Η συνδημία είναι η συσσωμάτωση δύο ή περισσοτέρων ταυτόχρονων ή διαδοχικών επιδημιών ή συστάδων ασθενειών σε πληθυσμούς με βιολογικές αλληλεπιδράσεις, που επιδεινώνουν την πρόγνωση και τις επιπτώσεις της νόσου. Επί της ουσίας η συνδημία είναι σύνθετο δίκτυο με αλληλεπιδρώσες, αμοιβαία ενισχυτικές επιδημίες που συνδέονται μεταξύ τους με κοινούς παράγοντες κινδύνου και προστασίας. Πρόκειται για ανασημασιοδότηση της έννοιας της δημόσιας υγείας και της κοινωνικής επιστημονικής κατανόησης των ασθενειών, ώστε να επικεντρωθεί η προσοχή στις πολύπλευρες αλληλεπιδράσεις που εμφανίζονται μεταξύ της υγείας μιας κοινότητας, των πολιτικών και οικονομικών δομών και των επιδράσεων του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος[1]. Η έννοια αναπτύχθηκε για τις επιδημίες που συνδέονται με την κοινωνική ανισότητα, αρχικά στο πλαίσιο του ιού της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας και το σύνδρομο επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας (HIV/AIDS)[2]

Τρεις είναι οι βασικοί παράγοντες της συνδημίας και σχετίζονται με τη συγκέντρωση ασθενειών, την αλληλεπίδραση των ασθενειών και τις κοινωνικές δυνάμεις μεγάλης κλίμακας που τις προκαλούν[3]. Ο όρος πιστώνεται στον Μέριλ Σίνγκερ (Merrill Singer) στα μέσα της δεκαετίας του 1990[4]. Τα συνδημικά σύνδρομα αναπτύσσονται λόγω της υφιστάμενης ανισότητας σε ζητήματα υγείας, που προκαλείται από τη φτώχεια, το άγχος ή τη δομική βία και μελετώνται από επιδημολόγους και ιατρούς που ασχολούνται με τη δημόσια υγεία και τις επιπτώσεις των κοινωνικών συνθηκών στην υγεία. Η συνδημική προσέγγιση αποκλίνει από τη βιοϊατρική προσέγγιση των ασθενειών που απομονώνονται διαγνωστικά, για τη μελέτη και τη θεραπεία τους ως διακριτές οντότητες από άλλες ασθένειες και ανεξάρτητες από το κοινωνικό πλαίσιο.

Αν και η έννοια αναπτύχθηκε στα πλάισια της ιατρικής ανθρωπολογίας για την κατανόηση του HIV/AIDS, συνολικά φέρεται ότι προσφέρει έναν νέο τρόπο κατανόησης του γιατί οι ασθένειες συσπειρώνονται σε πληθυσμούς που πλήττονται δυσανάλογα από τη φτώχεια, τον κοινωνικό αποκλεισμό, την κλιματική αλλαγή, από γεωργικά ή βιομηχανικά απόβλητα ή ρύπανση, και άλλες μορφές κοινωνικού και περιβαλλοντικού άγχους[5]. Η συνδημική θεωρία σε επίπεδο έρευνας προβλέπει ότι η κατανόηση της πανδημίας μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την εξέταση της δυναμικής αλληλεπίδρασης της νόσου με άλλα προβλήματα υγείας (π.χ. φυματίωση, σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις, υποσιτισμός, κατάχρηση ουσιών), στο πλαίσιο κοινωνικών και διαρθρωτικών συνθήκες όπως η φτώχεια, η άνιση πρόσβαση στους πόρους, η βία, το στίγμα κ.λπ. Παρόλο που χρησιμοποιείται πλέον εκτενώς για την καθοδήγηση της έρευνας, δεν χρησιμοποιείται ευρέως ως εκπαιδευτικό εργαλείο για την κατάρτιση και καθοδήγηση ερευνητών και επαγγελματιών, ιδιαίτερα από υποεκπροσωπούμενες ομάδες που ενδιαφέρονται για την πρόληψη και θεραπεία ασθενειών σε εθνοτικές μειονότητες[6].

Παραπομπές σημειώσεις Επεξεργασία

  1. Singer, M. (2009). Introduction to Syndemics. San Francisco: Wiley. σελίδες xiii. ISBN 978-0-470-47203-3. 
  2. Singer, M., Snipes, C. (1992). «Generations of suffering: Experiences of a pregnancy and substance abuse treatment program». Journal of Health Care for the Poor and Underserved (3): 325 – 239. 
  3. Tsai, Alexander C., Mendenhall, E., Trostle, J. A., Kawachi, I. (2017). «Co-occurring epidemics, syndemics, and population health». The Lancet 389 (10072): 978–982. doi:10.1016/s0140-6736(17)30403-8. 
  4. Merrill, S. (1996). «A Dose of Drugs, a Touch of Violence, A Case of AIDS: Conceptualizing the SAVA Syndemic». Free Inquiry in Creative Sociology 2 (24): 99–110. 
  5. Mendenhall, E.. «_a new path for global health research». The Lancet 389 (10072): 889-891. 
  6. Romero-Daza, N., Baldwin, J. A., Lescano, C., Williamson, H. J., Tilley, D. L., Chan, I., Palacios, W. R. (2012). «Syndemic Theory as a Model for Training and Mentorship to Address HIV/AIDS Among Latinos in the United States». Annals of Anthropological Practice 36 (2): 232–256. doi:10.1111/napa.12002. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία