Σωρανός ο Εφέσιος

Ο Σωρανός από την Έφέσο (Σωρανός ὁ Ἑφέσιος) ήταν αρχαίος Έλληνας γιατρός. Έζησε περ. το 100 στη Ρώμη και θεωρείται ο πιο σημαντικός εκπρόσωπος της προγαληνικής περιόδου της αρχαίας ιατρικής.

Σωρανός ο Εφέσιος
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Soranus (Λατινικά)
Γέννηση	98 Έφεσος
Θάνατος	2ος αιώνας
Χώρα πολιτογράφησης	Αρχαία Ρώμη
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	αρχαία ελληνικά λατινική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ιατρός γυναικολόγος
Περίοδος ακμής	138
Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφία

Ο Σωρανός ήταν γιος του Μαιάνδρου και της Φοίβης. Σπούδασε στην Έφεσο και στην Αλεξάνδρεια. Εργάστηκε στην Ρώμη επί Τραϊανού και Αδριανού. Ανήκε στην μεθοδική σχολή, και μάλιστα ηταν ο αξιολογότερος εκπρόσωπος της Μεθοδικής Σχολής, ώστε αποκλήθηκε από τον Καίλιο Αυρηλιανό methodicorum princeps (Άρχων των Μεθοδικών).Συνέταξε πολυάριθμα ιατρικά και άλλα συγγράμματα, τα οποία διασώθηκαν αποσπασματικά μέχρι σήμερα. Στα κείμενα αυτά διαπραγματεύεται γυναικολογικές ασθένειες, ιατρικά θέματα της αναπαραγωγής, χρόνιες παθήσεις, θέματα της υγιεινής και της χειρουργικής. Αντίθετα με τους άλλους μεθοδικούς έδινε ιδιαίτερη σημασία στην ανατομία. Άλλα έργα του που διασώθηκαν είναι μια βιογραφία του Ιπποκράτη, ένα ετυμολογικό λεξιλόγιο των μερών του σώματος, καθώς και φιλοσοφικά δοκίμια περί της ψυχής, το οποίο χρησιμοποίησε και ο Τερτυλλιανός στο έργο του De anima. Ο κλάδος όμως της ιατρικής όπου διακρίθηκε ήταν η γυναικολογία. Στο έργο του Περί γυναικείων, ένα εγχειρίδιο γυναικολογίας και μαιευτικής σε 4 βιβλία, γινόταν λόγος για τις μαίες, για τα γεννητικά όργανα της γυναίκας, για τα καταμήνια, για τη σύλληψη, για την εγκυμοσύνη, για τον τοκετό, για την περιποίηση του νεογνού και της λεχώνας, για τις γυναικείες νόσους. Είναι φανερό ότι ο Σωρανός «ασχολήθηκε με τρόπο επιστημονικό με τη γυναικολογία.» Δίκαια λοιπόν τον χαρακτήρισαν «ως τον μεγαλύτερο γυναικολόγο της αρχαιότητας»

Έργα

• Περὶ γυναικείων (βιβλία τέσσερα) [1]
• Βίοι ἰατρῶν καὶ αἱρέσεις καὶ συντάγματα (από τους βίους σώζεται το: Ιπποκράτους Γένος και Βίος
• Αιρέσεις
• Περὶ ἐπιδέσμων
• Περὶ σημείων καταγμάτων
• (άλλα βιβλία των οποίων δε σώζονται τα ονόματα)

Στα λατινικά έχει διασωθεί το έργο Περὶ ὀξέων καὶ χρονίων παθῶν από τον Καίλιο Αυρήλιο υπό τον τίτλο De morbis acutis et chronicis. Πρόκειται για ένα έργο αρκετά σημαντικό καθώς παρέχει αρκετά στοιχεία για οδοντικά προβλήματα τα οποία εξελίσσονται σε χρόνιες παθολογικές καταστάσεις.

Σωζόμενα κείμενο: Johannes Ilberg, Sorani Gynaeciorum libri IV, De signis fracturarum, De fasciis, Vita Hippocratis secundum Soranum, Corpus medicorum Graecorum 4, Berlin, 1927. (online) (περιέχει τα Γυναικεία, το Περί Σημείων Καταγμάτων, το περί Επιδέσμων και το Ιπποκράτους Γένος και Βίος)

Βιβλιογραφία και έργο

• Karl Christoph Sproll: Die Fragmente der „Cheirurgumena“ des Soran von Ephesus. Einführung, Übersetzung, Kommentar. Würzburg 1998.
• Jutta Kollesch und Diethard Nickel: Antike Heilkunst - Ausgewählte Texte, 1994 Philipp Reclam jun., Stuttgart, ISBN 978-3-15-009305-4
• Σουίδας στον οποίο αναφέρονται δυο πρόσωπα με το όνομα Σορανός από την Έφεσο. Θεωρείται ότι και τα δύο λήμματα αφορούν τον ίδιο άνθρωπο:
  • (851) Σωρανός, Μενάνδρου καὶ Φοίβης, Ἐφέσιος, ἰατρός, διατρίψας ἐν Ἀλεξανδρείᾳ καὶ ἐν τῇ Ῥώμῃ δὲ ἰατρεύσας ἐπὶ Τραϊανοῦ καὶ Ἀδριανοῦ τῶν βασιλέων βιβλία τε συντάξας πλεῖστα καὶ κάλλιστα.
  • (852)Σωρανός, Ἐφέσιος, ἰατρὸς νεώτερος. Γυναικεῖα βιβλία δ#, Βίους ἰατρῶν καὶ αἱρέσεις καὶ συντάγματα βιβλία ι#: καὶ ἄλλα διάφορα. ὅτι Ἀσκληπιόδοτος ὁ φιλόσοφος, καὶ τὴν ἰατρικῆν ἐκμαθὼν τῶν μὲν νεωτέρων οὐδένα ἀπεδέχετο πλὴν Ἰάκωβον, τῶν δὲ πρεσβυτέρων μετὰ τὸν Ἱπποκράτην Σωρανὸν τὸν Κίλικα, τὸν Μαλλώτην ἐπίκλην.
  • Κουτρούμπας Δ. Η Οδοντιατρική στον Αρχαίο Κόσμο. Ερευνητική Μονογραφία. Αθήναː Ε.Κ.Π.Α. 2016. ISBN 978-960-93-8402-5