Συνεκδοχή είναι το εκφραστικό-λογοτεχνικό σχήμα κατά το οποίο ένας όρος αντικαθίσταται από έναν άλλο, με τον οποίο βρίσκεται σε σχέση γενικού προς ειδικό ή αντίστροφα. Η πιο συνηθισμένη μορφή συνεκδοχής είναι η χρήση του μέρους αντί για το όλο (pars pro toto) ή του ενός αντί για τους πολλούς. Συνεκδοχή όμως είναι και το αντίστροφο.[1]

Παραδείγματα

Επεξεργασία
  • Μέρος αντί για όλο:
    • Να βάλω ένα κεραμίδι πάνω απ’ το κεφάλι μου (εννοούνται σπίτι ολόκληρο, όχι μόνο στέγη, και να καλυφθώ ολόκληρος, όχι μόνο το κεφάλι μου)
    • Κατά κεφαλήν (ενν. κατ' άτομο)
  • Όλο αντί για μέρος:
  • Ένα για πολλά:
    • Ο Έλληνας έχει φιλότιμο (εννοούνται όλοι οι Έλληνες)
  • Πολλά για ένα:
    • Είμαστε της άποψης (όταν ο συγγραφέας εννοεί τον εαυτό του, πληθυντικός της μεγαλοπρέπειας)
  • Το είδος για το γένος:
    • να βγάλω το ψωμί μου (εννοείται κάθε είδος τροφής)
  • Το γένος για το είδος:
    • αυτό το πλάσμα (για έναν άνθρωπο)

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. «Λεξικό της κοινής νεοελληνικής». www.greek-language.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2022.