο Τυργοβίστι, όπου βρίσκονταν συγκεντρωμένες οι δυνάμεις του Υψηλάντη. Εκεί, άρχισε να διαδίδει ψευδείς ειδήσεις περί πανωλεθρίας των Ελλήνων, με αποτέλεσμα τα χριστιανικά στρατεύματα που βρίσκονταν στην πόλη μαζί με τους κατοίκους της, να την εγκαταλείψουν στα χέρια των Τούρκων, που εισήλθαν σ’ αυτήν στις 29 Μαΐου.[5]
Έλευση του Σέρβου στο νέο στρατόπεδο Επεξεργασία
Ύστερα από τη μάχη και αγνοώντας τη διάλυση του ελληνικού στρατοπέδου, ο Ιωάννης Κολοκοτρώνης, ο αρχιμανδρίτης Σέρβος και ο Ορφανός αποχώρησαν από τη μονή Νοτσέτου, πηγαίνοντας προς το Τυργοβίστι.[5] Βλέποντάς το, όμως, εγκαταλελειμμένο από τα χριστιανικά στρατεύματα, κατευθύνθηκαν προς την πόλη Κιμπολούγγι, όπου πληροφορήθηκαν τη διαταγή του Υψηλάντη για συγκέντρωση όλων των δυνάμεων στην πόλη Ρίμνικο. Τελικά, ο αρχιμανδρίτης Σέρβος και οι υπόλοιποι υπερασπιστές της μονής Νοτσέτου, ενωμένοι με 200 ιππείς του χιλίαρχου Γρυπάρη, έφτασαν στο νέο στρατόπεδο, με αποτέλεσμα οι ευρισκόμενοι εκεί να ενημερωθούν για το πραγματικό αποτέλεσμα της μάχης και για την ανευθυνότητα του Δούκα.[2]
Μάχη του Δραγατσανίου Επεξεργασία
Στις 7 Ιουνίου του 1821, ο Ιερός λόχος ηττήθηκε από υπέρτερες τουρκικές δυνάμεις στη μάχη του Δραγατσανίου.[6] Παρά το καταστροφικό για τους Έλληνες αποτέλεσμα της μάχης, αποτελεσματική γι’ αυτούς ήταν η επέμβαση του αρχιμανδρίτη Σέρβου. Ο δραστήριος κληρικός με τους λίγους άνδρες του και τις δυνάμεις του Γεωργάκη Ολύμπιου, ανέκοψαν την πορεία των Τούρκων που κατεδίωκαν τους Ιερολοχίτες, δίνοντας χρόνο στους δεύτερους να κρυφτούν στα δάση της περιοχής.[4]
Συγκέντρωση δυνάμεων στο όρος Κόλτσι Επεξεργασία
Έπειτα από την καταστροφή των Ελλήνων στο Δραγατσάνι, ακολουθεί η φυγή του Υψηλάντη στην Αυστρία (14 Ιουνίου 1821), καθώς και η ήττα των ελληνικών στρατευμάτων στο Σκουλένι (17 Ιουνίου 1821).[7] Η οργανωμένη Επανάσταση στη Μολδοβλαχία έχει ουσιαστικά σβήσει, αλλά αρκετοί οπλαρχηγοί συνεχίζουν να προβάλλουν αντίσταση με τα σώματα που διοικούν. Μεταξύ αυτών, συγκαταλεγόταν και ο παπα-Σέρβος. Ο αρχιμανδρίτης, μαζί με 15 πολεμιστές, διασχίζοντας τα βουνά της Βλαχίας, έφτασε στα σύνορα με την Αυστροουγγαρία και άρχισε να συγκεντρώνει στρατό. Εκεί συγκρότησε ένα σώμα από 300 Έλληνες και Σέρβους, που βρίσκονταν διασκορπισμένοι στην περιοχή και στρατοπέδευσε στο όρος Κόλτσι.[8]
Μάχη στο Κόλτσι Επεξεργασία
Νίκη του αρχιμανδρίτη Σέρβου Επεξεργασία
Κύριο λήμμα: Μάχη στο Κόλτσι
Εν τω μεταξύ, στις 11 Ιουλίου, τουρκικός στρατός μαζί με τις μονάδες του Έλληνα οπλαρχηγού Σάββα Φωκιανού, που είχε προσχωρήσει στους Τούρκους, επιτέθηκε στις δυνάμεις του αρχιμανδρίτη Σέρβου, που βρίσκονταν στρατοπεδευμένες στο Κόλτσι.[3] Ακολούθησε σφοδρή σύγκρουση, που κατέληξε σε νίκη των επαναστατών. Οι Τούρκοι έφυγαν από το πεδίο της μάχης αφήνοντας πίσω τους 120 νεκρούς. Οι Έλληνες και οι Σέρβοι είχαν μόνο 8 τραυματίες.[9]
Είσοδος των δυνάμεων του Σέρβου στην Αυστροουγγαρία Επεξεργασία
Αν και οι Τούρκοι υποχώρησαν, οι στρατιώτες του Σέρβου κατάλαβαν πως σύντομα θα έφταναν νέες οθωμανικές δυνάμεις. Έτσι, ζήτησαν από τους αξιωματικούς του λοιμοκαθαρτηρίου, που βρισκόταν εντός των αυστριακών συνόρων, να τους αφήσουν να διέλθουν στην Αυστροουγγαρία. Εκείνοι δέχτηκαν, θέτοντας τον όρο οι εισερχόμενοι να παραδώσουν τον οπλισμό τους.[3] Ο αρχιμανδρίτης Σέρβος τότε αναγκάστηκε να ακολουθήσει τον στρατό του, που συμφώνησε με την πρόταση των Αυστριακών.[9]
Εκδίωξη από την Αυστρία Επεξεργασία
Ύστερα από λίγο, έφτασε στην περιοχή ο Τούρκος Σιρκίλογλου, με ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις και απαίτησε από τους αξιωματικούς του λοιμοκαθαρτηρίου την παράδοση των επαναστατών, τουλάχιστον του αρχιμανδρίτη Σέρβου.[3] Οι Αυστριακοί αρνήθηκαν[9] και ο Σιρκίλογλου, για να τους εξαναγκάσει να ενδώσουν, διέταξε 150 στρατιώτες να εισβάλουν στα σύνορα της Αυστροουγγαρίας και να περικυκλώσουν το λοιμοκαθαρτήριο. Τελικά, οι δύο πλευρές συμφώνησαν σε μια μέση λύση: ο αρχιμανδρίτης θα υποχρεωνόταν να εισέλθει στη Βλαχία, μαζί με τον οπλισμό του κι έναν υπηρέτη του, όπως και έγινε στις 14 Ιουλίου.[3]
Θάνατος του αρχιμανδρίτη Σέρβου Επεξεργασία
Για ημέρες ολόκληρες, οι Τούρκοι καταδίωκαν τον αρχιμανδρίτη Σέρβο μέσα στα δάση, τα βουνά και τα φαράγγια της Βλαχίας, έχοντας συχνά συμπλοκές μαζί του. Σε μια από αυτές σκοτώθηκε και ο υπηρέτης του. Πλέον, ο αρχιμανδρίτης ήταν αβοήθητος και έπρεπε να ξεφύγει από την ανηλεή καταδίωξη των εχθρών.[3] Τελικά, ο αρχιμανδρίτης Σέρβος έπεσε από έναν βράχο και έτσι οι Τούρκοι κατάφεραν να τον ακινητοποιήσουν. Δεμένο με αλυσίδες τον μετέφεραν στο Βουκουρέστι και από εκεί στη Σιλίστρια, όπου εκτελέστηκε με μαρτυρικό τρόπο.[1]
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Βακαλόπουλος 1980. σελ. 271.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Δεσποτόπουλος 1975. σελ. 51.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Φιλήμων 1859. σελ. 201.
- ↑ 4,0 4,1 Δεσποτόπουλος 1975. σελ. 55.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Κόκκινος 1974. σελ. 144.
- ↑ Δρακόπουλος & Ευθυμίου 2004. σελ. 79.
- ↑ Δεσποτόπουλος 1975. σελ. 57-62.
- ↑ Δεσποτόπουλος 1975. σελ. 63.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Δεσποτόπουλος 1975. σελ. 64.
Πηγές Επεξεργασία
- Βακαλόπουλος, Α. (1980). Ιστορία του Νέου Ελληνισμού: Η μεγάλη ελληνική επανάσταση (1821-1829) – Τόμος 5: Οι προϋποθέσεις και οι βάσεις της (1813-1822). Θεσσαλονίκη.
- Δεσποτόπουλος Α. (1975), Παράγοντες, διάρκεια, φάσεις και ιδιομορφία της Ελληνικής Επαναστάσεως. Ιστορία του ελληνικού έθνους – Τόμος 12: Η ελληνική επανάσταση και η ίδρυση του ελληνικού κράτους (1813-1822) (σελ. 8-70). Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών.
- Δρακόπουλος, Β. & Ευθυμίου, Γ. (Επιμ.) (2004). Επίτομο λεξικό της ελληνικής ιστορίας: Ημερομηνίες. Αθήνα: Το Βήμα.
- Κόκκινος, Δ. (1974). Η ελληνική επανάστασις, Τόμος 1. Αθήνα: Μέλισσα.
- Φιλήμων, Ι. (1859), Δοκίμιον ιστορικόν περί της Ελληνικής Επαναστάσεως, Τόμος 2. Αθήνα: Τύποις Γ. Καρυοφύλλη.