Βικιπαίδεια

Σήραγγα του Σαράγεβο

 Συντεταγμένες: 43°49′11″N 18°20′14″E / 43.81972°N 18.33722°E / 43.81972; 18.33722

Η Σήραγγα του Σαράγεβο.

Η Σήραγγα του Σαράγεβο (βοσνιακά, κροατικά και σερβικά: Sarajevski tunel / Сарајевски тунел), επίσης γνωστή ως Tunel spasa (Тунел спаса, Σήραγγα διάσωσης) και Σήραγγα της Ελπίδας, ήταν μια σήραγγα που κατασκευάστηκε μεταξύ Μαρτίου και Ιουνίου 1993 κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Σαράγεβο εν μέσω του Πολέμου της Βοσνίας. Χτίστηκε από τον Βοσνιακό Στρατό για να συνδέσει το Σαράγεβο, το οποίο βρισκόταν υπό πολιορκία από σερβικές δυνάμεις, με εδάφη της Βοσνίας στην άλλη πλευρά του αεροδρομίου του Σαράγεβο, το οποίο βρισκόταν υπό τον έλεγχο των Ηνωμένων Έθνών.

Η σήραγγα συνέδεε τις γειτονιές Ντομπρίνια και Μπούτμιρ του Σαράγεβο (δίνοντάς της το όνομα "Σήραγγα D-B"), επιτρέποντας την είσοδο τροφίμων, πολεμικών προμηθειών και ανθρωπιστικής βοήθειας στην πόλη και επιτρέποντας στους ανθρώπους να βγουν έξω. Η σήραγγα έγινε ένας σημαντικός τρόπος παράκαμψης του διεθνούς εμπάργκο όπλων και παροχής όπλων στους υπερασπιστές της πόλης.

Ιστορικό Επεξεργασία

 
Η νότια είσοδος της σήραγγας, έξω από τις πολιορκητικές γραμμές
 
Η βόρεια είσοδος της σήραγγας, εντός της πολιορκούμενης περιοχής

Η κατασκευή της σήραγγας ξεκίνησε μυστικά την 1η Μαρτίου 1993 με την κωδική ονομασία «Objekt BD».[1] Η σήραγγα επρόκειτο να ενώσει τις γειτονιές Μπούτμιρ και Ντομπρίνια, που ελέγχονταν από τη Βοσνία: η μια μέσα στις σερβικές πολιορκητικές γραμμές και η άλλη εκτός.[2] Ο Νεντζάντ Βράνκοβιτς, Βόσνιος πολιτικός μηχανικός, δημιούργησε τα σχέδια για την κατασκευή της σήραγγας κάτω από τον διάδρομο του αεροδρομίου του Σαράγεβο. Ωστόσο, λόγω του επείγοντος χαρακτήρα της κατασκευής, δεν έγινε ποτέ πλήρης κοστολόγηση και τεχνικές προδιαγραφές.[1]

Η κατασκευή ανατέθηκε στο Πρώτο Σώμα Στρατού της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης υπό την επίβλεψη του υποδιοικητή στρατηγού Ρασίντ Ζόρλακ[1]. Η έναρξη του έργου ήταν δύσκολη, καθώς υπήρχε έλλειψη ειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού, εργαλείων και υλικών για την ολοκλήρωση της εργασίας[1]. Κατά συνέπεια, η σήραγγα σκάφτηκε με τα χέρια, με φτυάρια και αξίνες και χρησιμοποιήθηκαν καρότσια για τη μεταφορά 1.200 κυβικών μέτρων[1] από μπάζα.[3] Η σήραγγα σκαβόταν 24 ώρες το 24ωρο, με τους εργάτες να εργάζονται σε 8ωρες βάρδιες[3] σκάβοντας από αντίθετα άκρα[1]. Η κατασκευή του χρηματοδοτήθηκε από το κράτος, τον στρατό και την πόλη του Σαράγεβο[1]. Οι εργάτες πληρώνονταν με ένα πακέτο τσιγάρα την ημέρα, αντικείμενο που ήταν σε μεγάλη ζήτηση και πολύτιμο ανταλλακτικό μέσο.[4]

Μία πηγή αναφέρει ότι συνολικά αφαιρέθηκαν 2.800 κυβικά μέτρα χώματος και χρησιμοποιήθηκαν 170 κυβικά μέτρα ξύλου και 45 τόνοι χάλυβα για την κατασκευή της σήραγγας.[5] Το μεγαλύτερο τεχνικό πρόβλημα ήταν τα υπόγεια νερά, τα οποία έπρεπε συχνά να αφαιρούνται με τα χέρια. Λόγω του μόνιμου βομβαρδισμού, η σήραγγα εγκαταστάθηκε με αγωγό, που χρησιμοποιήθηκε για την παράδοση πετρελαίου για την πόλη. Εγκαταστάθηκαν επίσης γραμμές επικοινωνίας και ηλεκτρικά καλώδια, που δώρισε η Γερμανία, έτσι ώστε το Σαράγεβο να έχει ηλεκτρικό και τηλεφωνικές γραμμές που το συνέδεαν με τον έξω κόσμο.

Η κατασκευή της σήραγγας ολοκληρώθηκε στις 30 Ιουνίου 1993, όταν οι δύο σήραγγες συναντήθηκαν στη μέση. Η χρήση της σήραγγας άρχισε την επόμενη ημέρα, την 1η Ιουλίου 1993[1].

Δομή Επεξεργασία

Η σήραγγα αποτελείται από 160 μέτρα σκεπασμένων τάφρων από την πλευρά της Ντομπρίνια, 340 μέτρων καλυμμένων τάφρων στην πλευρά του Μπούτμιρ και 340 μέτρων πραγματικής σήραγγας κάτω από τον διάδρομο προσγείωσης του αεροδρομίου[1]. Στην πλευρά της Ντομπρίνια, το μέσο ύψος της σήραγγας είναι 1,6 μέτρα (εξαιρουμένου του ύψους των σιδερένιων ενισχύσεων) και κατά μέσο όρο 0,8 μέτρα σε πλάτος για το πάνω μισό και ένα μέτρο σε πλάτος για το κάτω μισό της σήραγγας[1]. Από την πλευρά του Μπούτμιρ, η σήραγγα είναι ελαφρώς ψηλότερη: 1,8 μέτρα χωρίς τις ξύλινες ενισχύσεις. Το πλάτος στην πλευρά του Μπούτμιρ είναι το ίδιο με αυτό της πλευράς Ντομπρίνια[1]. Υπάρχει επίσης ένα τμήμα 30 μέτρων στην πλευρά της Ντομπρίνια, που ήταν το βαθύτερο και πιο δύσκολο τμήμα της σήραγγας για κατασκευή[1]. Στο βαθύτερο σημείο της, η σήραγγα βρίσκεται 5 μέτρα κάτω από τον διάδρομο του αεροδρομίου.[4]

Η είσοδος στην πλευρά της Ντομπρίνια ήταν το γκαράζ μιας πολυκατοικίας.[6] Η είσοδος από την πλευρά του Μπούτμιρ ήταν μια κατοικία κοντά στο αεροδρόμιο, που ανήκε στην οικογένεια Κόλαρ.[4] Και οι δύο είσοδοι ήταν υπό στενή φύλαξη και περιτριγυρισμένες από χαρακώματα, που επανδρώνονταν από βοσνιακά στρατεύματα. [4]

Στην αρχή, η σήραγγα ήταν ένα απλό, λασπωμένο μονοπάτι, μέσω του οποίου οι προμήθειες έπρεπε να μεταφερθούν με τα χέρια ή στις πλάτες των στρατιωτών.[2] Λιγότερο από ένα χρόνο μετά τη δημιουργία του, ωστόσο, τοποθετήθηκε μια μικρή σιδηροδρομική γραμμή και κατασκευάστηκαν μικρά καρότσια για τη μεταφορά προμηθειών μέσω της σήραγγας.[6] Η τελική κατασκευή της σήραγγας περιελάμβανε καλώδιο τροφοδοσίας 12 μεγαβάτ,[6] αντλίες για την άντληση υπόγειων υδάτων, σωλήνα πετρελαίου και μόνιμο φωτισμό[1].

Υπήρχαν δύο μεγάλα προβλήματα με τη σήραγγα. Το πρώτο ήταν η πλημμύρα από υπόγεια νερά, τα οποία ανέβαιναν σχεδόν μέχρι τη μέση ενός ατόμου[1]. Το δεύτερο ήταν η ποιότητα του αέρα. Η σήραγγα δεν είχε εξαερισμό και, κατά συνέπεια, όσα άτομα έμπαιναν αναγκάζονταν να φορούν μάσκα. [2]

Χρήση Επεξεργασία

 
Εκπαιδευτική προβολή βίντεο στο Μουσείο της Σήραγγας του Σαράγεβο.

Η σήραγγα παρείχε έναν βασικό τρόπο ανεφοδιασμού των βοσνιακών μονάδων και των πολιτών στο Σαράγεβο, συμπεριλαμβανομένων τροφίμων, καυσίμων, εφημερίδων και όπλων[3]. Επίσης, επέτρεψε την επικοινωνία μεταξύ των Βοσνίων και των συμμαχικών δυνάμεων της Βοσνίας στο Σεράγεβο και εκτός εδαφών[1]. Έγινε σύμβολο του αγώνα της πόλης.[7] Επέτρεψε την αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας στους Βόσνιους και τους έδωσε την ευκαιρία να φύγουν από την πόλη.[7]

Τα βαγόνια χρησιμοποιούνταν για να περάσουν οι προμήθειες μέσω της σήραγγας και μπορούσαν να φορτωθούν με 400 κιλά αγαθών τη φορά.[4] Τα πρώτα αντικείμενα που πέρασαν από τη σήραγγα ήταν βοσνιακοί αυτοσχέδιοι εκρηκτικοί μηχανισμοί[4]. Τρόφιμα, τσιγάρα[1], αλκοόλ[4] και βενζίνη [4] πέρασαν επίσης από τη σήραγγα μετατρέποντας τις συνοικίες Μπούτμιρ, Κολόνιγια και Χράσνιτσα να γίνουν κέντρα μαύρης αγοράς για την παράνομη πώληση αυτών των αντικειμένων[1]. Η σήραγγα χρησιμοποιήθηκε επίσης για τη μεταφορά πετρελαίου και για τηλεπικοινωνίες. [6]

Η σήραγγα χρησιμοποιήθηκε επίσης ως τρόπος για να βγουν οι Βόσνιοι από το Σαράγεβο. Η διέλευση από κάθε κατεύθυνση, τόσο προς την πόλη όσο και έξω από την πόλη, ήταν σταθερή. Κάθε μέρα, από τη σήραγγα περνούσαν 3.000-4.000 Βόσνιοι στρατιώτες και άμαχοι και 30 τόνοι διαφόρων εμπορευμάτων.[4] Οι ομάδες που ταξίδευαν μέσα από τη σήραγγα κυμαίνονταν σε μέγεθος από 20 έως 1.000 άτομα.[4] Κατά μέσο όρο, χρειάζονταν 2 ώρες για να διασχίσουν τη σήραγγα.[4] Από τη σήραγγα πέρασαν στρατιώτες, πολίτες, πολιτικοί και στρατηγοί. Ο Αλίγια Ιζετμπέκοβιτς, Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης,[3] είναι το πιο αξιοσημείωτο άτομο, που χρησιμοποίησε τη σήραγγα. Μεταφέρθηκε μέσα από τη σήραγγα σε μια καρέκλα, που ονομαζόταν "Καρέκλα του Προέδρου", και έτσι δεν έβαλε ποτέ το πόδι του στη σήραγγα. [8]

Η είσοδος στη σήραγγα προστατευόταν από τον Βοσνιακό Στρατό και απαιτούνταν άδεια για είσοδο και φυγή από την πόλη μέσω αυτής της υπόγειας διαδρομής[4]. Υπήρξαν αναφορές για Βόσνιους πολίτες, που αναγκάστηκαν να πληρώσουν έως και 120 δολάρια στον Βοσνιακό Στρατό για τη διέλευση αυτών και των οικογενειών τους από τη σήραγγα. [2]

Μουσείο Σήραγγας του Σαράγεβο Επεξεργασία

 
Το σπίτι στο οποίο ήταν κρυμμένη η βόρεια είσοδος της σήραγγας είναι πλέον μουσείο

Μετά τον πόλεμο, το Μουσείο Σήραγγας του Σαράγεβο χτίστηκε πάνω στο ιστορικό ιδιωτικό σπίτι, του οποίου το κελάρι χρησίμευε ως είσοδος στη σήραγγα. Οι επισκέπτες μπορούν ακόμα να διασχίσουν ένα μικρό κομμάτι της σήραγγας (περίπου 20 μέτρα). Το μουσείο "σπίτι" εκθέτει αρχειακό υλικό, συμπεριλαμβανομένου ενός φιλμ 18 λεπτών, πολεμικών φωτογραφιών, στρατιωτικού εξοπλισμού, σημαιών, στρατιωτικών στολών, μαζί με διάφορα άλλα απομεινάρια.[9] Το 2004, οι τοπικές πολεοδομικές Αρχές αναζητούσαν χρηματοδότηση για την "πλήρη ανακατασκευή της σήραγγας" και την "κατασκευή κτιρίων μουσείων στα σημεία εισόδου και εξόδου της". [10]

Όσον αφορά τον σκοπό του μουσείου, ο Βλάντιμιρ Ζούμπιτς, βουλευτής του Δημοτικού Συμβουλίου του Σαράγεβο, σημείωσε ότι το μουσείο είναι «μια υπενθύμιση για όλους, έτσι ώστε να μη χρειαστεί να χρησιμοποιηθεί ποτέ ξανά μια τέτοια σήραγγα, που παρείχε στους ανθρώπους αυτής της πόλης την ελάχιστη επιβίωση. Θα είναι ένα μέρος, όπου οι νεότεροι θα μπορούν να μελετήσουν ένα μέρος του πρόσφατου παρελθόντος μας και θα είναι απόδειξη ότι αυτό το κομμάτι της ιστορίας μας δεν θα ξεχαστεί ποτέ» [11].

Το σπίτι και η γη γύρω από την είσοδο της σήραγγας του Σεράγεβο ανήκουν στον Μπάιρο Κόλαρ, έναν ντόπιο που διευθύνει το ιδιωτικό μουσείο. Σε ένα ντοκιμαντέρ για την πολεμική σήραγγα του Σεράγεβο[12], μίλησε για τους λόγους που έκανε το σπίτι πολεμική εγκατάσταση. Είπε: "Ό,τι είχαμε, το δώσαμε για την άμυνα και την απελευθέρωση του Σαράγεβο". Έχοντας επιβιώσει για 15 χρόνια χωρίς καμία κρατική οικονομική υποστήριξη, το μουσείο γίνεται ένας από τους πιο επισκέψιμους χώρους της βοσνιακής πρωτεύουσας, με εκατοντάδες καθημερινούς επισκέπτες. Πολλές ξεναγήσεις στο Σαράγεβο περιλαμβάνουν το Μουσείο της Σήραγγας ως έναν από τους χώρους άξιους επίσκεψης στην πόλη.

Το μουσείο είναι ανοιχτό για τους επισκέπτες καθημερινά από τις 09:00 έως τις 16:00.

Συλλογή Επεξεργασία

  •  
    Σήραγγα του Σαράγεβο, νότια είσοδος
  •  
    Σήραγγα του Σαράγεβο, νότια είσοδος
  •  
    Περικυκλωμένη πόλη
  •  
    Σήραγγα του Σαράγεβο
  •  
    Σήραγγα του Σαράγεβο
  •  
    Όπλα που χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της Πολιορκίας στο Σαράγεβο

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 «Bosnia Report - July-October 1996 - Adriatic Light at the End of the Sarajevo Tunnel». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2022. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Burns, John F. (15 Αυγούστου 1993). «A Crude 1,000-Yard Tunnel Is Sarajevo's Secret Lifeline» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/1993/08/15/world/a-crude-1000-yard-tunnel-is-sarajevo-s-secret-lifeline.html. Ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2022. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «Sarajevo's tunnel of hope» (στα αγγλικά). 16 Απριλίου 2001. http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/1280328.stm. Ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2022. 
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 Caucaso, Osservatorio Balcani e. «The Sarajevo Tunnel». OBC Transeuropa (στα Ιταλικά). Ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2022. 
  5. ↑ «War Tunnel (Tunnel of Hope) Museum». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Μαρτίου 2013. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 «Saving Sarajevo's Lifeline - TIME». archive.ph. 12 Απριλίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2022. 
  7. ↑ 7,0 7,1 «Sarajevo Documents History of Wartime Siege Tunnel». Balkan Insight (στα Αγγλικά). 15 Μαρτίου 2013. Ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2022. 
  8. ↑ Kingdom, Damien Smith from London, United (2007-09-21), This was the chair used to ferry dignitaries through the tunnel, https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Presidents_Chair,_Sarajevo_tunnel.jpg, ανακτήθηκε στις 2022-09-18 
  9. ↑ Hamber, B. (2012). Conflict museums, nostalgia, and dreaming of never again. Peace and Conflict: Journal of Peace Psychology, 18(3), 268.
  10. ↑ France-Presse, Agence (2004-02-01). «Sarajevo’s Wartime Tunnel Survives as Museum» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2004/02/01/international/europe/sarajevos-wartime-tunnel-survives-as-museum.html. Ανακτήθηκε στις 2022-09-18. 
  11. ↑ Alic, A. (2002). Saving Sarajevo's lifeline. Time World (19 March). Retrieved from
  12. ↑ «- YouTube». www.youtube.com. Ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2022. 

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Donia, Robert J. (2006). Σαράγεβο: Μια βιογραφία. Ann Arbor: University of Michigan Press.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σήραγγα_του_Σαράγεβο&oldid=10297079"