Σιωνισμός

Ο σιωνισμός είναι πολιτικό κίνημα που ξεκίνησε τον 19ο αιώνα με σκοπό τη δημιουργία ενός νέου εβραϊκού κράτους στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, που θα συγκέντρωνε όλους τους Εβραίους της διασποράς. Το όνομα του προέρχεται από τον λόφο της Σιών στην Ιερουσαλήμ. Στην Παλαιά Διαθήκη η λέξη Σιών χρησιμοποιείται συνεκδοχικά για την πόλη Ιερουσαλήμ.

Σκοπός και εξέλιξη του Σιωνισμού

Ο Τέοντορ Χερτσλ και το βιβλίο του Το Εβραϊκό Κράτος (Der Judenstaat), του 1896

Ο Σιωνισμός έχει τα χαρακτηριστικά των εθνικών κινημάτων του 19ου αιώνα. Ενώ βασίζεται εν μέρει στην ιουδαϊκή θρησκευτική παράδοση η οποία συνδέει τους Εβραίους με τη Γη του Ισραήλ, το σύγχρονο κίνημα υπήρξε κυρίως κοσμικό, το οποίο εμφανίστηκε ως απάντηση στον αντισημιτισμό που κυριαρχούσε την Ευρώπη στα τέλη του 19ου αιώνα. Στις 14 Μαΐου 1948, η Διακήρυξη της Ίδρυσης του Κράτους του Ισραήλ ανέφερε: «Το έτος 5657 ε.Κ. (1897), ύστερα από κάλεσμα του πνευματικού πατέρα του Εβραϊκού Κράτους, του Τέοντορ Χερτσλ, το Πρώτο Σιωνιστικό Συμβούλιο συνεδρίασε και διακήρυξε το δικαίωμα του εβραϊκού λαού στην εθνική αναγέννηση σε δική του χώρα».

Στο πλαίσιο της αναζωπύρωσης της εβραϊκής εθνικής συνείδησης εντάσσεται και η τεχνητή αναγέννηση της εβραϊκής γλώσσας, η οποία από 2.000 χρόνια δεν ομιλείτο παρά υπήρχε μόνο στα ιερά κείμενα. Η ανάγκη για εθνικό κράτος εντείνεται μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και το Ολοκαύτωμα, καθώς οι Εβραίοι μετά την αποτρόπαιη εμπειρία των στρατοπέδων εξόντωσης και των διωγμών ζητούν τη δημιουργία ενός κράτους, στο οποίο δεν θα είναι μειονότητα, αλλά θα έχουν το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού χωρίς να φοβούνται πλέον πογκρόμ.

Κριτική του κινήματος

Πολλοί Εβραίοι έχουν ασκήσει κριτική στον Σιωνισμό ως εθνικιστικό κίνημα. Στο στόχαστρο βρίσκεται η μετατροπή του Ιουδαϊσμού από θρησκεία σε έθνος. Συντηρητικοί Εβραίοι στηλιτεύουν επίσης τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ ως αντίθετη στην εβραϊκή θρησκεία και στο Ταλμούδ: ο Θεός κατέστρεψε την Ιερουσαλήμ μέσω των Βαβυλωνίων του Ναβουχοδονόσορ και έστειλε τους Εβραίους στην αιχμαλωσία και στην εξορία, όπου βρίσκονται ακόμη, λόγω των αμαρτιών τους. Το εβραϊκό βασίλειο θα ανασυσταθεί μόνο με την έλευση του Μεσσία. Ο Θεός έχει υποσχεθεί στους Εβραίους ότι θα ανοικοδομήσει εκ νέου την Ιερουσαλήμ: ἰδοὺ ἡμέραι ἔρχονται, φησὶ Κύριος, καὶ οἰκοδομηθήσεται πόλις τῷ Κυρίῳ (Ιερ. 38:38). Η βίαιη κατάκτησή της από τους Εβραίους αποτελεί ασέβεια προς την υπόσχεση αυτήν του Θεού.

Ο Ουμπέρτο Έκο, αναφερόμενος στο παράδοξο και τον αφορισμό, χρησιμοποιεί σαν παράδειγμα έναν ορισμό του Τριστάν Μπερνάρ για τον σιωνισμό: «ένας πλούσιος Εβραίος που ζητά χρήματα από έναν άλλο πλούσιο Εβραίο για να στείλει έναν τρίτο Εβραίο στην Παλαιστίνη». Ο Έκο υποστηρίζει πως το παράδοξο δεν είναι ποτέ αντιστρέψιμο και για να το δείξει βελτιώνει τον ορισμό με τη μορφή «ένας πλούσιος Εβραίος που ζητά χρήματα από έναν άλλο πλούσιο Εβραίο για να στείλει έναν τρίτο φτωχό Εβραίο στην Παλαιστίνη». Επειδή ποτέ ένας φτωχός Εβραίος δεν έστειλε στην Παλαιστίνη έναν πλούσιο Εβραίο, κατά τον Έκο, το αντεστραμμένο παράδοξο αποκαλύπτει μια δυσάρεστη αλήθεια. Πως στην έκφραση «πλούσιος Εβραίος» το καθοριστικό στοιχείο είναι το ταξικό επίθετο και όχι το φυλετικό ουσιαστικό.

Δείτε επίσης

• Ισραήλ

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Κεντρικό Σιωνιστικό Αρχείο της Ιερουσαλήμ
• Ανάλυση της ιουδαϊκής θρησκευτικής αντίθεσης στο Σιωνισμό
• Το (δυσνόητο) σχετικό εδάφιο του Ταλμούδ για τις υποσχέσεις του Θεού στους Εβραίους μετά την αιχμαλωσία της Βαβυλώνας (αγγλ.)
• Xριστιανοί Σιωνιστές, το νέο λόμπι στις ΗΠΑ Σιωνισμός και αμερικανικός προτεσταντισμός
• "To the Jew First". Άρθρο του καθηγητή εκκλησιαστικής ιστορίας Donald M. Lewis για τις απαρχές του χριστιανικού σιωνισμού. Ενημερώθηκε στις 30 Ιουνίου 2008.