Ταπεινοί και καταφρονεμένοι

μυθιστόρημα του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, 1861

Ταπεινοί και καταφρονεμένοι (ρωσικός τίτλος: Униженные и оскорблённые) είναι μυθιστόρημα του Ρώσου συγγραφέα Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι που δημοσιεύτηκε σε συνέχειες σε περιοδικό το 1861 και εκδόθηκε σε βιβλίο το ίδιο έτος. Είναι το πρώτο έργο του συγγραφέα μετά την οκταετή εξορία του στη Σιβηρία.[1]

Ταπεινοί και καταφρονεμένοι
Εικονογράφηση για το μυθιστόρημα, Νικολάι Καραζίν,1893
ΣυγγραφέαςΦιόντορ Ντοστογιέφσκι
ΤίτλοςУниженные и оскорблённые
ΓλώσσαΡωσικά
Ημερομηνία δημιουργίας1861
Ημερομηνία δημοσίευσης1861
Μορφήμυθιστόρημα
Θέμαηθικότητα
haughtiness
disrepute
προσβολή
ΧαρακτήρεςIvan Petrovich, Natalya Nikolayevna, Nikolai Sergueych Ikhmenev, Anna Andreyevna, Pyotr Alexandrovitch Valkovsky, Alyosha, Mr Smith, Elena, Filipp Filippych Masloboyev, Alexandra Semionovna, Katerina Fiodorovna, Mavra, Anna Trifonovna Bubnova και doctor
ΤόποςΝήσος Βασίλιεφσκι
Admiralteysky District
Δημοσιεύθηκε στοVremya
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Το μυθιστόρημα παρουσιάζει την αντίθεση μεταξύ των πλουσίων και ισχυρών ανθρώπων των χρημάτων, της πολυτέλειας και των μεγάλων αρχοντικών τους και των φτωχών, ταπεινωμένων, πεινασμένων ανθρώπων στους βρώμικους δρόμους της Αγίας Πετρούπολης. Περιλαμβάνει μερικά αυτοβιογραφικά στοιχεία της ζωής του Ντοστογιέφσκι.[2]

Εισαγωγή υπόθεσης Επεξεργασία

Την ιστορία αφηγείται ο νεαρός συγγραφέας Ιβάν Πέτροβιτς (Βάνιας), ο οποίος μόλις κυκλοφόρησε το πρώτο του μυθιστόρημα που παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με το πρώτο μυθιστόρημα του Ντοστογιέφσκι Οι φτωχοί. Η υπόθεση διαδραματίζεται στην Αγία Πετρούπολη.[3]

Το μυθιστόρημα αποτελείται από δύο σταδιακά συγκλίνουσες γραμμές πλοκής:

Η μία πλοκή αναφέρεται στη στενή φίλη του Ιβάν, τη Νατάσα, η οποία εγκατέλειψε την οικογένειά της για να ζήσει με τον αγαπημένο της Αλιόσα, γιο του πρίγκιπα Βαλκόφσκι. Οι μηχανορραφίες του Βαλκόφσκι για να διαλύσει τον δεσμό του Αλιόσα και της Νατάσας με σκοπό να παντρέψει τον γιο του με μια πλούσια κληρονόμο, τον προσδιορίζουν ως έναν από τους πιο «ποταπούς και κυνικούς τύπους» που δημιούργησε ο Ντοστογιέφσκι.

Η δεύτερη πλοκή επικεντρώνεται σε μια δεκατριάχρονη ορφανή, τη Νέλη, την οποία ο Ιβάν σώζει και προστατεύει. Η ιστορία της νεκρής μητέρας της είναι κατά κάποιο τρόπο παράλληλη με αυτή της Νατάσας. [4]

Υπόθεση Επεξεργασία

Η Νατάσα φεύγει από το σπίτι των γονιών της και ζει με τον αγαπημένο της Αλιόσα (πρίγκιπας Αλεξέι), τον γιο του πρίγκιπα Βαλκόφσκι. Ως αποτέλεσμα, ο πατέρας της δεν θέλει να την ξαναδεί. Ο μόνος φίλος που παραμένει στο πλευρό της είναι ο Ιβάν – ο παιδικός της φίλος που είναι βαθιά ερωτευμένος μαζί της και τον οποίο η Νατάσα απέρριψε όταν ερωτεύθηκε παράφορα τον Αλιόσα. Ο πρίγκιπας Βαλκόφσκι προσπαθεί να καταστρέψει τα σχέδια του γιου του να παντρευτεί τη Νατάσα και σχεδιάζει να τον παντρέψει με την πλούσια πριγκίπισσα Κάτια. Συγχρόνως, σχεδιάζει να καταστρέψει τον πατέρα της Νατάσας, παλιό διαχειριστή των κτημάτων του, διώκοντάς τον δικαστικά. Ο Αλιόσα είναι ένας αξιαγάπητος αλλά αφελής νεαρός που χειραγωγείται εύκολα από τον πατέρα του. Ακολουθώντας το σχέδιο του πατέρα του, ο Αλιόσα ερωτεύεται την Κάτια, αλλά εξακολουθεί να αγαπά τη Νατάσα. Είναι συνεχώς διχασμένος ανάμεσα στις δύο γυναίκες, πολύ αναποφάσιστος και ερωτευμένος και με τις δύο για να πάρει μια απόφαση. Τελικά, η Νατάσα θυσιάζει τα συναισθήματά της και αποσύρεται για να επιλέξει ο Αλιόσα την Κάτια. [2]

Εν τω μεταξύ, ο Ιβάν σώζει ένα ορφανό κορίτσι, τη Νέλη, παίρνοντάς την στο φτωχικό διαμέρισμά του. Μαθαίνει ότι η μητέρα της έφυγε από το σπίτι του πατέρα της με τον αγαπημένο της, έναν άντρα που την εγκατέλειψε μόλις γέννησε. Η μητέρα της Νέλης ζητά συγχώρεση από τον πατέρα της, αλλά εκείνος την απορρίπτει. Πριν πεθάνει, η γυναίκα αφήνει ένα έγγραφο με το όνομα του πατέρα της, αργότερα αποκαλύπτεται ότι ο πρίγκιπας Βαλκόφσκι είναι ο πατέρας της Νέλης. Είχε δανειστεί ένα μεγάλο χρηματικό ποσό από έναν πλούσιο -τον παππού της Νέλης, χρησιμοποίησε την κόρη του -τη μητέρα της Νέλης- για να καταστρέψει το γραμμάτιο και μετά την εγκατέλειψε.

Σε μια προσπάθεια να κάνει τους γονείς της Νατάσας να συμφιλιωθούν με τη Νατάσα, ο Ιβάν τους πείθει να υιοθετήσουν τη Νέλη. Όταν η Νέλλη τους διηγείται την ιστορία της ζωής της, συγκινούνται και ο πατέρας της Νατάσας συγχωρεί την κόρη του. Η οικογένεια της Νατάσας σχεδιάζει να φύγει από την Πετρούπολη, αλλά λίγο πριν φύγουν η Νέλη πεθαίνει. Το κοριτσάκι ξεκαθαρίζει στον Ιβάν ότι δεν συγχωρεί τον πατέρα της για τη σκληρή μεταχείριση της μητέρας της. Του λέει επίσης ότι πρέπει να παντρευτεί τη Νατάσα. Η ιστορία τελειώνει με μια διφορούμενη εικόνα, με τη Νατάσα και τον Ιβάν να αναλογίζονται τα γεγονότα που συνέβησαν. [5]

Διασκευές Επεξεργασία

Το μυθιστόρημα έχει διασκευαστεί για το θέατρο [6]και τον κινηματογράφο.[7]

Μεταφράσεις στα ελληνικά Επεξεργασία

Το μυθιστόρημα έχει μεταφραστεί αρκετές φορές στα ελληνικά πάντα με τον τίτλο Ταπεινοί και καταφρονεμένοι. Μερικές από τις μεταφράσεις:

  • μετάφραση: Κοραλία Μακρή, εκδόσεις Γκοβόστης, 1943
  • μετάφραση: Νίκος Κυτόπουλος, εκδόσεις Ζαχαρόπουλος, 1993 [8]
  • μετάφραση: Δημήτρης Παπαδόπουλος, εκδόσεις Μαλλιάρης, 2013

Παραπομπές Επεξεργασία