Βικιπαίδεια

Σεβαστή Κυριαζή

Η Σεβαστή Κυριαζή-Ντάκο (αλβανικά: Sevasti Qiriazi-Dako) (περίπου 1871–1949) ήταν Αλβανίδα πατριώτισσα, εκπαιδευτικός, προτεστάντης ιεραπόστολος, συγγραφέας, πρωτοπόρος της αλβανικής γυναικείας εκπαίδευσης και ακτιβίστρια της Αλβανικής Εθνικής Αφύπνισης.

Σεβαστή Κυριαζή
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Sevasti Qiriazi (Αλβανικά)
Γέννηση1871
Μπίτολα
Θάνατος30  Αυγούστου 1949
Τίρανα
Χώρα πολιτογράφησηςΑλβανία
Οθωμανική Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
ΣπουδέςΡοβέρτειος Σχολή
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταδημοσιογράφος[1]
Οικογένεια
ΣύζυγοςΚρίστο Ντάκο
ΑδέλφιαΓεράσιμος Κυριαζής
Γιώργος Κυριαζής
Παρασκευή Κυριαζή
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Πρώιμη ζωή Επεξεργασία

Η Σεβαστή γεννήθηκε περίπου το 1870[2] στην πατριωτική οικογένεια Κυριαζή στο Μοναστήρι, στη σημερινή Βόρεια Μακεδονία.[3][4] Ήταν το έκτο από τα δέκα παιδιά.[5] Το θρησκευτικό υπόβαθρο της οικογένειάς της ήταν ορθόδοξο και άρχισε να παρακολουθεί ένα ελληνόφωνο δημοτικό σχολείο σε ηλικία 4 ετών.[6] Στα νιάτα της έμαθε πολλές γλώσσες (αλβανικά, ελληνικά, βουλγαρικά, βλάχικα, τουρκικά, αγγλικά).[7] Αυτή και η οικογένειά της ήρθαν σε στενή επαφή με Αλβανούς πατριώτες και Αμερικανούς Προτεστάντες ιεραποστόλους που λειτουργούσαν σχολείο και έκαναν θρησκευτικές λειτουργίες κοντά στο σπίτι τους στο Μοναστήρι.[8] Η Σεβαστή γράφτηκε στο σχολείο των Αμερικανών και αποφοίτησε με το ισότιμο απολυτήριο Λυκείου τον Ιούλιο του 1888.[9]

Εκπαίδευση Επεξεργασία

Η Σεβαστή φοίτησε στο Αμερικανικό Κολέγιο Θηλέων στην Κωνσταντινούπολη από το 1888 έως το 1891. Ο αδελφός της, Γεράσιμος Κυριαζής, κανόνισε την εγγραφή της.[10] Έγινε δεκτή ως δευτεροετής φοιτήτρια και αποφοίτησε το 1891 με μια τάξη οκτώ γυναικών. Έλαβε πτυχίο Bachelor of Arts[11] και έγινε η πρώτη Αλβανίδα που έλαβε κολεγιακή εκπαίδευση.[12] Ο σκοπός της για τη φοίτησή της στο κολέγιο ήταν να προετοιμαστεί για να βοηθήσει τον αδελφό της, Γεράσιμο, να ανοίξει ένα σχολείο θηλέων στην Αλβανία.[13] Η Σεβαστή αναγνώρισε τους βασικούς επηρεαστές της στο κολέγιο ως τους: Κλάρα Χάμλιν (διευθύντρια του κολεγίου και κόρη του Σάιρους Χάμλιν), Φλόρενς Φένσαμ, Μέρι Μιλς Πάτρικ, Ίντα Πράιμ, Κάρολαϊν Μπόρντεν και τη βουλγαρική οικογένεια Γκραντινάροφ.[14] Ο Γεράσιμος Κυριαζής κάλεσε τους σημαντικούς Αλβανούς αδερφούς Φρασέρι (Αμπντίλ Φρασέρι, Σάμι Φρασέρι και Ναΐμ Φρασέρι) να παραστούν στην αποφοίτηση της Σεβαστής. Ο Ναΐμ Φρασέρι χρησιμοποίησε το ρόλο του στην οθωμανική κυβέρνηση για να καταχωρίσει επίσημα το δίπλωμά της και να λάβει ένα ιράντα (επίσημο διάταγμα) για το άνοιγμα του πρώτου αλβανικού σχολείου για κορίτσια στην Κορυτσά.[15]

Σχολή Θηλέων στην Κορυτσά (1891–1914) Επεξεργασία

Ίδρυση Επεξεργασία

Μετά την αποφοίτησή της από το κολέγιο, η Σεβαστή επέστρεψε στο Μοναστήρι και στη συνέχεια στην Κορυτσά, όπου μαζί με τον αδερφό της, Γκερασίμ, άνοιξαν ένα σχολείο αλβανικής γλώσσας για κορίτσια. Διευθυντής του ήταν η Σεβαστή. Το σχολείο λειτούργησε κάτω από δύσκολες συνθήκες, συμπεριλαμβανομένης της φτώχειας, της προκατάληψης για τη γυναικεία εκπαίδευση, της πολιτικής αντιπολίτευσης από τις τοπικές οθωμανικές αρχές και της πολιτικής και εκκλησιαστικής αντιπολίτευσης από την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία.

Θρησκευτική διδασκαλία Επεξεργασία

Την εποχή της ύπαρξής του, το σχολείο ήταν γνωστό ως προτεσταντικό σχολείο.[16] Οι ιδρυτές του ήταν Ευαγγελικοί,[17] υποστηρίχτηκε από προτεσταντικές οργανώσεις,[18] απαιτούσε θρησκευτικά θέματα με βιβλικά κείμενα ως μέρος του εκπαιδευτικού του προγράμματος[19][20] και οι χώροι του χρησιμοποιήθηκαν για Ευαγγελικό Κυριακάτικο Σχολείο και λατρευτικές εκδηλώσεις.[21] Ωστόσο, το σχολείο υποδέχτηκε μαθητές όλων των θρησκειών και οι δάσκαλοί του δεν επέμειναν στον προσηλυτισμό στον Προτεσταντισμό.[22] Επαινέθηκε από Αλβανούς όλων των θρησκειών και τάξεων ως «εθνική φωλιά» (fole kombëtare).[23]

Ηγεσία Επεξεργασία

Όταν ο Γεράσιμος Κυριαζής πέθανε το 1894, η Σεβαστή Κυριαζή (σε ηλικία περίπου 23 ετών) ανέλαβε την πλήρη ευθύνη για το σχολείο. Τελικά θα ζητούσε τη βοήθεια των Αμερικανών Προτεσταντών ιεραπόστολων Φίνεας Κένεντι και Βάιολετ Μποντ Κένεντι, οι οποίοι έφτασαν στην Κορυτσά το 1908 (η Βάιολετ ήταν κόρη ενός Αμερικανού Προτεστάντη ιεραπόστολου στο Μοναστήρι, του Λιούις Μποντ και ήταν στενή φίλη της Σεβαστής σε όλη την παιδική της ηλικία και στο κολέγιο).

Κλείσιμο Επεξεργασία

Το σχολείο συνέχισε να λειτουργεί μέχρι το 1914, όταν το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ανάγκασε το κλείσιμό του.

Στον Αλβανικό Κινηματογράφο Επεξεργασία

Η Σχολή Θηλέων της Κορυτσάς απαθανατίστηκε στον αλβανικό κινηματογράφο από την αγαπημένη ταινία Mësonjëtorja (Το Σχολείο) (1979). Το όνομα του κεντρικού ήρωα, Σεβαστή Κυριαζή, άλλαξε σε Δαφίνα (την υποδύεται η Ρόζα Αναγνώστη). Σε συμφωνία με τις επίσημες αθεϊστικές και λογοκριτικές πολιτικές της Λαϊκής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Αλβανίας, όλη η θρησκεία απεικονίστηκε ως αντιαλβανική και το σχολείο προσδιορίστηκε ως εντελώς μη θρησκευτικό (laike).

Προτεσταντική Ιεραποστολική Δραστηριότητα Επεξεργασία

Αν και εκ γενετής Ορθόδοξη Χριστιανή, στα νεότερα της χρόνια η Σεβαστή ήταν μέλος μιας Προτεσταντικής Ευαγγελικής Αδελφότητας που ιδρύθηκε από τον αδελφό της, Γεράσιμο.[24] Στην Κορυτσά διηύθυνε γραφικές μελέτες και συναντήσεις προσευχής για γυναίκες.[25][26][27] Ήταν «Γυναίκα της Βίβλου» και χρηματοδοτήθηκε από το Συμβούλιο Αποστολών της Γυναίκας του Αμερικανικού Συμβουλίου Επιτρόπων για Ξένες Αποστολές.[28][29] Αναφερόταν στον εαυτό της ως ιεραπόστολο.[30]

Ινστιτούτο Κυριαζή (1922–1933) Επεξεργασία

Μαζί με τον σύζυγό της, Κρίστο Ντάκο και την αδελφή της, Παρασκευή Κυριαζή, η Σεβαστή ίδρυσε ένα νέο ίδρυμα γυναικείας εκπαίδευσης στην Κάμζα, κοντά στα Τίρανα. Η Σεβαστή επέστρεψε στην Αλβανία στις αρχές της δεκαετίας του 1920. Έγινε μία από τους διευθυντές.[31]

Βιογραφία Επεξεργασία

Η Σεβαστή μετακόμισε στη Ρουμανία και από εκεί μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες μαζί με τον σύζυγό της, Κρίστο Ντάκο (1878-1941), δημοσιογράφο, συγγραφέα και πολιτικό, και την αδερφή της Παρασκευή, όπου συνεργάστηκε με το διεβδομαδιαίο Morning Star (αλβανικά: Yll' i mëngjesit‎‎).[3] Ο Κρίστο Ντάκο θα άνοιγε σύντομα το πρώτο αλβανικό σχολείο στην Αμερική.[32]

Αυτή και η αδερφή της φυλακίστηκαν και απελάθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπανίτσα κοντά στο Βελιγράδι από τις φιλοναζιστικές μονάδες με επικεφαλής τον Τζαφέρ Ντεβά, για τις αντιφασιστικές τους απόψεις κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.[31][33][34] Επέστρεψαν στα Τίρανα μετά τον πόλεμο.

Λόγω της σχέσης του Ντάκο με τον Βασιλιά Ζογ Α΄ και της υπηρεσίας του ως υπουργός σε ένα από τα γραφεία του Ζογ, το όνομα του Ντάκο έπεσε στο σκοτάδι κατά τη διάρκεια του κομμουνιστικού καθεστώτος μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.[35] Η οικογένειά του διώχθηκε (συμπεριλαμβανομένης της κουνιάδας του, Παρασκευής Κυριαζή) και οι δύο γιοι του συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν.[33] Κουρασμένη από πολλές προσπάθειες της ζωής της και εγκεφαλικό από τον θάνατο του γιου της, η Σεβαστή πέθανε τον Αύγουστο του 1949.

Προσωπική ζωή Επεξεργασία

Οικογένεια Επεξεργασία

Η Σεβαστή παντρεύτηκε τον Κρίστο Ντάκο στις 4 Αυγούστου 1910. Την τελετή τέλεσε ο Προτεστάντης ιεραπόστολος Σεβ. Τσαρλς Τέλφορντ Έρικσον.[36] Απέκτησαν δύο παιδιά, τον Αλεξάντερ «Σκέντερ» Ντάκο (1910–1995) και τον Τζέρτζι Ντάκο (1913–1949).[37] Και τα δύο αγόρια σπούδασαν για οκτώ χρόνια στη Ροβέρτειο Σχολή.[38]

Δημοσιευμένα έργα Επεξεργασία

Τα ακόλουθα έργα ή άρθρα είναι γνωστό ότι γράφτηκαν από τη Σεβαστή Κυριαζή-Ντάκο:

  • «Αναφορά Αλβανικού Παρθεναγωγείου». Το αστέρι στην Ανατολή (56), Οκτώβριος 1896. Λονδίνο: Bible Lands or Turkish Missions' Aid Society, 3.
  • «Παρθεναγωγείο Κοριτσάς Αλβανίας». Το αστέρι στην Ανατολή (58), Απρίλιος 1897. Λονδίνο: Bible Lands or Turkish Missions' Aid Society, 6.
  • «Këng' e foshnjavet ndë djep», Χριστομάθη (Sofje: Mbrothësia, 1902), σελ. 93.
  • «Kur dotë bënemi nëna», Χριστομάθη (Sofje: Mbrothësia, 1902), σελ. 108.
  • "Përse bënenë pemët t'ëmbëla μέσω drurët?" , Χριστομάθη (Sofje: Mbrothësia, 1902), σελ. 110.
  • «Rrobat e Olimbisë», Χριστομάθη (Sofje: Mbrothësia, 1902), φ. 112.
  • «Të-shkruajturit e babajt», Χριστομάθη (Sofje: Mbrothësia, 1902), f. 117.
  • «Vjejtj' e Diturisë», Χριστομάθη (Sofje: Mbrothësia, 1902), f. 230.
  • "Fjalë / Zonja edhe Zotërinj" (fjalime të Sevasti Qiriazit për ceremonitë e mbylljes των σχολικών), Hristomathi (Sofje: Mbrothësia, 1902), f. 291–295, 298–302, 303–308, 308–313.
  • «Η Ιστορία του Ευαγγελιστικού Έργου». Η Ανατολή 11. Κωνσταντινούπολη: The Bible House, 1910, σελ. 4-5 (ανατυπώθηκε στο The Missionary Review of the World 34. Νέα Υόρκη: Funk & Wagnalls, 1911, σελ. 851–853).
  • Gramatikë Elementare për Shkollat Filltare (Manastir: Shtypshkronja “Tregtare Nërkombëtare”, 1912).
  • Mjeshtëria për të shkruar letra (Farmingham, Mass: Journal Press, 1917).
  • «Kujtime të paharruara» (σειρά 18 άρθρων που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό της Βοστώνης Yll' i Mëngjezit από το 1917–1918), που αναδημοσιεύτηκε ως: «Kujtime të paharruar» και shkrime të tjera (Τίρανα: ISSHP, 2022).
  • «Një pjekje me Naim Benj Frashërin», Yll'i Mëngjezit, τόμ. 1, αρ. 3, 15 Φεβρουαρίου 1917, σ. 75–77.
  • «Petro Nini Luarasi, shtylla e zjarrtë e Kolonjës», Yll'i Mëngjezit, vol. 1, αρ. 6, 30 Μαρτίου 1917, πίν. 176–178.
  • «Dr. Mihal Turtulli, ish-ministër i arsimit», Yll'i Mëngjezit, τόμ. 1, αρ. 8, 30 Απριλίου 1917, πίν. 236–237.
  • «Miss Carolina Borden», Yll'i Mëngjezit, τόμ. 1, αρ. 11, 15 Ιουνίου 1917, πίν. 335–336.
  • "Prezident Mary Mills Patrick, Ph.D., direktoresha e kolezhit çupave në Stamboll", Yll'i Mëngjezit, vol. 1, αρ. 10, 31 Μαΐου 1917, πίν. 297–299.
  • «Miku i Shqipërisë Zoti Charles Woods», Yll'i Mëngjezit, τομ. 2, αρ. 8, 31 Δεκεμβρίου 1917, πίν. 236–237.
  • "Të çdukurit e Manushaqes", Yll'i Mëngjezit, τόμ. 2, αρ. 8, 31 Δεκεμβρίου 1917, πίν. 239–248.
  • «Spiro Bellkamen», Yll'i Mëngjezit, τόμ. 2, αρ. 9, 15 Ιανουαρίου 1918, πίν. 273–274.
  • «Mundimi i ndërgjegjes», Yll'i Mëngjezit, τόμ. 2, αρ. 11, 16 Φεβρουαρίου 1918, πίν. 340–344.
  • "Gjaku ujës'bëhet", Yll'i Mëngjezit, τομ. 3, αρ. 5, Αυγούστου 1918, σελ. 142–146.
  • Δικαιώματα, Ελπίδες και Φιλοδοξίες της Αλβανίας 1918.
  • Η ζωή μου (ολοκληρώθηκε το 1938 ως αδημοσίευτα απομνημονεύματα [39] και δημοσιεύτηκε το 2016, Τίρανα, ISSHP). Μεταφράστηκε στα αλβανικά και εκδόθηκε ως Jeta ime (Σκόπια: Instituti i Trashëgimisë Shpirtërore e Kulturore të Shqiptarëve, 2016).

Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  2. ↑ Data from official documentation is as yet inconclusive about the precise year of her birth (probably 1870, 1871 or 1872). 1870 is the year evident her headstone.
  3. ↑ 3,0 3,1 Elsie, Robert (19 Μαρτίου 2010). Historical Dictionary of Albania. Scarecrow Press Inc. σελίδες 377–378. ISBN 978-0810861886. 
  4. ↑ de Haan, Francisca· Daskalova Krasimira (2006). A Biographical Dictionary of Women's Movements and Feminisms in Central, Eastern, and South Eastern Europe, 19th and 20th Centuries. Central European University Press. σελίδες 454–457. ISBN 9789637326394. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2014. 
  5. ↑ Kyrias-Dako, Sevasti. My Life (Tirana: ISSHP, 2016), p. 41
  6. ↑ Kyrias-Dako, Sevasti. My Life (Tirana: ISSHP, 2016), p. 43
  7. ↑ Kyrias-Dako, Sevasti. My Life (Tirana: ISSHP, 2022), p. 44
  8. ↑ Kyrias-Dako, Sevasti. My Life (Tirana: ISSHP, 2016), p. 43–44)
  9. ↑ See diploma at: Arkivi Qendror i Shtetit, Tirana, AQSH F52 D18
  10. ↑ Kyrias-Dako, Sevasti. My Life (Tirana: ISSHP, 2016), p. 63
  11. ↑ See diploma at: Arkivi Qendror i Shtetit, Tirana, AQSH F52 D18
  12. ↑ Kyrias-Dako, Sevasti. My Life (Tirana: ISSHP, 2016), p. 63–66
  13. ↑ Kyrias-Dako, Sevasti. My Life (Tirana: ISSHP, 2016), p. 66
  14. ↑ Kyrias-Dako, Sevasti. My Life (Tirana: ISSHP, 2016), p. 68-70
  15. ↑ Kyrias-Dako, Sevasti. My Life (Tirana: ISSHP, 2016), p. 79
  16. ↑ Konica, Faik. "Kleri grek edhe Shkolla Protestante e Çupave në Korçë”. Albania, viti 9, nr. 9, 1905, 179: "Siç e di e gjithë bota, Korça ka një shkollë protestante shqip për çupat."
  17. ↑ Kalendari Kombiar, 8 nëntor 1904 – “Tani shpejt dëgjojmë se u mbyll edhe ndë Korçë shkolla e çunavet po punon vetëm, shkollë e vashavet e cila u hap më 1891 prej ungjillorëvet."
  18. ↑ Kyrias, Sevasti (October 1896). «Albanian Girls' School Report». The Star in the East (Bible Lands or Turkish Missions' Aid Society) (56): 3. 
  19. ↑ Sevasti Qiriazi, “Fjalë”, në: Gjergj Qiriazi, përg., Hristomathi, vëll. I (1902), 291–295
  20. ↑ Myzyri, Hysni. Shkollat e para kombëtare shqipe. Tiranë: Instituti i Studimeve Pedagogjike, 1973, 217 (facsimile of the subject list).
  21. ↑ https://www.academia.edu/75751804/Were_the_Kyrias_siblings_Kristo_Dako_and_the_Kortcha_Girls_School_Protestant_A_response_to_the_re_emergence_of_a_communist_era_narrative, p. 44–49
  22. ↑ Konica, Faik. "Kleri grek edhe Shkolla Protestante e Çupave në Korçë”. Albania, viti 9, nr. 9, 1905, 179: "Qëllimi i kësaj shkolle nuk është të përhapë protestantizmin por dritën e dijes dhe të lirisë."
  23. ↑ “Instuti Kyrias: Përmbledhje historike, 1891–1931”, Foleja kombëtare: Broshurë komemorative (Tiranë: Gutenberg, 1931), 83–85.
  24. ↑ «Albania». Missionary News from Bulgaria (43): 8. March 12, 1893. 
  25. ↑ ABCFM-B, 12 March 1893, nr. 43, 8
  26. ↑ Sevasti D. Kyrias to Mrs. H. D. Hume, 29 August 1896, ABCFM 9.5.1, Woman’s Board of Missions 1873–1947, Supplementary Papers and Correspondence
  27. ↑ Twenty-Third Annual Report of the New Haven Branch of the Woman’s Board of Missions (1894), 64–65
  28. ↑ Woman’s Board of Missions Annual Report 1895, 7
  29. ↑ ABCFM Missionary Herald 1891, 351
  30. ↑ “List or Manifest of Alien Passengers for the U.S. Immigration Officer at Port of Arrival (Holland-American Line)”, 30 August 1904, ISSHP
  31. ↑ 31,0 31,1 Sabile Keçmezi-Basha, Parashqevi Qiriazi, diplomatja e vetme grua në Konferencën e Paqes në Paris, kosova-sot.info, http://www.kosova-sot.info/kulture/parashqevi-qiriazi-diplomatja-e-vetme-grua-ne-konferencen-e-paqes-ne-paris, ανακτήθηκε στις 2014-10-22 
  32. ↑ Rozi Theohari (2008-06-03), Festa e abetares ne shkollen shqipe te Bostonit, Boston: Ballikombit.org, http://www.ballikombit.org/index.php?option=com_content&task=view&id=387&Itemid=9, ανακτήθηκε στις 2014-10-22 
  33. ↑ 33,0 33,1 Luarasi, Petro, Familja atdhetare Qiriazi dhe mjeshtri i madh i turpit (T.B.), PrishtinaPress, http://prishtinapress.info/familja-atdhetare-qiriazi-dhe-mjeshtri-i-madh-i-turpit-t-b/ 
  34. ↑ Luarasi, Skender (1980-12-14), «Parashqevi Qiriazi», Drita: 12 
  35. ↑ Robert Elsie (19 Μαρτίου 2010). Historical Dictionary of Albania. Historical Dictionaries of Europe. 75 (II έκδοση). Scarecrow Press. σελίδες 97–98. ISBN 978-0810861886. 
  36. ↑ Edwin Jacques, “To Albania With Love – the Evangel”, IAPS-EJ, 136, 142–143.
  37. ↑ Quinquennial Catalogue Questionnaire, Oct 15, 1925, Oberlin College Archives, Subgroup II, Theological Instruction, Special Programs, Kyrias Girls School, "Dako, Kristo Anastas".
  38. ↑ Uran Asllani, Studentët shqiptarë të Robert Kolegjit Amerikan të Stambollit dhe veprimtaria atdhetare e tyre. Tiranë: Ilar, 2005, 59, 104–107.
  39. ↑ Dako, Sevasti Kyrias. Memoirs. Cambridge: S.n., 1995. Print.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σεβαστή_Κυριαζή&oldid=9994399"