Ο σερβικός σταυρός (σερβικά: српски крст / srpski krst) είναι ένα εθνικό σύμβολο της Σερβίας, μέρος του εθνόσημου και της σημαίας της Σερβίας, καθώς και της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.[1] Βασίζεται στο τετραγραμμικό σταυρό της βυζαντινής δυναστείας των Παλαιολόγων, με τη διαφορά ότι στη σερβική χρήση ο σταυρός είναι συνήθως λευκός σε κόκκινο φόντο, και όχι χρυσός σε κόκκινο φόντο (αν και μερικές φορές απεικονίζεται και σε χρυσό).[1][2]

Ο σερβικός σταυρός, όπως απεικονίζεται σήμερα.

Η σερβική παράδοση θέλει τα τέσσερα γράμματα, τα οποία αρχικά παρέπεμπαν στο ελληνικό γράμμα «βήτα», να απεικονίζονται σε επιστολές του Αγίου Σάββα, Μητροπολίτη της Ζίτσα και Αρχιεπίσκοπο των Σέρβων κατά το 12ο αιώνα.[3] Μια δημοφιλής θεωρία ερμηνεύει τα τέσσερα γράμματα ως το κυριλλικό γράμμα «С» (Σ), για το σύνθημα «Samo sloga Srbina spasava» (Μόνο η Ενότητα Σώζει τους Σέρβους).[1][4][5] Ο σταυρός αυτός και ο δικέφαλος αετός αποτελούν τα κύρια εραλδικά σύμβολα που αντιπροσωπεύουν την εθνική ταυτότητα του σερβικού λαού ανά τους αιώνες.[1]

Από τη Σερβική Επανάσταση και έπειτα, ο σερβικός σταυρός εμφανίζεται σε όλα τα επίσημα σερβικά εμβλήματα, εκτός από το σερβικό εθνόσημο που υιοθετήθηκε το 1974, στο οποίο είχε αφαιρεθεί ο σταυρός, προκειμένου να περιοριστεί το θρησκευτικό συναίσθημα της χώρας.[1] Ο Σέρβος επαναστάτης και ιδρυτής της σύγχρονης Σερβίας Μίλος Ομπρένοβιτς υιοθέτησε τον σερβικό σταυρό ως στρατιωτική σημαία, όταν σχημάτισε τις πρώτες μονάδες τακτικού στρατού το 1825.[1] Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο σερβικός σταυρός χρησιμοποιήθηκε από τη φιλοναζιστική Κυβέρνηση Εθνικής Σωτηρίας, που έχει συσταθεί από τους Γερμανούς εισβολείς.[6]

Σε μνημείο στο Τέκερις, όπου διεξήχθη η πρώτη μάχη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αναγράφεται η ημερομηνία «18-VIII-1914» και το σύνθημα «Samo sloga srbina spasava» και απεικονίζεται ο σερβικός σταυρός.[7][8] Σε ένα άλλο μνημείο στο Σάματς της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας, που είναι αφιερωμένο στους Σέρβους που πολέμησαν και πέθαναν κατά τον Πόλεμο της Βοσνίας, εμφανίζεται ο δικέφαλος αετός με τον σερβικό σταυρό στο κέντρο του, τα χρόνια που συνέβη ο πόλεμος (1992-1995) και το σύνθημα «Samo sloga srbina spasava».[9][10]

Σύγχρονη χρήση Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 «The Serbian Cross: The History of Serbia's National Symbol». theculturetrip.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2018. 
  2. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2020. 
  3. https://books.google.ca/books?id=m6yy-jbx6mUC
  4. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2020. 
  5. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2020. 
  6. https://balkaninsight.com/2019/04/23/serbian-court-upholds-rejection-of-wwii-premiers-rehabilitation/
  7. http://www.panacomp.net/cer-mountain/
  8. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2020. 
  9. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2020. 
  10. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 29 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2020.