Σερβική εξέγερση του 1737-1739
Η Σερβική εξέγερση του 1737-1739 ξέσπασε μετά από την ήττα της Αυστρίας ενάντια στους Οθωμανούς, όταν ο Αυστριακός Αυτοκράτορας εξέδωσε διακηρύξεις ότι οι Χριστιανοί στα Βαλκάνια θα ξεσηκώνονταν ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ο Αυστριακός Αυτοκράτορας κάλεσε τους Σέρβους, που ήταν έτοιμοι να επαναστατήσουν, στις 15 Ιουνίου 1737, και τόνισε ότι θα πολεμούσαν με σύμμαχο τη Ρωσία ενάντια σε έναν κοινό εχθρό. Οι Σέρβοι οργανώθηκαν υπό τον Σέρβο Πατριάρχη Αρσένιε Δ. Η εξέγερση είχε ευρεία γεωγραφική έκταση, από το Βελιγράδι έως την ανατολική Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο και το Βουνό Σαρ. Η αλβανική φυλή Κέλμεντι συμμετείχε επίσης στην εξέγερση. Ο αποτυχημένος πόλεμος ώθησε τους Σέρβους, κυρίως από την Ερζεγοβίνη, το Σάντζακ, τη Μετόχια και το Μαυροβούνιο, να καταφύγουν υπό την ηγεσία του Αρσένιε Δ στην μοναρχία των Αψβούργων (όπως είχε γίνει παλαιότερα στα 1689-92) εγκαταλείποντας τα οθωμανικά εδάφη.
Συζητήσεις Επεξεργασία
Ο Σέρβος Πατριάρχης Αρσένιε Δ είχε συνομιλίες με την αυστριακή κυβέρνηση μέσω του επισκόπου του Τεμεσβάρ, Νικόλα Ντιμίτριεβιτς. Ο Αρσένιε υποσχέθηκε ότι ο λαός θα επαναστατούσε και θα βοηθούσε τον αυστριακό στρατό με τρόφιμα.[1]
Οι φυλές στη Μπρντα, υπό την ηγεσία του Ραντόνια Πέτροβιτς, θα εκπαίδευαν 500 ένοπλους άνδρες από το Κούτσι, ο βοϊβόδας Τόσκο από Πίπερι 200 άνδρες κλπ.[2]
Ο Σέρβος Πατριάρχης και ο Ραντόνια κάλεσαν τον Μητροπολίτη Σάββα Πέτροβιτς να ενταχθεί τον πόλεμο κατά των Οθωμανών, αλλά ήταν υπό την επιρροή της Δημοκρατίας της Βενετίας και παρέμεινε ουδέτερος κατά τη διάρκεια του πολέμου.[3]
Επιχειρήσεις Επεξεργασία
Στη Σερβία Επεξεργασία
Η Σερβική Μιλίτια (1718-1739) λειτουργούσε κυρίως στην κεντρική Σερβία.
- Επιθέσεις στο Ούζιτσε (1737) [4]
- Επιθέσεις στη Λέσνιτσα
- Απελευθέρωση του Κρούσεβατς (20 Ιουλίου 1737), υπό την διοίκηση του Μλατισούμα[5]
- Υποχώρηση στη Σύρμια (στο τέλος Οκτωβρίου 1737), υπό την διοίκηση του Ισάκοβιτς
- Επιθέσεις στον Μοράβα και στο Ρούντνικ (7 Ιανουαρίου 1739), υπό την διοίκηση του Μλατισούμα[6]
Η περιοχή Τόπλιτσα και Νις απελευθερώθηκαν.[7]
Στο Μαυροβούνιο και την Παλιά Σερβία Επεξεργασία
Ο Ραντόνια ζήτησε από τον Αυστριακό αρχιστράτηγο (feltmarschal) ότι σε περίπτωση που οι αντάρτες νικούσαν, θα συνέχιζαν να τον υπηρετούν. Όταν διεξάγονταν οι συνομιλίες, ξέσπασε εξέγερση στο Μαυροβούνιο.[8] Οι αντάρτες του Ραντόνια και τα Σερβικά στρατεύματα, καθώς και μια βοηθητική δύναμη του Στάνισα Μάρκοβιτς-Μλατισούμα, επιτέθηκαν στους ντόπιους μουσουλμάνους. [9] Σύμφωνα με το Σερβικό σχέδιο, έπρεπε να καταλάβουν το Νόβι Πάζαρ, το Ροζάγιε, το Μπιέλο Πόλιε και το Ιπέκιο.[9] Ένα Σερβικό απόσπασμα επιτέθηκε στο Μπίχορ και διείσδυσε στο Γκοντίγεβο, όπου εγκατέστησαν το αρχηγείο τους στο σπίτι του Μουσταφά Σιζάριτς.[9] Ο Ραντόνια άκουσε ότι οι Οθωμανοί θα επιτίθεντο πρώτα στο Ζούπλιανι, που είχε ήδη συνταχθεί προς την πλευρά της Βενετίας.[10] Την ίδια στιγμή, ο Ραντόνια ενημέρωσε τον εντεταλμένο του Καττάρο Τζέρολιμ Μπούτσα ότι ο Ντερβίς-πασά Τσένγκιτς είχε διαταχθεί να γυρίσει με το στρατό του από το Σαντζάκι της Ερζεγοβίνης προς το Κνιν, στο οποίο έπρεπε να επιτεθούν. Επίσης έγινε γνωστό ότι ο βεζίρης Μουσταφά-πασά με τους στρατούς άλλων Σαντζακίων και 4.000 Τατάρους σύμφωνα με το σχέδιο θα στρεφόταν προς το Ζάνταρ.[10] Αυτές οι πληροφορίες ήταν πιθανότατα υπερβολικές.[10]
Δεύτερη Μεγάλη Μετανάστευση Επεξεργασία
Η αποτυχία του πολέμου ώθησε τους Σέρβους, κυρίως από την Ερζεγοβίνη, το Σάντζακ, τη Μετόχια και το Μαυροβούνιο, να τραπούν σε φυγή υπό την ηγεσία του Αρσένιε Δ από τα οθωμανικά εδάφη προς την μοναρχία των Αψβούργων (όπως είχε γίνει παλαιότερα κατά τα έτη 1689-92).[11] Η Αυστριακή κυβέρνηση είχε ενθαρρύνει τους Σέρβους να εγκατασταθούν σε εδάφη των Αψβούργων.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Душан Ј Поповић (1950). Srbija i Beograd.
... Преговори су почели почетком 1737. Патријарх Арсеније водио је преговоре са властима у Бечу преко темишварског епископа Николе Димитријевића. Патри- јарх је обећао да ће народ дићи на устанак и помоћи војсци храном.
- ↑ Istoriski časopis. 2. Institut. 1949. σελίδες 155–.
... преговора обвезали се, између осталог: да ће у борбу против Турака уз аустриску војску: војвода Радоња Петровић од Куча дати 500 људи, војвода Вуксан Војводић од Васојевића 200 људи, војвода Тошко од Пипера 200 људи, ...
- ↑ Vladimir Ćorović (1997). Istorija srpskog naroda. eBook Portal. σελίδες 562–. GGKEY:XPENWQLDTZF.
Vladika Sava, pod uticajem Mlečana, ostao je u tom ratu neaktivan i pored svih poziva koje su mu upućivali patriarh i kučki vojvoda Radonja Petrović. Arnautske i turske čete napadale su, posle austriskog povlačenja, sva pobunjena plemena, ...
- ↑ Stevan Ignjić (1967). Užice i okolina 1862–1914. Novinska ustanova "Vesti,".
... стратегијски значај Ужица које представља центар турске одбране у западној Србији. Приликом аустријског напада на град 1737. године учествује и српска милиција под руководством Ста- иише Марковића, Косте Параћинца, ...
- ↑ Milosav M. Đorđević (2000). Razbojna. Kulturno prosvetna zajednica Srbije.
Јула 1737. године српска милиција под командом обер-капетана Ста- нише Марковића-Млатишуме је ослободила Крушевац. У Крушевцу је затим организована скупштина народних ...
- ↑ M. Đ Milićević (1876). Knez̆evina Srbija: Geografija—Crografija—Hidrografija—Topografija—Arkeologija—Istorija—Etnografija—Statistika—Prosveta—Kultura—Uprava. Sloboda.
„Године 1739, 7 Јануара, оборкапетан Станиша пошао је да узнемирује пашу јагодинског, и да сШали турски мост на Морави ; но како су се Турци томе надали и осигурали се, то се, Станиша обрне на Рудник, и ту примора турски ...
- ↑ Zonjić, Trifun (1970). Razboj školstva u Jablanici (1878–1968).
- ↑ Ivo Cecić, επιμ. (1955). Enciklopedija Jugoslavije. Jugoslavenski leksikografski zavod. σελ. 344. ISBN 9788670530133.
Crnogorski vojvoda Radonja Petrovic podnio je feldmarsalu zahtjev o zajednickoj akciji protiv Turaka trazeci da u slucaju pobjede ustanici ostanu na sluzbi austrijskog feldmarsala. Dok su vodeni pregovori, buk- nuo je narodni ustanak u ...
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Raif Hajdaparšić (1996). Kolašinska kapetanija i bošnjački narod. Udruženje Bošnjaka Porijeklom iz Sandžaka.
Na čelu ustanka bio je kučki vojvoda Radonja Petrović. Na bošnjake iz tih krajeva krenula je i srpska vojska iz Kragujevca, pojačana sa jednim odredom policije koju je predvodio .Staniša Marković. Prema planu Srbije, trebalo je da zauzmu sljedeća mjesta: Novi Pazar, Rožaj, Bijelo Polje i Peć. U isto vrijeme napadnut je i Bihor, gdje su srpske jedinice doprle do Godijeva, u kojem je smješten štab srpske vojske u kući Mustafe Sijarića.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 Enes Pelidija (1989). Bosanski ejalet od Karlovačkog do Požarevačkog mira, 1699–1718. Veselin Masleša. σελίδες 163–. ISBN 9788621003051.
- ↑ Bor. M. Karapandžić (1986). Srpsko Kosovo i Metohija: zločini Arnauta nad srpskim narodom. sn.n.
Πηγές Επεξεργασία
- Ćorović, Vladimir (2001) [1997]. «Аустриски порази». Историја српског народа (στα Σερβικά). Belgrade: Јанус.
- Zbornik Istorijskih muzeja Srbije. 1984.
- Зборник за ликовне уметности. Матица српска. 1977.
- Radovan Samardžić (1989). Kosovo i Metohija u srpskoj istoriji. Srpska književna zadruga.
- Bor. M. Karapandžić (1986). Srpsko Kosovo i Metohija: zločini Arnauta nad srpskim narodom. sn.n.
- «Political developments and unrests in Stara Raška (Old Rascia) and old Herzegovina during Ottoman rule». Balcanica. http://www.doiserbia.nb.rs/img/doi/0350-7653/2015/0350-76531546079S.pdf.